ناسا می‌گوید یخ‌خاک سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها ذوب می‌شود.

یخ‌خاک یا پرمافراست (Permafrost) اغلب به‌ زمین‌های قرار گرفته در مدار شمالگان گفته می‌شود که دستکم دو سال کامل یخ‌بسته باقی بمانند، ولی در این‌جا ناسا اشاره به زمین‌هایی می‌کند که از آخرین عصر یخ‌بندان (نزدیک به ۱۱ هزار سال پیش) تاکنون، یخ‌بسته باقی مانده‌اند.

یعنی در گذر ماه‌های گرم‌تر، بخشی از سطوح این یخ‌خاک‌ها ذوب می‌شد و در ماه‌های سردتر، دوباره این سطح‌ها یخ می‌بستند.

این در حالیست که در سه سال اخیر، نشانه‌های ذوب یخ‌خاک‌ به‌واسطه گرمایش زمین نمایان شده است.

مثال بارز آن تصویر ناسا از رودخانه مکِنزی در شمال غربی کانادا است. (تصویر گزارش) و در آن زمین‌های اطراف رودخانه، همانند پنیر سوییسی سوراخ سوراخ هستند.

چون یخ‌خاک ذوب شده است و ذوب آن به دریاچه‌هایی شکل داده که از آن‌ها گاز متان به اتمسفر زمین راه می‌یابد.

ناسا حالا می‌گوید این ذوب تدریجی می‌تواند به وضعیتی سریع برسد و در نتیجه آن انتشار گاز متان آن‌چنان شدت بگیرد که تاثیری مخرب بر تلاش‌ها برای مهار گرمایش زمین بگذارد.

متان مخرب‌تر از دی اکسید کربن، یا تشدید گرمایش زمین

گاز متان از گازهای گلخانه‌ای است که به پدیده گلخانه‌ای (یعنی انباشت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر زمین)این امکان را می‌دهد که به‌تدریج دمای سیاره خاکی را افزایش دهد یا منجر به گرمایش زمین شود.

دی اکسید کربن، نماد گازهای گلخانه‌ای است: از یک سو، عام‌ترین تولید انسان پس از مصرف کربن در قالب سوخت‌های فسیلی (یا زغال‌سنگ، نفت و گاز) است، از سوی دیگر، همانند سنجشی است برای درک دیگر گازهای گلخانه‌ای که به اتمفسر زمین می‌رسند. یعنی این گازها را در مقایسه با واحد دی اکسید کربن می‌سنجند.

متان، برخلاف دی اکسید کربن، گازی فرار است و ممکن است چند ماه یا چند دهه در اتمسفر زمین باقی بماند و بسته به اینکه چقدر در جو زمین بماند، بین ۲۰ تا ۱۰۰ برابر مخرب‌تر از دی اکسید کربن در تشدید گرمایش زمین است و اغلب گفته می‌شود متان ۸۵ برابر بدتر از دی‌ اکسید کربن است.

تشدید گرمایش زمین برای یخ‌خاک همانند یک چرخه معیوب خواهد بود: گاز متان در جو زمین انباشت می‌شود، یعنی دمای زمین سریع‌تر بالاتر می‌رود و در نتیجه‌اش یخ‌خاک راحت‌تر ذوب می‌شود و ذوب بیشتر یخ‌خاک، یعنی گاز متان بیشتری به اتمسفر زمین برسد.

هرچه «یخ‌بسته» بود می‌گندد، گاز از دل زمین بیرون می‌زند

از آخرین عصر یخبندان تاکنون، این یخ‌خاک، درون خودش از گیاه تا جانوران مختلف را یخ‌بسته حفظ کرده است. ذوب یخ‌خاک، یعنی هرچه یخ‌بسته بود، باز می‌شود و البته، می‌گندد. فرآیند فاسد شدن، مولد گازهای گلخانه‌ای است و قبل ازهمه، گاز متان تولید می‌کند.

در کنار آن، گاز متان که درلایه‌های زمین محبوس است، هم رفتار متفاوتی خواهد داشت.

دمای سیاره خاکی هرچه بالاتر می‌رود، این گاز راحت‌تر می‌تواند از منافذ زمین بگذرد؛ به سطح خشکی یا به آب دریاچه‌ها و دریاها برسد و سپس به اتمسفر بگریزد.

همانند ویدیوی تازه‌ای که ناسا منتشر کرده است و در آن در سطح آب باتلاق‌های شمالگان - باتلاق‌هایی که پیش‌تر یخ‌خاک بودند - گاز متان است که قل‌قل بیرون می‌زند و به اتمفسر زمین می‌رسد.

سوال اصلی این است چه حجمی از این گاز در دل زمین حبس است و این گاز با چه سرعتی می‌تواند به اتمسفر زمین برسد؟

جواب به زبان ساده آن می‌گوید که به‌اندازه‌ای گاز متان در یخ‌خاک‌ها وجود دارد که بتواند به اتمسفر زمین برسد و تمام تلاش‌ها برای مهار گرمایش زمین را خنثی کند تا درنهایت بشر شاهد گذر از آستانه دو و سپس سه و سپس چهار و سپس پنج درجه یا حتی بیشتر از آن باشد.

یا آن‌طور که برخی محقق‌ها هشدار می‌دهند: مهار خشم طبیعت دیگر ممکن نباشد، چون سیاره‌ای پنج درجه سانتی‌گراد گرم‌تر، زمینی نیست که آدمی برای زندگی نسل امروز و فردا بخواهد.

همان‌طور حالا که سیاره خاکی‌ فقط یک درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شده است، کسی دیگر تحمل موج گرمای تابستانی یا سرمای شدید زمستانی را ندارد. مشت نمونه خروار رویدادهای آب و هوایی که شدت گرفته‌اند و زندگی را از شرق تا غرب عالم، متفاوت ساخته‌اند.

گاز متان می‌تواند این تاثیرها را حتی از این هم شدیدتر کند، تا شاید زمین دیگر سیاره‌ای برای سکونت آدمی نباشد.