چگونه از کودکان در برابر خشونت خانگی محافظت کنیم؟
هر روزه کودکان زیادی در سراسر جهان شاهد خشونتهای خانگیاند. تعداد زیادی از این کودکان یا خود در معرض خشونتاند یا شاهد درگیری پدر و مادرند.
اضطراب، بدخوابی، مشکلات غذایی، بیاشتهایی یا پرخوری، مشکلات روحی، کاهش ضریب یادگیری و غیره نمونههایی از آسیبهایی است که برای کودکان در معرض خشونت خانگی پیش میآید. ۶۰ درصد این کودکان درگیر مشکلات بعد از ضربه روحی میشوند. گفته میشود تاثیر این خشونتها به اندازه تجربه قتل و تجاوز است. این مشکلات میتوانند در روند رشد کودکان بروز کنند. کودکان زیادی در سراسر جهان قربانی خشونتهای کلامی، تهدید، تحقیر و ناسزا میشوند و گاهی تجربههای بدتری مانند خشونتهای فیزیکی و کتک خوردن را از سر میگذارنند. والدین پس از طلاق تعهدی به یکدیگر ندارند، اما همچنان پدر و مادر این بچهها باقی میمانند و میتوانند روند خشونت را ادامه دهند.
اثر خشونت خانگی بر کودکان یکسان نیست. این تاثیر بستگی دارد به مدتی که در معرض خشونت بودهاند، محیط خانوادگی که در آن بزرگ شدهاند و روابط اجتماعیشان.
سنوسال و شخصیت خود کودک نیز در میزان اثرگذاری خشونت خانگی دخیل است. سن کودکان بسیار مهم است. اگر کودکی تا دو سالگی، زمانی که توانایی حرف زدن ندارد و نمیتواند مشکلش را بیان کند، با خشونت مواجه شود بهمراتب اثرگذارتر است. خشونت روی احساسات، حرکات و نگاه کودکان تاثیر میگذارد؛ حتی اگر بسیار کوچک باشند، استرس بدن مادر را دریافت میکنند.
در سنین بالاتر به شکل مشکلاتی مانند ترس از مدرسه، ترس از جدایی، بیشفعالی، زودرنجی، حواسپرتی، ناسازگاری و مشکلات رفتاری بروز خواهد کرد. ۵۰ درصد نوجوانان بزهکار در خانوادههای پرخاشگر بزرگ شدهاند.
هنگامیکه کودکان در معرض خشونتهای خانگی قرار میگیرند، اولین کاری که باید انجام دهید این است که آنها را به مکانهای امن و به جایی ببرید که به آنها احساس امنیت بدهد. کودکان باید شماره تلفنهای ضروری را بدانند تا در صورت لزوم بتوانند کمک بگیرند. در خارج از ایران، شمارههایی برای کودکان در معرض خشونت وجود دارد که میتوان تماس گرفت و کمک خواست. در ایران، این وظیفه به عهده پلیس است که معمولا به دعواهای خانوادگی و مربوط به کودکان وارد نمیشوند، پس بچهها باید شماره اقوام یا دوستان نزدیک خود را بدانند تا بتوانند از آنها کمک بگیرند.
در کشورهایی که قانون حمایت از کودکان وجود دارد، زمانیکه بچهها درگیر این خشونتها میشوند، در کارگاهها و گروههایی شرکت میکنند که با آنها گفتوگو و در حل مشکلاتشان کمک میکنند. اما در ایران قانون حمايت از کودکان زير ۱۸ سال قانون جامع و کاملی نیست و همين امر عامل افزايش کودکآزاری در جامعه است. در غیاب حمایتهای دولتی، حفاظت و کمک به کودک مسئولیت والدین است. اگر کودکتان در معرض خشونت و مشکلات خانوادگیتان قرار گرفته است، حتما به روانشناس کودک مراجعه کنید. علاوه بر روانشناسهای خصوصی، مراکزی مانند مرکز شیرخوارگاه آمنه، که وابسته به سازمان بهزیستی است، با هزینه بسیار پایین میتوانند به شما یاری برسانند.
حرف زدن درباره مشکلات به حل آنها کمک بزرگی میکند. کودکان باید یاد بگیرند در زمان مناسب عکسالعمل درست نشان دهند. به کودکان بیاموزید اگر تمام مشکلات را در خود نگه دارند، زمینهساز بروز رفتارها و ناهنجاری در زندگیشان میشود.