پس از فروپاشی رژیم طالبان، چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان با وجود نگرانی‌های شدید امنیتی برگزار شد. مردم به تهدید طالبان که گفته بودند با تمام توان روند انتخابات را هدف خواهند گرفت، توجه نکردند و برای استفاده از حق دموکراتیک خود به پای صندوق‌های رای رفتند.

هرچند برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حدود ۹/۶ میلیون تن در سراسر این کشور نام‌نویسی کرده بودند، اما نظر به آخرین آماری که کمیسیون انتخابات افغانستان اعلام کرده، حدود دو میلیون و ۷۰۰هزار نفر در انتخابات شرکت کرده‌اند.

کابل، پایتخت افغانستان، با داشتن ۴۵۸هزار رای‌‌‌دهنده در صدر جدول قرار دارد و ولایت ارزگان در جنوب این کشور، با تقریبا شش‌هزار رای‌دهنده، پایین‌ترین سطح مشارکت در انتخابات را داشت.

انتخابات ریاست جمهوری افغانستان همانند انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷ عاری از مشکلات نبود. از کاستی در فهرست رای‌دهندگان گرفته، تا مشکلات تکنیکی از جمله ناکارایی و نرسیدن دستگاه‌های بیومتریک به مراکز رای‌دهی.

ادعای تقلب گسترده در انتخابات

پس از روز رای‌دهی، ویدیوهایی ازسوی کاربران افغانستانی در رسانه‌های اجتماعی نشر و هم‌رسانی شد که نمایانگر صحنه‌های تقلب و یا شکایت از دخالت افراد صاحب‌مقام در روند رای‌دهی بود.

در ولایت جنوب شرقی پکتیا یکی از ناظران به‌ نام شریف‌الله مخلص ادعا می‌کند که از سوی برخی افراد مورد تهدید قرار گرفته و به او گفته شده است که «به والی صاحب (استاندار) وعده ۱۷۰۰۰ رای‌‌ را داده‌ایم و تو نمی‌توانی مانع این کارمان شوی». (لینک ویدیو)

یکی از ناظران تیم ثبات و همگرایی به رهبری عبدالله عبدالله در ولایت کاپیسا، می‌گوید محمد اقبال صافی، نماینده مجلس و از طرفداران تیم انتخاباتی دولت‌ساز به رهبری محمد اشرف غنی، او را هنگامی که می‌خواست جلو تقلبشان را بگیرد، پس از لت و کوب، از مرکز رای‌‌‌دهی بیرون کرده است. (لینک ویدیو)

بر اساس فهرست شمار ثبت‌نام‌کنندگان برای انتخابات که ازسوی کمیسیون انتخابات منتشر شده است، سقف شمار رای‌دهندگان در یک محل رای‌دهی، ۴۰۰ تن  تعیین شده است و در هیچ محلی رقمی بیشتر از این تعداد دیده نمی‌شود. (فهرست شمار ثبت‌نام‌کنندگان)

اما براساس بعضی گزارش‌ها، در برخی برگه‌های نتایج محل رای‌‌‌دهی، شمار رای‌‌‌دهندگان در ولایت‌های دوردست، بیش از ۴۰۰ تن است. در اکثر این برگه‌ها رای‌‌‌دهندگان به‌طور منظم به یک نامزد مشخص رای‌‌ داده‌اند و هیچ نامزد دیگری موفق نشده است بیشتر از دو رای به‌دست آورد. (گزارشی در این رابطه)

گلبدین حکمتیار، لطیف پدرام، رحمت‌الله نبیل و فرامرز تمنا، همگی در روز چهارشنبه ۱۰ میزان/ مهر (دوم اکتبر) در کنفرانس‌های مطبوعاتی جداگانه، با اشاره به «تقلب گسترده» در انتخابات، خواستار رسیدگی به ادعاهای تقلب شدند.

آقای حکمتیار گفت: «شکایت‌هایی رسیده است که بیش از ۲۴هزار رای‌‌ در [شهرستان] زرمت و ۹۹۹۹ رای‌‌ در ولسوالی (شهرستان) روحانی‌بابا در ولایت (استان) پکتیا به صندوق‌ها انداخته شده است.» اما او گفت که به دلیل مشکلات امنیتی، «ولسوال (فرماندار) روحانی‌بابا مدت زیادی است که در شهر گردیز مستقر است». حکمتیار که بنابر یک توافقنامه صلح با دولت افغانستان در سال‌های اخیر از جنگ دست کشیده است، در چندین سخنرانی خود هشدار داده بود اگر در انتخابات تقلب صورت بگیرد، دوباره به سنگر جنگ برمی‌گرد.

شمارش آرای بدون بیومتریک

پس از آنکه کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان اعلام کرد که آرای‌‌ بدون بارکد بیومتریک نزد این کمیسیون دارای اعتبار نیست، فضل‌هادی مسلمیار، رییس مجلس سنای افغانستان و از حامیان تیم دولت‌ساز، در یک واکنش تند گفت که حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون انتخابات، را وادار به شمارش آرای بدون بیومتریک خواهد کرد.

این سخنان آقای مسلمیار با واکنش گسترده‌ای روبرو شد و هرچند آقای مسلمیار از خانم نورستانی به‌دلیل استفاده از کلمات تند پوزش خواست، اما همچنان روی موضع خود تاکید کرد.

خانم نورستانی نیز بار دیگر تاکید کرد که آرای‌‌ بدون بارکد بیومتریک نزد این کمیسیون فاقد اعتبار است. تیم انتخاباتی ثبات و همگرایی‌‌ و برخی دیگر از نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان نیز تاکید کرده‌اند که تنها آرای بیومتریک‌شده باید شمارش شوند.

گلبدین حکمتیار، عبداللطیف پدرام و فرامرز تمنا، سه نامزد ریاست جمهوری، می‌گویند که نتیجه‌ انتخابات را در صورتی می‌پذیرند که تنها آرای‌‌ ثبت بیومتریک شمارش شوند. این نامزدها از کمیسیون انتخابات خواستند که آرای بدون بیومتریک و آرایی که پیش از آغاز زمان رای‌دهی و یا پس از پایان آن در دستگاه‌ها ثبت شده‌اند را از اعتبار ساقط کند.

آقای حکمتیار در نشست خبری خود در کابل تاکید کرد که میزان مشارکت مردم در انتخابات کمتر از آن چیزی است که کمیسیون انتخابات اعلام کرده است.

تیم انتخاباتی امنیت، آزادی و عدالت به رهبری عبداللطیف پدرام نیز میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری را بسیار کمرنگ می‌داند و آماری را که کمیسیون انتخابات اعلام کرده، خیالی خوانده است.

تیم انتخاباتی تدبیر وتوسعه به رهبری فرامرز تمنا هم تنها خواستش جدا شدن آرای سره از آرای ناسره است.

ازسوی دیگر، کمیسون انتخابات افغانستان در روز ۱۱ مهر/ میزان (سوم اکتبر) تعداد مراکز رای‌‌‌دهی و آرای‌‌ استفاده‌شده را اعلام کرد که تفاوت زیادی با ارقامی دارد که در پایان روز رای‌دهی اعلام کرده بود.

اکثر نامزدهای ریاست جمهوری از بی‌طرفی کمیسیون مستقل انتخابات مطمئن نیستند، ولی پافشاری دارند که برای جلوگیری از تقلب، تنها آرای رای‌دهندگانی معتبر شناخته شود که ثبت بیومتریک شده‌اند.

ادعای مفقود شدن دستگاه بیومتریک

مولانا محمد عبدالله، عضو کمیسیون مستقل انتخابات، می‌گوید که تاکنون از میان ۲۵هزار دستگاه بیومتریک که در روز انتخابات به کار گرفته شده، اطلاعات ۱۴هزار دستگاه، وارد سیستم مرکز معلومات شده است.

این در حالی است که «موسسه دیدبان آزاد افغانستان» می‌گوید گزارش‌هایی در اختیار دارد مبنی‌بر اینکه چندین دستگاه بیومتریک در ۵ ولایت افغانستان ناپدید شده است.

مسئولان این موسسه می‌گویند بنابر گزارش ناظران آن‌ها، دستگاه‌های بیومتریک در ولایت‌های فراه، نیمروز، ارزگان، پکتیا و خوست ناپدید شده‌اند.

رییس جمهوری آینده افغانستان

امرالله صالح، معاون نخست تکت انتخاباتی تیم دولت‌ساز در روز نهم مهر/ میزان (اول اکتبر) در مصاحبه با تلویزیون صدای آمریکا گفت که نظر به معلومات ابتدایی، آن‌ها توانسته‌اند ۶۰ الی ۷۰ درصد آرا را به‌دست بیاورند و برنده حتمی انتخابات ریاست‌جمهوری‌اند.

آقای عبدالله عبدالله هم در یک نشست خبری اعلام کرده بود آمار آن‌ها نشان می‌دهد که تیم ثبات و همگرایی در دور اول، با تفاوت زیاد برنده انتخابات است و حکومت آینده را تشکیل خواهد داد. (ویدیوی نشست خبری عبدالله عبدالله)

توسل به زورگویی رییس مجلس سنای افغانستان که از حامیان رییس‌جمهور غنی است، نشان‌دهنده تلاش غیرعادی تیم حاکم است، تا به هر نحو که باشد، قدرت را تصاحب نمایند.

از شکل‌گیری تیم‌های انتخاباتی هویداست که محمد اشرف غنی در جلب حمایت افراد بانفوذ که در دور قبلی با خود داشت، ناموفق بوده است.

در ضمن، بالا رفتن سطح فقر، بیکاری و کشتار بی‌سابقه مردم ملکی (غیرنظامی) در ۵ سال گذشته، از محبوبیت تیم حاکم به‌قدری کاسته است که بسیار مشکل به نظر می‌رسد بتواند دوباره با آرای مردم بر اریکه قدرت تکیه بزند.

نتایج ابتدایی ریاست جمهوری در تاریخ ۲۷ مهر/میزان (۱۹ اکتبر) اعلام خواهد شد.