وال استریت ژورنال در گزارشی به ابهامات پیرامون فرضیه نشت ویروس عامل کووید-۱۹ از آزمایشگاهی در ووهان، مبدا بزرگ‌ترین همه‌گیری قرن، پرداخته است.

بازگشت سوالات قدیمی درباره همه‌گیری

در حومه روستایی واقع در اعماق منطقه‌ای کوهستانی در جنوب‌غرب چین، دوربین مداربسته‌ای، یک معدن مس متروکه‌ای را زیر نظر گرفته، معدن در انبوه بامبوها غرق شده است. با فرا رسیدن شب، صدای بال زدن خفاش‌ها شنیده می‌شود.

اینجا اولین مکان زیرزمینی ویروسی است که نزدیکترین نوع به ویروس عامل بیماری کووید-۱۹ شناخته شده است؛ مکانی که درخواست‌ها برای بازرسی آن، به‌منظور پیدا کردن خاستگاه بزرگ‌ترین همه‌گیری قرن، رو به افزایش است. پرسش این است که آیا ویروس عامل کووید-۱۹ می‌توانسته از آزمایشگاهی در چین نشت کرده باشد یا نه؟

در آوریل ۲۰۱۲، شش معدنچی پس از ورود به این معدن برای پاکسازی مدفوع خفاش‌ها، به بیماری مرموزی مبتلا شدند. سه تن از آن‌ها جان باختند.

پژوهشگران موسسه ویروس‌شناسی ووهان، برای بررسی این موضوع فراخوانده شدند و پس از نمونه‌گیری از خفاشان معدن، تعداد جدیدی ویروس از خانواده ویروس کرونا شناسایی کردند.

اکنون، سوالات پاسخ‌ داده‌ نشده درباره بیماری معدنچیان، ویروس‌های کشف شده در این محل و پژوهش درباره آن‌ها، به جریان اصلی در تفکری تبدیل شده است که زمانی به‌عنوان «تئوری توطئه» رد شده بود. اینکه ویروس عامل کووید-۱۹، ممکن است از آزمایشگاهی در ووهان نشت کرده باشد. شهری که اولین مورد ابتلا به کرونا در آن، در دسامبر ۲۰۱۹ گزارش شد.

محققان این آزمایشگاه تاکنون پاسخ جامع‌ و فوری به این‌ نمونه از سئوال‌ها نداده‌اند؛ در اطلاعاتی که در اختیار کارشناسان قرار داده‌اند، هم تناقضاتی بوده است که پژوهشگران طراز اول جهان را به درخواست برای بازرسی هرچه‌ بیشتر از موسسه ویروس‌شناسی ووهان واداشته تا معلوم شود که آیا ویروس عامل همه‌گیری کووید-۱۹ می‌توانسته از این موسسه درز کرده باشد یا نه؟

حتی برخی مقام‌های ارشد سلامت عمومی که این احتمال را نامحتمل می‌دانستند، اکنون از تحقیق بیشتر در این مسئله‌ حمایت می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که دسترسی به اطلاعات، برای تیم کارشناسان سازمان بهداشت جهانی، که برای پیدا کردن منشا کرونا به ووهان چین سفر کرده بود، ناکافی بوده است و  آن‌چه این سازمان در نتیجه‌گیری گزارش خود، فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه را « بسیار نامحتمل» خوانده، از این امر متاثر بوده است.

 اغلب کسانی که خواستار بررسی بیشتر در فرضیه درز ویروس از آزمایشگاه‌اند، می‌گویند که لزوما مخالف بررسی آن‌‌چه که راه اصلی انتقال این ویروس اعلام شده است، نیستند. راه اصلی انتقال ویروس، از حیوان به انسان و در خارج از آزمایشگاه ،آن‌چنان که در دهه‌های اخیر رایج شده، عنوان شده است. گرچه هنوز داده‌های کافی برای هیچ‌کدام از این دو راه انتقال وجود ندارد؛ اما همزمانی هر دو فرضیه با هم نیز، یکدیگر را نقض نمی‌کنند. ویروس می‌تواند منشا طبیعی داشته باشد و در عین حال، پس از آورده شدن به آزمایشگاه، عمدا و یا تصادفا، از آزمایشگاه به بیرون نشت کرده باشد.

شمار زیادی از افراد، از جمله رییس سازمان بهداشت جهانی و یک محقق آمریکایی برجسته، که پیش‌تر با موسسه ویروس‌شناسی ووهان همکاری کرده است، بر این باورند که این موسسه باید اطلاعاتی در اختیار قرار دهد تا فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه را مطلقا رد کند.

بنا بر گزارش روز یکشنبه، دوم خردادماه ، وال استریت ژورنال، با استناد به یک مقاله جدید افشا شده اطلاعاتی آمریکا، سه پژوهشگر موسسه ویروس‌شناسی ووهان در نوامبر ۲۰۱۹ بیمار شده بودند که برای مداوا به بیمارستان مراجعه کردند. گرچه مقامات نظرات گوناگونی درباره قوت این سند ابراز کرده‌اند، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه، سوم خردادماه گفت که این اطلاعات را یک «نهاد خارجی» در اختیار گذاشته است و ایالات متحده به اطلاعات بیشتری نیاز دارد تا بتواند آن را مستقلا تایید کند. وزارت خارجه آمریکا، در ژانویه ۲۰۲۰، گفته بود که محققان موسسه ویروش‌شناسی ووهان در پاییز ۲۰۱۹ با داشتن «علایمی همانند علایم کووید-۱۹ و مریضی‌های رایج فصلی» بیمار شده بودند.

دولت بایدن، با حمایت از درخواست تدروس آدهانوم، رییس سازمان بهداشت جهانی، برای استخدام متخصصان به این سازمان، توصیه کرده است که فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه را بیشتر و بهتر بررسی کنند. این بررسی باید آزمایشگاه‌های دیگر واقع در ووهان، علاوه بر موسسه ویروس‌شناسی این شهر را نیز در برگیرد. یک مقام بهداشت‌ و درمان آمریکا می‌گوید که بایگانی ایمنی زیستی، (رعایت احتیاط لازم هنگام انجام آزمایش‌های زیست شناسی)، باید بررسی و با کارکنان این آزمایشگاه‌ها مصاحبه شود.

ممکن است که درباره این مسئله، در نهاد تصمیم‌گیری سازمان بهداشت جهانی، موسوم به مجمع بهداشت جهانی، که روز دوشنبه، سوم خردادماه، آغاز شد، گفت‌وگو شود. البته حمایت دیپلمات‌ها از بازرسی آزمایشگاهی چندان نخواهد بود. دولت‌های زیادی علاقه ندارند برنده فرضیه‌ای باشند که چین می‌تواند آن را به‌راحتی «وتو» کند.

پکن در برابر هر تلاشی از این دست، به‌شدت مقابله خواهد کرد. همان‌طور که تاکنون دسترسی به اطلاعات را سفت‌ و سخت مهار کرده است. مقام‌های چین فرضیه نشت ویروس عامل کووید-۱۹، از یکی از آزمایشگاه‌های ووهان و یا آلوده شدن کارکنان موسسه ویروس‌شناسی ووهان به ویروس کرونا را تکذیب می‌کنند و از سازمان بهداشت جهانی می‌خواهند که منشا کرونا را در جایی خارج از مرزهای این کشور جست‌وجو کند.

وزارت خارجه چین در واکنش به گزارش اخیر و در بیانیه‌ای، آمریکا را متهم کرد که اظهارات ضدونقیض را دستاویزی برای جست‌وجوی آزمایشگاه‌های ووهان قرار داده است. بنا بر اعلام این وزارتخانه، مردم در ایالات متحده برای واقعیت و حقیقت بهایی قائل نیستند. این وزارتخانه تاکید کرد که سازمان بهداشت جهانی، فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه در ووهان را «نامحتمل» خوانده است. در نهایت پکن از واشینگتن خواست که سازمان بهداشت جهانی را به بررسی نخستین موارد ابتلا در آمریکا فراخواند.