جهان هستی پر است از سیارههای شبیه زمین
بررسیهای دانشمندان نشان میدهد ممکن است سیارههایی شبیه زمین در گستره جهان هستی وجود داشته باشند که احتمال اینکه زندگی در آنها تکامل یافته و امکان سکونت در آنها فراهم باشد را افزایش میدهد.
اولین سیاره خارج از منظومه شمسی ما، در دهه ۱۹۹۰ کشف شد. بر اساس گزارش ناسا، از آن زمان به بعد، هزاران مورد مشاهده شدهاند که ۴ هزار مورد بیتردید سیاره و ۴ هزار و ۴۹۵ مورد نیز احتمالا سیارهاند.
مشخص نیست در این سیارهها زندگی فرازمینی وجود دارد یا نه؛ دانشمندان در حال حاضر سعی در شناسایی سیارههایی دارند که شرایطی شبیه زمین داشته و امکان حیات در آنها فراهم باشد. این بدین معناست که سیاره باید سنگی باشد و دمای آن بیش از حد گرم یا سرد نباشد تا بتواند آب را بهصورت مایع در خود نگه دارد.
گروهی از پژوهشگران در بررسیهایشان، که در مجله ساینس (Science) منتشر شده است، به شواهدی ژئوشیمیایی دست یافتهاند که نشان میدهد بیش از آنچه پیشتر تصور میکردند، سیارههای شبیه زمین در جهان وجود دارد.
این گروه پژوهشی، زیر نظر الکساندرا دویل (Alexandra Doyle) از دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس، به مشاهده صخرههای منظومههای خورشیدیِ اطراف کوتولههای سفید پرداختند. اینها همان ستارههای مرده بودند، در واقع، همان چیزی که خورشید ما، حدود پنج میلیارد سال دیگر، یعنی زمانی که سوختش به پایان برسد، به آن تبدیل خواهد شد.
دویل به نیوزویک گفت: «هنگام بررسی سیارههای فراخورشیدی، کوتولههای سفید منحصربهفردند. ستارههای کوتوله سفید آخرین مرحله از تغییرات اختریِ ستارههای شبیه خورشید است. وقتی ستارهای شبیه خورشید میمیرد، به کوتوله سفید تبدیل میشود. این تغییر و تحول ممکن است بههمریختگیهایی را در منظومه سیارهای اطراف آن ستاره به وجود آورد و با انبساط و انقباض ستاره، جرمهای کوچکتری که دور آن ستاره میچرخند تغییر مسیر دهند و برخی از آنها به سمت ستاره کشیده شوند و همین اجراماند که در نهایت به دام کوتوله سفید میافتند.»
به گفته دویل، بیشتر مطالعات ژئوشیمی سیارههای فراخورشیدی فقط با مشاهده ارتباط بین شعاع و جرم یا با مشاهده ویژگی شیمیایی ستارهای که این سیارهها دور آن میچرخند صورت میگیرد. اما مطالعه کوتولههای سفید شیوهای مستقیمتر است، زیرا عناصر اندازهگیریشده مستقیما از صخرههایی میآیند که به دام ستاره افتادهاند.
این گروه پژوهشی شش کوتوله سفید و صخرههای کندهشده از سیارههایی را که زمانی دور آنها میچرخیدند مشاهده کردند. خاصیت شیمیایی و فیزیکی اجرام داخل این سیارهها از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا معیارهای سکونتپذیری سیاره، از جمله وجود میدان مغناطیسی و ماهیت اتمسفرش را مشخص میکنند.
گروه پژوهشی دویل بقایای عناصر باقیمانده در اتمسفر کوتولههای سفید را پس از برخورد سیارهها ارزیابی کردند. این یافتهها نشان دادند که احتمالا عناصر درونی سیارههای اولیه شبیه زمین یا مریخ بوده است. هرقدر صخرههای اطراف ستارهها به صخرههایی که زمین را شکل دادهاند شبیهتر باشند، احتمالِ وجود سیارههای سکونتپذیر شبیه زمین در آن منظومه بیشتر است.
دویل گفت: «متوجه شدهایم صخرههایی که اطراف ستارههای دیگر تشکیل میشوند، از نظر ژئوشیمیایی، شبیه اغلب اجرام صخرهای منظومه شمسیاند. صخره صخره است، حتی اگر اطراف سایر ستارهها تشکیل شوند.»
این گروه پژوهشی امیدوار است سایر کوتولههای سفید را هم ارزیابی کند تا بتواند آنها را مبنای یافتههایش قرار دهد. اگر کوتولههای سفید بیشتری یافت شوند که زمانی سیارههایی با ترکیبی شبیه زمین داشتهاند، مساله از لحاظ آماری مفهوم و اهمیت بیشتری پیدا میکند.
ادوارد یانگ، یکی از نویسندگان این مقاله پژوهشی، گفت یافتههای آنها این احتمال را مطرح میکند که بسیاری از سیارههای صخرهای شبیه زمیناند و تعداد بسیار زیادی سیاره صخرهای در جهان هستی وجود دارد.