هم‌زمان با پایان دوره‌ی اجرای فرمان۱۲۰ روزه‌ی دونالد ترامپ، رئیس دولت ایالات متحده‌، درمورد ممنوعیت ورود پناهجویان به آمریکا در روز سه‌شنبه ۲۴ اکتبر (دوم آبان) و آغاز دوباره‌ی پذیرش پناهندگان بسیاری کشورها ازسوی آن کشور، مقامات دولتی اعلام کردند که بررسی پرونده‌ی اغلب پناهجویانی که تبعه‌ی یازده کشور شناسایی‌شده به‌عنوان "کشورهای با خطر بالا" باشند، به‌طور موقت به تعویق خواهد افتاد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، براساس اسنادی که به‌دست آن خبرگزاری رسیده، اغلب کشورهایی که تحت تأثیر این روند جدید قرار خواهند گرفت، کشورهای خاورمیانه و آفریقایی‌اند.

علاوه‌بر این، باتوجه به نامه‌‌ای که روز سه‌شنبه ازسوی دولت آمریکا به کنگره فرستاده شد، برنامه‌ای هم که اجازه می‌داد تا خانواده‌های بعضی از پناهندگان مستقرشده در آمریکا به آن‌ها بپوندند، به‌حالت تعلیق درخواهد آمد. پذیرش پناهجویانی که درخواستشان تحت شرایط موسوم‌به "پیوستن به خانواده" ارائه می‌شود، پس‌از به‌اجرا درآمدن فرایند غربالگری پیشرفته‌ی پناهجویان، ازسرگرفته خواهد شد.  

مقام‌های دولتی می‌گویند که این تغییرات، با هدف محافظت از امنیت ملی آمریکا انجام می‌شود؛ اما وکلای پناهجویان می‌گویند که آن‌ها ورود پناهجویان را از یازده کشور، عملاً ممنوع کرده‌اند، درحالی‌که این ضرورتی نداشت؛ زیرا  پناهجویان در حال حاضر هم برای پذیرش، به‌شدت مورد بررسی قرار می‌گیرند.

این تغییرات، در پایان مدت زمان اجرای فرمان ۱۲۰روزه‌ی منع ورود پناه‌جویان ترامپ صورت می‌گیرد؛ سه‌شنبه دوم آبان، دوره‌ی ۱۲۰روزه‌ی فرمانی که به‌منظور بازنگری در فرآیند بررسی پیشینه‌ی پناهجویان صادر شده بود، به‌پایان رسید و ترامپ با صدور یک فرمان اجرایی جدید، مجوز ازسرگیری عمومی اجرای برنامه‌ی پذیرش پناهجویان را در آمریکا، صادر کرد.     

در نامه‌ی دولت به کنگره، با اشاره به نگرانی‌هایی درمورد پذیرش پناهجو از یازده کشور، آمده است که دولت برای تضمین امنیت و آسایش در ایالات متحده، با انجام یک بازبینی ۹۰روزه، درصورت لزوم، درمورد ضمانت‌های اضافی لازم تصمیم‌گیری خواهد کرد.

دونالد ترامپ، چه در زمان رقابت‌های انتخاباتی سال ۲۰۱۶ و چه از زمان رسیدن به مقام ریاست‌جمهوری آمریکا در ژانویه‌ی گذشته (اوایل بهمن ۹۵)، همواره خواستار سخت‌گیری‌های شدیدتر برای پذیرش پناهجویان شده بود. او در نخستین هفته‌ی ریاست‌جمهوری خود، به‌سرعت فرمانی اجرایی صادر کرد، مبنی‌بر ممنوعیت موقت پذیرش پناهنده و نیز منع سفر شهروندان ۷ کشور عمدتاً مسلمان به آمریکا؛ این فرمان، مورد انتقاد و اعتراض فراوان قرار گرفت و در دادگاه‌های مختلف ایالات متحده‌ به چالش کشیده شد و به‌جالت تعلیق درآمد. درنهایت، با حکم دیوان‌عالی آمریکا در ششم تیرماه، اجرای بخشی از "فرمان منع مهاجرتی ترامپ"، مجاز شناخته شد.  

• چه کشورهایی مشمول محدودیت‌های جدید پناهندگی در آمریکا می‌شوند؟

یازده کشوری که پناهجویان از آن‌جا به آمریکا، قرار است با موانع بیشتری روبرو شوند، همان کشورهایی‌اند که شهروندانشان در حال حاضر هم برای پذیرش پناهندگی، نیاز به بررسی‌های امنیتی سطح بالاتر دارند که باعنوان "نظر امنیتی مشورتی" (Security Advisory Opinions ‎/SAOs) یا "کلیرنس ویزا" شناخته می‌شود. کلیرنس ویزا به فرایندی گفته می‌شود که در آن، وزارت امور خارجه‌ی آمریکا و وابسته‌های دیپلماتیک آن کشور، برای تصمیم‌گیری درمورد صدور ویزا یا رد درخواست بعضی متقاضیان، به‌کار می‌گیرند. در این حالت، مرکز صدور ویزا، باید درخواستی به مقر وزارت امور خارجه در واشنگتن بفرستد تا پرونده‌ی فرد در رابطه با جاسوسی، تروریسم و مواردی از این قبیل با مشورت نهاد های امنیتی دیگری، مورد بررسی قرار گیرد.

براساس اسناد وزارت خارجه‌ی آمریکا که به‌دست خبرگزاری رویترز رسیده است، در پایان سال ۲۰۱۶، اغلب پناهجویان مردی که تبعه‌ی کشورهای مصر، ایران، عراق، لیبی، مالی،‌ کره‌شمالی، سومالی، سودان جنوبی، سودان،‌ سوریه و یمن بودند و همچنین، فلسطینی‌هایی که در این کشورها زندگی می‌کردند، برای دریافت ویزا نیاز به "نظر امنیتی مشورتی" داشتند.

مقامات از اعلام نام یازده کشور مشمول محدودیت‌های جدید امتناع کرده‌اند؛ اما سه منبع مطلع از مسائل مربوط به پذیرش پناهندگان در آمریکا، به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که فهرست بالا، همچنان به‌جای خود باقی است.  

یک مقام ارشد آمریکایی به شرط محفوظ ماندن نامش به خبرنگاران گفته است که در طول دوره‌ی ۹۰روزه‌ی بازبینی، درخواست پناهندگی تبعه‌ی یازده کشور ذکرشده، همچنان ممکن است به‌شکل موردی، درصورتی که مطابق منافع ملی تلقی شود و متضمن تهدیدی برای کشور نباشد، مورد پذیرش قرار گیرد.

اما براساس نامه‌ی فرستاده‌شده به کنگره که به امضای رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه، الن دوک (Elaine Duke)، وزیر امنیت داخلی و دن کوتس (Dan Coats)، رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا رسیده است، دولت منابع مورد استفاده برای بررسی پرونده‌ی پناهجویان از کشورهایی را که نیاز به "نظر امنیتی مشورتی"دارند، به بررسی پرونده‌ی افرادی از مناطق دیگر، که تا آن حد، به استفاده از منابع متمرکز نیاز ندارند، اختصاص خواهد داد.

یک گروه حامی پناهجویان به‌نام "گروه بین‌المللی پناهندگان" (Refugees International)، گفته است که این تصمیم، به "نوعی منع جدید و تقریباً کامل پذیرش پناهندگان از آن یازده کشور" خواهد انجامید.

بنابر اعلام وزارت خارجه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا، در طول سال مالی ۲۰۱۷، شهروندان یازده کشور مذکور، حدود ۴۴درصد از نزدیک به ۵۴ هزار پناهنده‌ی پذیرفته‌شده ازسوی آن کشور را تشکیل داده‌اند.

از میان این کشورها، عراق، سوریه، سومالی و ایران، تاکنون بیشترین تعداد پناهندگان را به آمریکا فرستاده‌اند. تمام این کشورها، به‌جز دو کشور کره‌شمالی و سودان جنوبی، کشورهایی عمدتاً مسلمان‌‌نشین‌اند؛ هرچند بسیاری‌از پناهندگانی که از آن کشورها به آمریکا آمده‌اند، در کشور خود، از اقلیت‌های مذهبی بوده‌اند.

به‌عنوان مثال، براساس اعلام وزارت خارجه‌ی آمریکا، از حدود ۲هزار و ۶۰۰ ایرانی پناهنده که از سال گذشته در آمریکا مستقر شده‌اند، اکثریت آن‌ها، مسیحی بوده‌اند.  

براساس سند دیگری که همین هفته به‌دست خبرگزاری رویترز رسیده است، دولت همچنین بررسی‌ها و غربال‌گری‌های اضافه‌تری برای تمام کسانی که درخواست پناهندگی آمریکا را دارند، برقرار کرده است که شامل درخواست اطلاعات جزئی‌تر در مورد افراد خانواده و جزئیات سفرهای افراد تا یک دهه (دوبرابر آن‌چه پیش از این بود) می‌شود.