تنها یک هفته پس از آغاز به کار رسمی جو بایدن در کاخ سفید و تلاش او برای تغییر سیاست‌های دوره دونالد ترامپ با امضای فرمان‌های اجرایی، رسانه‌های آمریکا گزارش دادند یک قاضی فدرال دستور او در زمینه به تعویق انداختن دیپورت مهاجران غیرقانونی را بلوکه و موقتا متوقف کرد.

شبکه سی‌ان‌ان روز سه‌شنبه هفتم بهمن‌ماه گزارش داد بر اساس شکایتی که کن پاکستون،‌ دادستان کل تگزاس، ارائه داده و یک قاضی فدرال حکم آن را صادر کرده، فرمان اجرایی بایدن در زمینه لغو سیاست «تحمل صفر» ترامپ و تعویق ۱۰۰ روزه دیپورت مهاجران غیرقانونی بلوکه شده است.

درو تیپتون،‌ قاضی فدرال تگزاس و از منصوبان دونالد ترامپ، دستور بلوکه شدن فرمان اجرایی بایدن را داده و آن را خلاف قانون اساسی و نقض توافق میان وزارت امنیت میهنی و ایالت تگزاس عنوان کرده است. این توافق وزارت امنیت میهنی را ملزم می‌کرد قبل از تغییر سیاست‌ها با این ایالت رایزنی کند.

دادستان کل ایالتی پس از این دستور در توییترش نوشت:‌ «در عرض شش روز از مراسم تحلیف بایدن، تگزاس دستور غیرقانونی او مبنی بر توقف اخراج [مهاجران غیرقانونی] را متوقف کرد.»

سیاست «تحمل صفر» دولت ترامپ تصریح می‌کرد هر فرد بزرگسالی که هنگام عبور غیرقانونی از مرز بازداشت می‌شود، به دلیل ورود غیرقانونی تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

جو بایدن،‌ رییس‌جمهور جدید آمریکا،‌ تنها ساعتی پس از آنکه کاخ سفید را تحویل گرفت،‌ مجموعه‌ای از دستورها را با عنوان «فرمان اجرایی» امضا کرد.

این فرامین مسائل فوری از جمله مقابله با بحران شیوع کووید-۱۹ و همچنین لغو بسیاری از سیاست‌های ترامپ در حوزه مهاجرت و محیط زیست را در بر می‌گرفت.

فرمان اجرایی چیست؟

شارسی تراور،‌ استاد علوم سیاسی دانشگاه «وندربیلت» آمریکا، در زمینه جایگاه فرمان اجرایی رییس‌جمهور در نظام سیاسی و قانونی آمریکا یادداشتی در پایگاه خبری-تحلیلی «کانورسیشن» منتشر کرده که می‌گوید بر اساس تحقیقاتش فرمان اجرایی یکی از موارد اصلی در سیاست آمریکا است که البته محدودیت‌هایی دارد.

نویسنده اشاره می‌کند که یکی از راه‌های اصلی اعمال قدرت رییس‌جمهور فرامین اجرایی او به نهادهای دولتی در مورد چگونگی اجرای قانون است. 

این دستورها مانند اقدامات یکجانبه دیگر به رییس‌جمهور اجازه می‌دهد سیاست‌گذاری را خارج از فرایندهای عادی قانون‌گذاری پیش ببرد. آن‌ها در دادگاه هم اعتبار دارد، مگر اینکه قانون اساسی یا قوانین موجود را نقض کند.

محدودیت فرمان‌های اجرایی

نویسنده یادداشت در ادامه به محدودیت‌های جدی صدور و اجرای فرمان اجرایی اشاره کرده است.

به گفته او اولا، آنطور که به نظر می‌رسد این فرمان‌ها یک‌جانبه نیستند و نیاز به رایزنی وقت‌گیر با نهادهای مختلف دارد. دوما، اگر این فرامین بدون قدرت قانونی مناسب صادر شوند،‌ می‌توانند با لغو از سوی دادگاه مواجه شوند. این همان موردی است که اکنون بایدن با آن روبه‌رو شده است. نهایتا،‌ فرامین اجرایی حرف آخر را در سیاست نمی‌زنند و به راحتی قابل لغو هستند.

چالش‌های بایدن

با آنکه روسای جمهور جدید آمریکا اقدام به صدور فرامین اجرایی می‌کنند، اما با موانعی از جمله افکار عمومی،‌ کنگره و محدودیت‌های قانونی روبه‌رو هستند.

صرف نظر از این، دستورات اجرایی مانند قوانین و مقررات دوام ندارند.

شارسی تراور،‌ استاد دانشگاه، همچنین اشاره کرده در حال حاضر و پس از انتخابات اخیر با اینکه سنا و مجلس نمایندگان همراه کاخ سفید دموکرات هستند،‌ اما اکثریت آن‌ها در مرز قرار دارد و ممکن است دستورالعمل‌های مورد نظر آن‌ها با خنثی‌سازی از سوی مخالفان جمهوری‌خواهشان مواجه شود.

اکنون سی‌ان‌ان مخالفت با فرمان بایدن را «شکست زودهنگام» خوانده و نوشته حتی اگر موقتی باشد، محدودیت اقدامات اجرایی بایدن را نشان می‌دهد.