در بامداد روز شنبه (۶ میزان/مهر) یک‌بار دیگر شاهد تجلی اراده مردم برای حمایت از دموکراسی و مردم‌سالاری خواهیم بود. در تمام دوره‌هایی که انتخابات برگزار شده است، مردم درمورد طالبان و تقلب، اظهار ترس و نگرانی کرده‌اند. همه انتخابات‌های گذشته با رویدادهای امنیتی همراه بوده است. طالبان همواره هم برنامه‌ کارزارهای انتخاباتی و هم پروسه روز رای‌دهی را هدف قرار داده‌اند.

در این دور هم به‌رغم تهدید طالبان، مردم در همه ولایت‌ها به صحنه آمدند. حتی به‌رغم رویدادهای تروریستی در کابل و پروان و برخی ولایت‌های دیگر، کارزارهای انتخاباتی متوقف نشد.

این همه حضور، نشانگر این است که مردم نمی‌خواهند به عقب برگردند. مردم افغانستان در همه دوره‌های انتخابات نشان دادند که از ارزش‌های قانون اساسی، اصل انتخابات و حقوق شهروندی حمایت می‌کنند. در بحث امارت و جمهوریت نیز مردم حامی اصلی و جدی جمهوریت بوده‌اند.

اکنون برای روز شنبه نیز تمام آمادگی‌ها انجام شده است. پیش‌بینی‌ها از حضور اکثریت واجدان رای‌دهی در پای صندوق‌های رای خبر می‌دهد. هرچند در برخی ولسوالی‌های آسیب‌پذیر، برخی چالش‌های اندک خلق خواهند کرد، اما تهدیدها به پیمانه‌ای نخواهد بود که بر میزان مشارکت مردم اثر منفی بگذارد.

پس از طالبان، تقلب نیز یک چالش اصلی در برابر دموکراسی و انتخابات به‌شمار می‌رود. کمیسیون انتخابات به‌رغم صرف یک‌میلیارد دلار از آغاز تا اکنون، هنوز فاقد زیرساخت‌ها و تاسیسات لازم برای مدیریت این پروسه مهم و ملی است. هرچند که نسبت به گذشته آمادگی‌ در همه زمینه‌ها بهتر است، اما هنوز هم برخی مشکلات محسوس است.

اعتماد کمیسیون نزد مردم به‌شدت آسیب دیده است. هم اکنون شماری از کمیشنرهای دور قبلی در زندان‌اند. کمیشنرهای قبل‌تر هم قبل از میعاد اصلی از کار برکنار شدند. انتخابات پارلمانی اخیر، جدال‌ها و سوال‌های زیادی خلق کرد. حالا مردم درمورد مدیریت این پروسه سوال‌هایی جدی مطرح می‌کنند.

خوش‌بختانه برای اولین‌بار است که همه کمیشنرهای هردو کمیسیون با آرای مستقیم نامزدهای ریاست‌جمهوری انتخاب شده‌اند. این خود یک پیشرفت و تحول مهم برای اعتمادسازی است. همچنین برای اولین‌بار است که در انتخابات ریاست‌جمهوری از ابزارهای جدید استفاده می‌شود. در گذشته حداقل ۲۴میلیون کارت در اختیار مردم بود، درحالی‌که تعداد واجدان شرایط اصلی به‌مراتب کمتر از این رقم بود.

استفاه از استیکر و فناوری بایومتریک به سلامت انتخابات کمک می‌کند. همچنین به هدف شفافیت در این انتخابات، تنها مراکزی برای رای‌گیری باز خواهند بود که نیروهای امنیتی توان تامین امنیت آن‌ها را در منطقه داشته باشند. در این دور همچنین فرصت زیادی برای نظارت فراهم شده است. رییس‌جمهور غنی در نشست‌های داخلی و بین‌المللی از همه نهادهای معتبر برای نظارت بیشتر انتخابات افغانستان دعوت کرده است. نهادهای داخلی نیز فرصت  مناسب برای روز انتخابات را دارند.

رعایت قاعده بازی

به نظر می‌رسد که رقابت اصلی میان دو تیم اصلی به رهبری آقایان غنی و عبدالله باشد. محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله، پنج سال تمام را زیر سقف حکومت وحدت ملی به‌طور مشترک  کار کردند. مردم از هردو کاندیدای انتخابات انتظار دارند تا قاعده بازی را رعایت کنند. کمیسیون انتخابات به‌عنوان نهاد مسئول باید همه تدابیر قانونی را برای یک انتخابات شفاف فراهم کند. همچنین نامزدهای ریاست‌جمهوری مکلف‌اند که در مطابقت با قانون، برای طرح تمام  اعتراض‌های قانونی خویش، با استفاده از مکانیسم‌های ذکرشده در قانون، مراحل را طی کنند.

توسل به زور یا باج‌گیری‌های سیاسی پس از انتخابات، به سلامت نظام و پروسه ملی آسیب می‌زند.

همچنین برخی جریان‌های سیاسی، از جمله حلقه مربوط به آقای کرزی، احتمالا برای چنین وضعیتی آماده شده باشند. دیدگاه حاکم در حلقه آقای کرزی این خواهد بود که انتخابات جنجالی می‌شود و آن‌ها در نقش داوران سیاسی عمل خواهند کرد و شاید هم از همین فرصت به رویاهای سیاسی خود دست یابند.

اما با توجه به تدابیر در نظر گرفته شده ازسوی کمیسیون و تاکید همه نامزدها بر رعایت اصل قانون و قاعده بازی، بعید خواهد بود که انتخابات این دور به منازعه سیاسی بدل شود. برخی اعلامیه‌های سیاسی و اعتراض‌ها به‌صورت طبیعی در همه جا ممکن است، اما افغانستان هرگز دچار بحران و مشکلات جدی پس از انتخابات نخواهد شد.

پیش‌بینی‌های محافل مطرح سیاسی حکایت از پیروزی یکی از نامزدهای برتر در دور نخست دارد. بنابراین انتخابات به دور دوم نخواهد رفت.