فیاک (FIAC) در کنار آرت بازِل (Art Basel) و فریز (Frieze)، از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین نمایشگاه‌-بازارهای هنری بین‌المللی در اروپاست. اما فضای این نمایشگاه سالانه با نمایشگاه‌های هنری دیگر کاملا متفاوت است، چرا که فیاک هر سال پاییز، در گران‌پله (Grand Palais) پاریس برگزار می‌شود، ساختمانی که در سال ۱۹۰۰ برای برگزاری رویدادها و نمایشگاه‌های بین‌المللی بنا شد. سقف شیشه‌ای بلند و راهروی مرکزی بزرگ گران‌پله، این بنا را به شمایل معماری و مهندسی مخصوص فضای نمایشگاهی در اروپا تبدیل کرده است. امسال، فیاک برای چهل‌و‌ششمین بار، با شرکت ۲۰۰ گالری از ۲۹ کشور مختلف جهان، در گران‌پله با‌شکوه برگزار شد.

جنیفر فلِی (Jennifer Flay)، کارگردان هنری فیاک، اعلام کرد که از سال آینده تا ۲۰۲۴، مکان برگزاری فیاک از گران‌پله به‌طور موقت به شام دو مارس (Champ de Mars) در نزدیکی برج ایفل منتقل می‌شود. این تغییر مکان موقتی به دلیل اعمال تغییرات در گران‌پله و افزایش فضا برای پذیرش گالری‌های بیشتر در فیاک در آینده است. در حالی که هنوز بیشتر گالری‌های شرکت‌کننده در فیاک اروپایی‌اند، تعداد گالری‌های آسیایی، آمریکایی و آفریقایی نیز رو به افزایش است. کشورهای ایران و ساحل عاج، مهمان‌های جدید فیاک امسال بودند.

فیاک نیز همانند نمایشگاه‌های بین‌المللی دیگر، دارای بخش اصلی و بخش‌های جانبی بود. هم‌زمان با نمایشگاه اصلی، کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها، نمایش فیلم، داستان گالری‌دارها و شب گالری‌های پاریس برگزار شد. در شب گالری‌ها که ۱۷ اکتبر برگزار شد، حدود ۱۰۰ گالری از ساعت ۶ تا ۹ شب به روی عموم باز بودند. هر سال، تعداد بسیار زیادی از هنرمندان، گالری‌دارها و خریداران آثار هنری در طول برگزاری فیاک به پاریس سفر می‌کنند.

گالری دستان در فیاک 

این نخستین بار است که یک گالری ایرانی به‌طور رسمی در نمایشگاه هنری فیاک پذیرفته شده است. مصاحبه ویژه‌ای با هرمز همتیان، مدیر جوان گالری دستان، در بخش توجه ویژه به برخی گالری‌ها در فیاک انجام شد. در این گفت‌و‌گو، همتیان اشاره می‌کند که دارای تحصیلات مهندسی از کاناداست و گالری دستان را در سال ۲۰۱۲، با کمک و راهنمایی‌های گلی امامی، نویسنده و مترجم، و فریدون آو، هنرمند و کیوریتور، بر‌پا کرده است. این گالری در زیرزمین کوچکی در خیابان فرشته تهران شروع به کار کرد و در مدت زمان کوتاهی به نمایشگاه‌های هنری بین‌المللی راه پیدا کرد. متن کامل مصاحبه با هرمز همتیان در وب‌سایت رسمی فیاک در دسترس است.

در غرفه گالری دستان در فیاک، آثار طراحی اردشیر محصص، از نمایشگاه سال ۱۹۷۴ در انجمن ایران آمریکا، به انتخاب فریدون آو به نمایش گذاشته شد. اردشیر محصص، طراح و کاریکاتوریست ایرانی بود که در سال ۲۰۰۸ در سن ۷۰ سالگی در نیویورک در‌گذشت. او در طول حیاتش در ایران و آمریکا و مدتی نیز در پاریس زندگی کرد. تاثیر زندگی در پاریس در آثار محصص با افزوده شدن رنگ به طرح‌های سیاه و سفیدش نمود پیدا کرد که این آثار در غرفه گالری دستان در فیاک به معرض دید عموم گذاشته شد. سه مجموعه مهم از آثار محصص در غرفه گالری دستان نمایش داده شد؛ «وقایع اتفاقیه» متعلق به سال ۱۳۷۱، که شامل طراحی‌هایی از اتفاق‌های روزمره مردم ایران در دوران مدرن و ثروتمند شدن ایرانِ آن دوره است. سپس، مجموعه «کارت شناسایی» را می‌بینیم که طرح‌هایی با کاراکتر‌های غیر‌واقعی و دلقک‌گونه در حال انجام کارهای شیطنت‌آمیز و مجرمانه‌ را شامل می‌شود و یک سال بعد از وقایع اتفاقیه کشیده شده‌اند. سری سوم طراحی‌های نمایش‌داده‌شده «هوای طوفانی» نام دارد و از حال‌و‌هوای ایران حول‌وحوش وقوع انقلاب اسلامی تاثیر گرفته است. اردشیر محصص به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان خود توجه زیرکانه‌ای داشت و هنرمندی بود که روی نسل جدید کاریکاتوریست‌ها و طراحان ایرانی تاثیرگذار بوده است.

اولین حضور گالری دستان در فیاک، در کنار مهم‌ترین و موفق‌ترین گالری‌های دنیا مثل پروتَن، دیوید زوینِر، وایت کیوب و تادئوس روپَک، موفقیت بزرگی محسوب می‌شود. همتیان در مصاحبه با وب‌سایت خبری فرانس ۲۴، در پاسخ به این سوال که آیا تحریم‌ها روی تولید و خرید‌و‌فروش آثار هنری ایرانی تاثیری دارد یا نه، گفت هنر، ایده و تفکر تحریم‌ناپذیرند و اوضاع سیاسی پیچیده ایران تاثیر چندانی روی کارش ندارد.

اثر برگزیت بر فضای هنری پاریس در بازگشت به زندگی دوباره

به نظر می‌رسد در حالی‌که بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، در بروکسل مشغول مذاکره با اتحادیه اروپا درباره برگزیت است، فرصت مناسبی فراهم شده تا پاریس دوباره به مهم‌ترین مرکز تجارت آثار هنری تبدیل شود. نمایشگاه هنری فیاک، که در اوایل قرن بیستم چندان مهم نبود، اکنون به پر‌تقاضا‌ترین نمایشگاه هنری جهان تبدیل شده است. چند گالری مهم اروپایی به‌زودی در پاریس شعبه باز خواهند کرد، از جمله گالری وایت کیوب لندن که اعلام کرد سال آینده در پاریس گالری باز خواهد کرد؛ هر‌چند هنوز برخی متخصصان اقتصادی هنر معتقدند خرید‌و‌فروش آثار هنری در لندن با پاریس قابل مقایسه نیست. فیاک با فاصله زمانی دو هفته، بعد از نمایشگاه فریز لندن برگزار شد و رقابت بین فریز لندن و فیاک پاریس هنوز به اندازه برگزیت نا‌معلوم است.