پس از این‌که در چند سال اخیر شرکت‌های تولید لباس شروع کردند به تولید لباس‌های فاقد مشخصه‌های جنسیتی برای کودکان، حالا روند تولید محصولات فرا‌جنسیتی به دنیای اسباب‌بازی‌ها رسیده است. در آمریکا،ماتل (Mattel)، شرکت سازنده عروسک‌های مشهور باربی، ساخت سری جدیدی از عروسک‌های باربی را که فاقد مشخصه‌های جنسیتی‌اند آغاز کرده است.

از تولید نخستین سری‌ عروسک باربی در آمریکا ۶۰ سال می‌گذرد و این باربی‌های بدون جنسیت احتمالا آغازگر دورانی تازه برای عروسک‌های باربی خواهد بود، عروسک‌هایی که دیگر فقط اسباب‌بازی نیستند، بلکه بخشی از فرهنگ آمریکا و البته جهان شده‌اند. نام این مجموعه جدید «جهان خلاق» است و هفت عروسک با رنگ پوست‌های متفاوت را شامل می‌شود. این باربی‌ها برای تمام بچه‌ها از هر رنگ پوست و جنسیتی طراحی شده است، به‌ویژه  کودکانی که جنسیت سیال دارند یا ترنس و حتی بدون جنسیت‌‌اند. عروسک‌های باربی جدید را می‌توان با لباس‌ و موهای مختلف آراست. همراه آن‌ها کلاه‌گیس‌های موی‌ کوتاه و بلند و مجموعه‌ متنوعی از شلوار، دامن، کفش و لباس‌های بدون جنسیت عرضه می‌شود تا به سلیقه کودک قابل طراحی و تغییر باشد. باربی‌های جدید شبیه بچه‌ای هفت ساله است که لب‌هایش کمی کلفت‌تر، مژه‌هایش کمی کوتاه‌تر و چانه‌اش گرد‌تر از عروسک‌های قبلی این شرکت است. تغییر مهم دیگر در طراحی عروسک‌های باربی جدید این است که بدنشان هیچ برآمدگی یا نشانه‌ جنسیتی ندارد. 

سازندگان آمریکایی این عروسک‌ها پس از انتقادهای گسترده علیه باربی‌،‌ مدتی است تلاش می‌کنند رویکرد متفاوتی به کلیشه‌های جنسیتی داشته باشند. به گفته آن‌ها، این عروسک‌ها در حقیقت نماد رهایی از برچسب‌های جنسیتی است و این باربی‌ها می‌توانند نماینده‌ تمام گروه‌های انسانی باشند.

ریچارد دیکسون، مدیر شرکت ماتل، در مصاحبه با مجله‌ تایم می‌گوید تربیت و آموزش کودکان بر عهده والدین است و این شرکت فقط به آن‌ها حق انتخاب می‌دهد.

پیش از این، شرکت باربی بارها به دلیل تولیداتش آماج انتقاد بوده است، تولیداتی که به گفته‌ منتقدان کلیشه‌های جنسیتی را رواج می‌دهند. به‌عنوان نمونه، عروسک‌های باربی‌ همیشه لباس‌های صورتی و قرمز دارند و همراه کفش پاشنه‌دار، رژلب و انواع برس‌ها عرضه می‌شوند. لوازم آشپزخانه و منزل هم همگی به رنگ صورتی و به‌اصلاح دخترانه تولید می‌شوند. به عقیده منتقدان، این رنگ به تصویر کلیشه‌ای زن خانه‌دار دامن می‌زند. هر‌چند شرکت ماتل سعی کرده است برای جلوگیری از این دست انتقادها، عروسک‌هایی از زنان موفق مانند فریدا و سالی‌ رید تولید کند، همچنان به دلیل ساخت باربی‌هایی که کلیشه‌های زیبایی را در ذهن بچه‌ها جا می‌اندازد آماج انتقاد‌هاست. باربی‌ها همیشه خیلی لاغرند و صورت و آرایششان شبیه زنان معمولی نیست. کمرهایشان بسیار باریک و اندام و پاهایشان بیش از اندازه کشیده است. مخالفان باربی بر این باورند که این الگو روی ذهن بچه‌ها تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود ناخودآگاه در روند رشدشان با بدن خود کنار نیایند و اندام خود را دوست نداشته باشند.

جهان جنسیت‌زده‌ اسباب‌بازی‌ها

باربی فقط بخش کوچکی از صنعت تولید اسباب‌بازی است که با کلیشه‌های جنسیتی آمیخته است. در هر نقطه از جهان وقتی وارد مغازه‌های اسباب‌بازی‌فروشی می‌شویم، اسباب‌بازی‌های خانگی مانند خانه‌های کوچک، لوازم خانگی از قابلمه و بشقاب گرفته تا گاز و میز اتو، همه به رنگ صورتی یا به رنگ‌های به‌اصطلاح دخترانه‌اند و روی جعبه‌‌شان عکس دختربچه‌ها نقش بسته است و اسباب‌بازی‌هایی مانند اتومبیل، تراکتور و ماشین چمن‌زنی به رنگ آبی و روی جعبه‌شان تصویر پسربچه‌ها دیده می‌شود.

این تفکیک جنسیتی باعث تقویت و تثبیت کلیشه‌های جنسیتی در ذهن کودکان می‌شود و گاهی بعضی والدین اجازه نمی‌دهند فرزندشان با اسباب‌بازی‌هایی بازی کند که ظاهرا متعلق به جنسیت آن‌ها نیست. منتقدان کلیشه‌های جنسیتی سعی دارند به والدین و جوامع بگویند در وهله‌ اول، استفاده از وسایل خانگی روزمره مانند اتو، اجاق‌ گاز و قابلمه مخصوص زنان نیست. مردان زیادی هستند که تنها زندگی می‌کنند و قاعدتا کارهای روزمره خانه را انجام می‌دهند. بسیاری از مردان متاهل نیز نه‌ تنها در کارهای خانه مشارکت می‌کنند بلکه گاهی مسئولیت بیشتری دارند. فمینیست‌ها و فعالان حقوق زنان دهه‌هاست می‌گویند باید با این کلیشه که خانه‌داری فقط بر عهده زن است مقابله کرد، به‌خصوص امروز که اغلب زنان بیرون از خانه کار می‌کنند. مرحله بعدی این است که باید به کودکان اجازه داد تمایل جنسی‌شان را به‌صورت طبیعی کشف کنند و نباید آن‌ها را به سمت جنسیتی سوق داد که جامعه و بازار به آن‌ها تحمیل می‌کند.

اما اسباب‌بازی‌ها و لباس‌های فاقد مشخصه‌های جنسیتی منتقدانی هم دارد. گروهی می‌گویند سلیقه دخترانه و پسرانه تفاوت‌هایی دارد و با یکسان‌سازی، ممکن است این تفاوت‌ها کمرنگ شود و جامعه به‌ سمت سلیقه‌‌ای تحمیلی هدایت شود، اتفاقی که می‌تواند بر هنر، فرهنگ و جامعه اثر نامطلوبی داشته باشد. با این‌حال، اکثریت متفق‌القول‌اند که این روزها، نگاه به جنسیت با دهه‌های پیش تفاوت‌های چشمگیر دارد.