محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در ۱۶ مارس ۲۰۱۹ (۲۵ اسفند) طی تماس با مولود چاووش اوغلو، همتای خود در ترکیه، خواستار اجلاس اضطراری سازمان همکاری اسلامی شده است. ظریف علت این درخواست را اهانت سربازان اسرائیلی به مسجدی در فلسطین و حمله تروریستی در نیوزیلند اعلام کرد، که طی آن ۴۹ نمازگزار در دو مسجد کشته شدند. در حال حاضر، ریاست دوره‌ای سازمان همکاری اسلامی با ترکیه است.

هرچند بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی جنایت اخیر در نیوزیلند را محکوم کرده‌اند، از کشورهای مسلمان عضو سازمان همکاری اسلامی، تاکنون فقط جمهوری اسلامی ایران خواستار برگزاری اجلاس اضطراری این سازمان شده است. به نظر نمی‌رسد دیگر کشورهای مسلمان مایل باشند موضوع محکومیت این اقدام تروریستی را صرفا به اقدامی تروریستی علیه مسلمانان «تقلیل» دهند. تروریسم و توسل به خشونت محکوم است، صرف‌نظر از این‌که قربانی چه کسی باشد.

در عین حال که هیچ ایرادی به وزیر خارجه ایران وارد نیست که خواستار محکوم کردن این اقدام وحشیانه در عالی‌ترین سطح سازمان همکاری اسلامی شده است، مساله پرسش‌‌برانگیز این است که چرا و چگونه ظریف اقدام «انفرادیِ» یک نژادپرست در حادثه‌ای که به قتل ۴۹ تن منجر شده می‌بیند ولی، با فرض این‌که حس مسلمانی‌اش او را به این پیشنهاد برانگیخته باشد، چرا در مورد اقدامات وحشیانه دولت چین نسبت به مسلمانان منطقه سین‌کیانگ، که نهادهای مستقل بین‌المللی آن را «بزرگ‌ترین زندان باز جهان» نام نهاده‌اند،‌ مطلقا هیچ واکنشی نشان نداده است؟

برای درک سرنوشتی وخیمی که دولت چین برای مسلمان اویغور رقم زده کافی است توجه داشته باشیم که سازمان دیده‌بان حقوق بشر آن را «نقض سیستماتیک حقوق ترک‌های اویغور» دانسته است.

در حالی‌که دولت چین این اقدامات را در راستای «مبارزه با تروریسم و افراط‌‌گرایی» توجیه می‌کند، چند سازمان حقوق بشری در ماه اوت گذشته، در نشستی در ژنو، که کمیته مبارزه با نژادپرستی سازمان ملل متحد برای بررسی وضعیت مسلمانان اویغور برگزار کرده بود، به این موضوع پرداخته‌اند. این کمیته اعلام کرد که دولت چین تحت عنوان اردوگاه‌های بازآموزی حدود یک میلیون نفر از اهالی منطقه سین‌کیانگ را بدون محاکمه و برای فراموشی هویتشان، در اردوگاه‌های کار اجباری با اعمال شاقه و شکنجه زندانی کرده است. برخی گزارش‌ها این آمار را تا سه میلیون نفر اعلام کرده‌اند. سیاست رسمی چین درباره وضعیت مسلمانان این کشور و اردوگاه‌های بازآموزی سیاسی بر سه رکن استوار است: ساکت کردن، بی‌اهمیت جلوه دادن و نشر دروغ.

به گزارش روزنامه انگلیسی «دیلی‌میل»، مقام‌های چین حملات علیه اویغورها را تشدید کرده‌اند تا آن‌ها از دین خود برگردند و آیین چینی را بپذیرند. برای مثال گزارش‌ها، به نقل از ساکنان این منطقه، حاکی از این است که مسئولان دولتی مسلمانان را به مراسم جشن سال نوی چینی دعوت کردند و آن‌جا گوشت خوک و مشروبات الکلی عرضه کردند و اگر کسی از رفتن به این مراسم خودداری می‌کرد، او را به «کمپ‌های عقیدتی و آموزشی» می‌فرستادند. فشار و شکنجه بر بازداشتی‌ها چنان است که، بنا بر برخی اخبار، به‌تازگی عبدالرحیم هیبت، شاعر و نوازنده سرشناس اویغور، در یکی از این بازداشتگاه‌ها جان باخته است.

تردیدی نیست ظریف از واکنش تند اخیر ترکیه به وضعیت مسلمانان اویغور آگاه است. ترکیه رفتار دولت چین با مسلمانان اویغور را «پاکسازی قومی» و «ننگ بشریت» خوانده و از جامعه جهانی، از جمله ایران، و نیز دبیرکل سازمان ملل خواسته است به تراژدی انسانی جاری در سین‌کیانگ پایان دهند. ترکیه ضمن اعتراض به این وضعیت، شماری از اویغورها را به‌عنوان پناهنده پذیرفته است.

اتحادیه اروپا نیز مستقلا خواستار رسیدگی به وضعیت این اقلیت مسلمان شده است. گزارش سالانه حقوق بشر وزارت خارجه آمریکا هم «بدرفتاری مسئولان دولت چین با مسلمانان اویغور» را محکوم کرده است. به همین منظور، جمعی از قانون‌گذارهای آمریکایی از دو حزب عمده این کشور خواستار اعمال تحریم‌هایی علیه مقام‌‌های چین شده‌اند.

نظر به شرایط وخیمی که در بالا ذکر شد، به‌راستی چرا جمهوری اسلامی ایران تاکنون سکوت کرده است؟ چرا خواستار مداخله سازمان همکاری اسلامی در این خصوص نشده است؟ اگر ترکیه خواستار برگزاری اجلاس اضطراری سازمان همکاری اسلامی برای بررسی وخامت اوضاع مسلمان اویغور و صدور بیانیه‌ای شدیداللحن علیه چین شود، واکنش جمهوری اسلامی مثبت خواهد بود؟

سکوت مصلحت‌آمیز جمهوری اسلامی ایران در برابر اخبار وخیمی که از این اردوگاه‌ها می‌رسد پاسخ پرسش بالا را روشن می‌سازد. این در حالی است که آیت‌الله خامنه‌ای خود را «ولی امر مسلمین جهان» می‌داند. چگونه است که ولی امر مسلمین جهان به اخبار دردناک این قومیت مسلمان تاکنون واکنش نشان نداده است؟

از قضا، مایک پمپئو نیز همین نکته را دست‌مایه انتقاد از خامنه‌ای قرار داده و گفته است: «در‌حالی‌که خامنه‌ای توهم رهبری جهان اسلام را دارد، رژیم او نسبت به آزار صدها هزار شهروند مسلمان چین، کشوری که بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است، سکوت کرده است.»