بحران کاغذ این بار پای بالاترین مقام کشوری را هم به میان کشید.‌ آیت‌الله خامنه‌ای که در ایام برپایی نمایشگاه کتاب سری به آن می‌زند و از نزدیک به گپ و گفت با ناشران می‌پردازد و کتاب‌های روی میز ناشران را تورق می‌کند، روز دوشنبه در بازدید از نمایشگاه کتاب، از وزیر ارشاد و صنعت و معدن خواست «مساله کاغذ را حل کنند» و تاکید کرد «‌این‌طور نمی‌شود».

ساعاتی بعد از دیدار آیت‌الله خامنه‌ای از نمایشگاه، خبرگزاری ایسنا بر خروجی خود خبری منتشر کرد مبنی بر این‌که محل توزیع ۹۳ درصد از کاغذ وارداتی با ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی نامعلوم است.

مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گزارشی آورده است که از مجموع ۲۶۲ هزار تن واردات کاغذ که با ارز دولتی صورت گرفته است، فقط ٢٣ هزار تن با تایید معاونت‌های فرهنگی و مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توزیع و باقی آن به‌تفکیک واردکننده به سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع شده است تا اقدامات قانونی صورت گیرد.

مشخص نیست چرا باید گزارش وضعیت کاغذ با چنین تاخیری منتشر شود و علاوه بر‌ آن، در حالی که ناشران در به در دنبال کاغذ برای انتشار کتاب‌اند و قیمت کاغذ در بازار آزاد تا ۵۰۰ درصد رشد داشته است، حبس بیش از ۹۳ درصد کاغذ وارداتی و توزیع نشدن آن چه معنایی دارد؟

وزارت ارشاد در اطلاعیه‌ای به واردکنندگان کاغذ اعلام کرد «چنانچه مصرف‌کنندگان و میزان مصرف را به تایید معاونت‌های ذیربط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا کارگروه ساماندهی کاغذ برسانند، مراتب به سازمان تعزیرات حکومتی اعلام می‌شود تا مشکلی برای آنان به وجود نیاید.» اما مشخص نیست اگر واردکنندگان نخواهند چنین پروسه‌ای را طی کنند، وزارت ارشاد و دولت چه عکس‌العملی نشان می‌دهند؟

انتظار می‌رفت کارگروه ساماندهی کاغذ، که برابر مصوبه ستاد تنظیم بازار، در ۱۶ مرداد‌ماه سال قبل تشکیل شده بود، گزارش یاد‌شده را سریع‌تر منتشر می‌کرد و حداقل سه ماه قبل از نمایشگاه کتاب، تمهیدی برای فروش و عرضه آن ۹۳ درصد کاغذ باقی‌مانده می‌اندیشید تا بحران کاغذ به جایی نرسد که عملا ناشران امکان چاپ برخی از مهم‌ترین کتاب‌هایشان را نداشته باشند یا برخی از آن‌ها برای چاپ بیشتر آثارشان کاغذی در بازار پیدا نکنند.

آیت‌الله خامنه‌ای و تورق کتاب احمد شاملو

دیدار خامنه‌ای از نمایشگاه حاشیه‌های دیگری هم داشت که از مهم‌ترین آن‌ها انعکاس عکس از او در مطبوعات بود در حالی که کتابی از مجموعه شعرهای احمد شاملو را تورق می‌کند. این کتاب را انتشارات مروارید در نمایشگاه عرضه می‌کند.

این عکس در روزنامه‌های چاپی ایران نیز انعکاسی ویژه داشت. این نکته از آن جهت مهم است که انتشار عکس‌ها و گفته‌های‌ خامنه‌‌ای حتما باید از کانال‌های رسمی و تایید‌شده انجام شده باشد و مطبوعات ایران اصولا عکس‌هایی را که بیت رهبری تایید نکند منتشر نمی‌کنند و تاکنون سابقه نداشته است عکسی از شاعری که اصولا نوشته‌ها و معیارهای شعری‌اش با دیدگاه رسمی مسئولان رده‌بالای حکومت همخوانی ندارد منتشر شود.

به نوشته کانال تلگرامی باشگاه روزنامه‌نگاران ایران، بین نشریات اصول‌گراها، روزنامه‌ فرهیختگان تنها نشریه‌ای بود که تصویر آیت‌الله خامنه‌ای را در حال تورق گزیده اشعار احمد شاملو منتشر کرد. بقیه روزنامه‌ها و رسانه‌های اصول‌گرا از کنار این تصویر گذشتند و برخی از آن‌ها نیز تصویر دیگری از او منتشر کردند که در حال تورق کتاب‌های دیگری است.

رسانه‌های اصلاح‌طلبی چون‌ اعتماد، همشهری، شهروند، ابتکار، ستاره صبح و مردمسالاری نیز این تصویر را برای صفحه اول خود برگزیدند.

روزنامه سازندگی هم در گزارشی نام برخی کتاب‌های دیگری را که آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار تورق کرده آورده است که از میان آن‌ها می‌توان به «شرح مثنوی» نوشته کریم زمانی، «آسمان جان» نوشته نصرالله پورجوادی و چاپ انتشارات فرهنگ معاصر، «شاعر آیینه‌ها» اثر شفیعی کدکنی چاپ نشر سخن، «فرهنگ آثار» چاپ انتشارات سروش و «سه‌گانه‌» یوسف علیخانی چاپ نشر آموت اشاره کرد.

انتشار شانزدهمین مجلد از روزنوشت‌های هاشمی رفسنجانی

«سردار سازندگی» عنوان شانزدهمین مجلد از روزنوشت‌های اکبر هاشمی رفسنجانی است که هم‌زمان با نمایشگاه کتاب و در مراسم رونمایی از این اثر عرضه شد. این اثر روز یکشنبه در تالار کتابخانه ملی و با حضور محسن هاشمی رفسنجانی و محمد هاشمی و نیز همسر هاشمی رفسنجانی، عفت مرعشی، و فرزندان دیگرش رونمایی شد.‌ هاشمی رفسنجانی تمامی روزنوشت‌ها را تا یک روز قبل از مرگش در دی‌ماه ۱۳۹۵ نوشته بود. دفتر نشر معارف نیز این آثار را حروفچینی کرده است و سالانه یک جلد از این روزنوشت‌ها را منتشر می‌سازد.

شانزدهمین جلد از روزنوشت‌های هاشمی رفسنجانی به خاطرات سال ۱۳۷۵ می‌پردازد و برخی از رخدادها و حوادث پشت صحنه سیاست این سال را مرور می‌کند. از برجسته‌ترین رخدادهای سال ۱۳۷۵ می‌شود به برگزاری دور دوم انتخابات مجلس در حوزه تهران و اصفهان و آمادگی برای رقابت‌های ریاست جمهوری اشاره کرد.

روایت‌ هاشمی از دیدارهایش با خامنه‌‌ای برای انتخابات ریاست جمهوری بعدی و نیز چگونگی انتخاب سیدمحمد خاتمی به‌عنوان نامزد جناح چپ برای ریاست جمهوری و پشت صحنه رایزنی‌های فراوان جریانات سیاسی در رسیدن به این انتخاب یا مطرح شدن نام میر‌حسین موسوی از جمله رخدادهای مهمی است که به قطع و یقین هاشمی در روزنوشت‌هایش نکات تازه‌ای درباره‌‌شان بیان کرده است. خاطرات هاشمی رفسنجانی عموما بازتاب‌ گسترده‌ای میان اهل سیاست و فرهنگ دارد و در زمره آثار پرفروش حوزه کتاب‌های تاریخ بعد از انقلاب قرار دارد.

انتشار کتابی درباره بنیان‌گذار پیکان

«پیکان سرنوشت ما» کتابی است که مهدی خیامی، با بهره‌گیری از خاطرات و نوشته‌های احمد خیامی، بنیان‌گذار کارخانجات ایران‌ناسیونال و فروشگاه‌های زنجیره‌ای کوروش، نوشته است.

خاطرات احمد خیامی روایت‌ کارآفرینی است که همراه برادرش یکی از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی بخش خصوصی را، با تمام فراز‌و‌نشیب‌های موجود در زمینه‌ اقتصادی و سیاسی، توسعه داده‌اند. دو برادری که خود کارگر بودند و زندگی را از صفر و از یک مکانیکی کوچک شروع کردند و تا مدیریت بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی خاورمیانه پیش بردند و البته در سال‌های انقلاب و همانند عبدالرحیم جعفری که انتشارات امیرکبیر را از دست داد، ‌آن‌ها نیز تمامی دارایی و حاصل سال‌ها تلاش خود را مصادره‌شده دیدند. این خاطرات دربردارنده‌ نکاتی ارزنده برای محققان است و موضوعات زیادی که در مورد کارخانجات ایران‌ناسیونال مبهم باقی مانده بود روشن‌ می‌کند و بحث‌های جدیدی را در صنعت خودروسازی و تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران پیش می‌کشد.

چنان‌که در مقدمه گردآورنده این کتاب آمده است «روایت‌های احمد خیامی گوشه‌های ثبت‌نشده در تاریخ توسعه‌ صنعتی ایران را روشن می‌کند؛ نتیجه‌ تحقیقات زیادی را زیر سوال می‌برد و به چالش می‌کشد؛ و سوالات و موضوعات متعددی را مطرح می‌کند. اما بی‌شک روایت‌های این کتاب زمینه‌ مطالعات بیشتری را به‌ویژه در مورد صنعت خودروسازی در دهه‌ ۱۳۴۰ شمسی، که دوره‌ طلایی اقتصاد ایران در آن رقم خورده است، فراهم می‌کند.»

جدیدترین کتاب ر. اعتمادی در نمایشگاه

ر. اعتمادی، نویسنده آثار عامه‌پسند که در دوره‌ای آثارش ممنوع‌الانتشار بود و هنوز هم برخی از کتاب‌هایش مانند «باشرف‌ها» مجوز نشر ندارد، روز سه‌شنبه برای رونمایی از تازه‌ترین رمانش به نمایشگاه آمد و با مخاطبان آثارش دیدار و برای آن‌ها کتاب امضا کرد.

آخرین اثر داستانی ر. اعتمادی «آخر خط» نام دارد که به نوشته مطبوعات، قرار بود بخش خصوصی با اقتباس از این کتاب، سریالی چند قسمتی را جلوی دوربین ببرد، که با افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها و بحران اقتصادی موجود انجام این پروژه منتفی شد.

انتشارات شادان ناشر تازه‌ترین رمان ر. اعتمادی است که در دوره‌هایی به دلیل انتشار آثار عامه‌پسند با محرومیت‌هایی هم روبه‌رو شد و به‌خصوص در دولت احمد‌ی‌نژاد، اداره کتاب وزارت ارشاد محدودیت‌های بسیاری برای انتشار کتاب‌هایش ایجاد کرد.

تاکنون، نزدیک به ۳۰ کتاب از ر. اعتمادی منتشر شده‌ است که ۱۸ عنوان از آن‌ها قبل از چاپ، به‌صورت پاورقی هفتگی در مجله اطلاعات هفتگی و جوانان منتشر می‌شدند.