روزانه میلیون‌ها نفر از کاربران تلفن‌های هوشمند اطلاعات حساسی همچون ضربان قلب، مشخصات مکانی (لوکیشن) و جست‌وجوهای اینترنتی خود را با سرویس‌ها و اپلیکیشن‌هایی که در موبایلشان دارند به اشتراک می‌گذارند؛ اما بسیاری از این اطلاعات در اختیار طرف سومی هم قرار می‌گیرد: فیسبوک.

نشریه وال‌استریت‌ ژورنال در گزارشی تحقیقی، که اخیرا منتشر شد، نشان داده است که تعداد قابل‌توجهی از اپلیکیشن‌هایی که اطلاعات حساس کاربران را در اختیار دارند داده‌های کاربران را لحظاتی پس از ثبت، در اختیار غول رسانه‌های اجتماعی، یعنی فیسبوک، قرار می‌دهند.

این در حالی‌ است که در اغلب موارد، کاربر هدف هیچ ارتباطی با فیسبوک ندارد.

در بررسی‌های وال‌استریت‌ ژورنال مشخص شده است که این اطلاعات بدون آگاهی کاربر یا رد‌ و‌ نشانی مشخص، به فیسبوک فرستاده می‌شود.

طبق تحقیق وال‌استریت‌ ژورنال، اپلیکیشن فیسبوک اطلاعات را از اغلب اپلیکیشن‌های روی گوشی کاربران جمع‌آوری می‌کند. این اطلاعات حتی اگر کاربر اپلیکیشن فیسبوک را باز نکرده باشد و حتی اگر کاربر فیسبوک هم نباشد جمع‌آوری و به شرکت ارسال می‌شود.

فیسبوک این داده‌ها را با کمک ابزار App Events، که کار تحلیل و ردگیری رفتار کاربر را برای اپلیکیشن‌ها انجام می‌دهد، از موبایل کاربران جمع‌آوری می‌کند. این ابزار، که سازنده‌اش فیسبوک است، به توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها کمک می‌کند فعالیت کاربرانشان را ثبت کنند.

گزارشی از داده‌ها و رفتار کاربران در هر اپلیکیشن، بدون توجه به باز یا بسته بودن اپلیکیشن فیسبوک، پس از جمع‌آوری به فیسبوک نیز ارسال می‌شود. در تست‌های وال‌استریت‌ ژورنال مشخص شده است که برخی اپلیکیشن‌ها از این ابزار فیسبوک استفاده می‌کنند تا از داده‌های حساس کاربران گزارش‌های موردی و مطابق نیازشان تهیه کنند. در ادامه، روش کار در قالب مثالی عینی می‌آید:

منبع تصویر: آزمایشگاه بررسی اپلیکیشن‌ها در وال‌استریت ژورنال

در اپلیکیشن Flo Period & Ovulation Tracker، کاربران زمان آغاز و پایان پریود خود را ثبت می‌کنند. پس از ثبت اطلاعات، ابزار App Events، که در اپلیکیشن Flo قرار دارد، گزارش کاربر را آماده و به فیسبوک ارسال می‌کند. اطلاعاتی مانند مدل گوشی و داده‌های ثبت‌شده کاربر به فیسبوک ارسال می‌شود. این اطلاعات پس از ارسال، با کاربر هدف که از اپلیکیشن Flo استفاده کرده است همگام‌سازی می‌شوند و به این ترتیب، فیسبوک و توسعه‌دهندگانی که روی بستر فیسبوک اپلیکیشن می‌‌سازند قادر خواهند بود هنگام ورود کاربر به فیسبوک تبلیغات هدفمند نمایش دهند.

منبع تصویر: آزمایشگاه بررسی اپلیکیشن‌ها در وال‌استریت ژورنال

در اپ‌استور، فروشگاه اپلیکیشن‌های مخصوص iOS، و گوگل‌پِلی، فروشگاه اپلیکیشن‌های مبتنی بر سیستم‌عامل اندروید، برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشن مقرراتی وضع نشده است که امکان اشتراک داده‌های کاربران با سایرین را محدود یا ممنوع کند.

کاربران ابزارهای موبایل فقط می‌توانند مشخص کنند هنگام استفاده از یک اپلیکیشن، چه کسانی به اطلاعاتشان دسترسی داشته باشند. اما این تنظیم سطح دسترسی فقط بر اساس دفترچه تلفن گوشی کاربر یا موقعیت مکانی‌اش عمل می‌کند و امکان قطع دسترسی دیگران، مانند فیسبوک، در اختیار کاربر نیست.

آزمایش‌های وال‌استریت ژورنال نشان می‌دهد اپلیکیشن HR Monitor، که میان کاربران iOSمحبوب‌ترین اپلیکیشن بررسی ضربان قلب است، اطلاعات کاربران را پس از ثبت ضربان قلبشان، فورا به فیسبوک می‌فرستد.

همچنین اپلیکیشن Flo، که به ادعای سازندگانش بیش از ۲۵ میلیون کاربر فعال دارد، اطلاعات کاربران را در دوره پریود یا پس از اعلام حاملگی، به‌صورت مستمر به فیسبوک ارسال می‌کند.

در آزمایش وال‌استریت‌ ژورنال، اپلیکیشن Realtor، که برای ثبت، خرید و فروش املاک طراحی شده است، علاوه بر آمار قیمت، مکان و خرید‌و‌فروش کاربران، داده‌هایی مانند ثبت یک ملک در فهرست علاقمندی‌های کاربر هم به فیسبوک منتقل می‌شود.

در هیچ‌یک از اپلیکیشن‌های یاد‌شده کاربر در موبایلش نشانی از ارسال داده‌ها به فیسبوک نمی‌بیند و به هیچ شکلی امکان ممانعت و پیشگیری ندارد.

به ترتیب از راست به چپ: اپلیکیشن Realtor، اپلیکیشن Flo Period & Ovulation Tracker و HR Moniror

منبع تصاویر: Azumio Inc ،Flo Health Inc، Move Inc و اپل

به گفته یکی از سخنگوهای فیسبوک، بخشی از نتایج حاصل از بررسی‌های وال‌استریت‌ ژورنال به دلیل بی‌ توجهی شرکت‌های توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای موبایل به شرایط استفاده تجاری از ابزارهای فیسبوک است. به گفته او، «توسعه‌دهندگان نباید اطلاعاتی همچون داده‌های مرتبط با سلامت کاربر، داده‌های اقتصادی و مالی، یا سایر اطلاعات حساس کاربران را به فیسبوک ارسال کنند و توسعه‌دهندگان موظفند کاربران را در خصوص داده‌های غیرحساسی که اپلیکیشن‌شان به فیسبوک می‌فرستد آگاه کنند.»

کارشناس‌های وال‌استریت‌ ژورنال معتقدند این مشکل از ابزار آنالیز فیسبوک (App Events) است که توسعه‌دهندگان در اختیار دارند. آن‌ها این ابزار را راهکاری موثر برای بررسی رفتار کاربران و تبلیغات هدفمند می‌دانند که فیسبوک به‌ظاهر در چارچوب ابزاری کارآمد، در اختیار توسعه‌دهندگان اپلیکشن‌های موبایل قرار می‌دهد.