آزمایش کلینیکی کوچکی روی یک دارو نشان داد که جوان کردن ساعت اپی‌ژنتیک بدن امکان‌پذیر است. ساعتی که سن بیولوژیک را مشخص می‌کند و تاثیر چشمگیری بر وضعیت سلامت و طول عمر ما دارد.

معکوس کردن ساعت اپی‌ژنتیک

این آزمایش کلینیکی کوچک در کالیفرنیا برای نخستین بار مدعی است؛ می‌شود جهت حرکت ساعت اپی‌ژنتیک بدن که سن بیولوژیکی را اندازه می‌گیرد را معکوس کرد. در این پژوهش محققان برای مدت یک سال به ۹ داوطلب سالم ترکیبی از سه داروی معمولی شامل یک هورمون رشد و دو داروی دیابت دادند. ب

عد از یک سال سن زیستی آن‌ها به طور متوسط ۲/۵ سال کمتر و سیستم ایمنی بدن آن‌ها به طور چشمگیری جوان‌تر شده بود.  این نتیجه حتی برای خود محققان هم شگفت انگیز بوده است. با این همه محققان هنوز در مورد نتایج محتاط هستند، چون آزمایش بسیار کوچک بوده و بدن گروه کنترل برای اطمینان از نتایج انجام شده است. همین‌طور عوارض دیگر این داروها در کوتاه و بلند مدت مشخص نشده است.

در آزمایش انجام شده، هدف اصلی این بوده است که مشخص شود، آیا هورمون رشد را می‌توان به صورت امن برای بازسازی بافت غده تیموس به کار گرفت که بین ریه و قفسه سینه قرار داد و برای بسیاری از کارکرد‌های ایمنی ضروری است.

گلبول‌های سفید که در مغز استخوان ساخته می‌شوند، در تیموس رشد کرده و به سلول‌های T تبدیل می‌شود که سلاح سیستم ایمنی در مقابل عوامل خارجی و یا بیمار مانند عفونت‌ها و سلول‌های سرطانی است. پیش از این محققان دریافته بودند که این هورمون باعث تحریک و نوزایی تیموس می‌شود، ولی در عین حال اثر جانبی آن ابتلا به دیابت است.

به همین دلیل آن‌های همراه این هورمون داروهای دیابت هم به داوطلبان دادند. نتیجه نشان داد این ترکیب نه تنها در بازسازی تیموس موفق است، بلکه از ابتلا به دیابت هم پیشگیری می‌کند.  اما ایده اندازه گیری سن اپی‌ژنتیک پس از آن بروز کرد که نتایج مورد انتظار در مورد بازسازی تیموس بسیار امیدوار کننده بود که نشان از کاهش سن اپی‌ژنتیک داشت. حالا نتایج این پژوهش در صورت تایید در آزمایش‌های بعدی نه تنها برای تقویت سیستم ایمنی و مقابله عفونت‌های موثر خواهد بود، بلکه تاثیر چشمگیری در مبارزه با سرطان و به طور کلی روند پیری خواهد داشت. 

سن زیستی چیست؟

 ساعت اپی ژنتیک روشی است که به وسیله آن میزان متیلاسیون دی‌ان‌ای را اندازه می‌گیرند و به این ترتیب سن زیستی فرد و نه سن تقویمی مشخص می‌شود. به بیان دقیق‌تر ساعت اپی‌ژنتیک به اپی‌ژنوم بدن متکی است که شامل تغییرات شیمیایی در بدن از جمله گروه متیل‌ها است که به دی‌ان‌ای می‌چسبند. الگوی این برچسب‌های متیل در طی گذر عمرتغییر می‌کند و سن بیولوژیکی فرد را نشان می‌دهد که ممکن است از سن تقویمی عقب‌تر با جلو‌تر باشد.  اما در سال ۲۰۱۳ محققان دانشگاه کالیفرنیا ساعت اپی‌ژنتیکی را طی یک ازمایش طراحی کردند که با استفاده از ۷۱ نشانگر زیستی، سطح متیلاسیون خون را به دقت اندازه می‌گرفت.

در همان سال آزمایشی بعد از ۴ سال کار معرفی شد که تفکیک بافت‌های بدن سطح متیلاسیون دی‌ان‌ای را اندازه می‌گرفت؛ یعنی سن زیستی هر بافت بدن به طور جداگانه قابل محاسبه می‌شد. هنوز اما به دقت مشخص نیست چیزی که به وسیله سن متیلاسیون دی‌ان‌ای اندازه گرفته می‌شود چیست؟. یک فرضیه این است که سن متیلاسیون دی‌ان‌ای تاثیر جمعی پدیده‌های غیر ژنتیک بر ژنوم را اندازه می‌گیرد که در تخریب دی‌ان‌ای وابتلا به بیماری‌های مختلف موثر است. 

همین‌طور هنوز میزان همبستگی سبک زندگی با سرعت بالا رفتن سن اپی ژنتیک دقیقا مشخص نیست، اما محققان نشانه‌هایی از تاثیر منفی نشانگرهایی مانند، چاقی، سطح بالای قند خون و تری گلسیرید و ... بر سن اپی‌ژنتیک یافته‌اند، یا به طور معکوس مشخص شده سطح بالای کلسترول با دانسیته پایین یا LDL که به کلسترول خوب هم مشهور است سرعت بالا رفتن سن اپی‌ژنتیک را کند می‌کند.

با این همه ارتباط این سن با بیماری و مرگ با طور آماری با دقت و صحت خوبی مشخص شده است و کند کردن سرعت متیلاسیون دی‌ان‌ای و بالا رفتن سن اپی‌ژنتیک می‌تواند به افزایش طول عمر منجر شود، کاری که محققان دانشگاه کالیفرنیا مدعی‌اند موفق به انجام آن شده‌اند.