«خوره کتاب» ستون هفتگی کتاب در وب‌سایت ایران اینترنشنال است و پیگیری‌ آنچه در دنیای کتاب، گذشته است. خوره‌ کتاب اما قرار نیست فقط ستون اخبار باشد. در این بخش از آن چیزی می‌نویسیم که خودمان می‌خوانیم و دوست داریم با شما به اشتراک بگذاریم. اگر شما هم می‌خواهید با ما در این تجربه شریک باشید، با نویسنده‌ ستون تماس بگیرید و کتاب‌ها، یادداشت‌ها و خبرهای خود را ارسال کنید. همچنین در رسانه‌های اجتماعی با هشتگ #خوره_کتاب با ما همراه باشید و نظرات خود را بنویسید.

در روزهای تعطیلی و قیمت‌های کمرشکن سفرهای نوروزی، شاید بهترین راه گذراندن تعطیلات خواندن کتاب باشد. در این شماره‌ خوره‌ کتاب، تصمیم گرفتم سه کتابی را معرفی کنم که شاید به تعطیلات نوروزی شما رنگ دیگری بدهند.

«هزار افسان کجاست؟»؛ در یافتن ریشه‌های هزار‌ و‌ یک‌ شب

کتاب «هزار افسان کجاست؟» یک اثر پژوهشی مفصل از بهرام بیضایی است که قرار است به یافتن ریشه‌های داستان‌های هزار و یک‌ شب بپردازد. بهرام بیضایی در این کتاب حدود ۵۰۰ صفحه‌ای می‌کوشد نشان دهد هزار و یک‌ شب آن‌طور که در غرب گفته می‌شود داستان‌هایی عربی یا با ریشه‌های عربی نیست، بلکه در افسانه‌ها و اسطوره‌های پهلوی و ایرانی ریشه کرده است. بهرام بیضایی برای آن‌که ریشه‌ هزار و یک‌ شب را بیابد، از اسطوره‌های کهن میتراییسم و آیین زرتشتی آغاز می‌کند و تا دوران ساسانیان و تحریر شاهنامه و حتی بعد‌تر پیش می‌آید، تا جایی‌که هزار و یک شب را می‌توان در ادبیات کلاسیک فارسی ردیابی کرد. بیضایی در بخشی از کتاب می‌نویسد: «هرچه در اخلاق نبود غیراخلاقی‌ بود، و هر‌چه دینی نبود ضد‌دین خوانده می‌شد، و برابری هزار افسان با کتاب خدا اهل علم و دین را خوش نمی‌آمد و دشمنی با آن پنهان نبود، و همین است راز آن‌که چرا هزار افسان نابود شد، و هزار و ‌یک شب در خاور‌میانه تا روزگاران اخیر به فراموشی سپرده شده بود.»

«هزار افسان کجاست؟» ادامه‌ای است بر اثر پژوهشی دیگر بهرام بیضایی به‌ نام «ریشه‌یابی درخت کهن» که می‌کوشد سرچشمه‌ داستان مادر یا داستان بنیادین هزار‌ و‌ یک‌ شب را در اسطوره‌های هندوایرانی ردیابی کند. کتاب «هزار افسان کجاست؟» را انتشارات روشنگران و مطالعات زنان با جلد سخت منتشر کرده است.

«سر کلاس با کیارستمی»؛ یا عباس کیارستمی چگونه فیلم می‌ساخت؟

پال کرونین، فیلم‌ساز و پژوهشگر سینما، ده‌ سال در بسیاری از کارگاه‌های فیلم‌سازی و سخنرانی‌ها و کنفرانس‌های عباس کیارستمی در نقاط مختلف جهان حضور پیدا کرد تا داستان فیلم‌سازی یکی از بزرگ‌ترین کارگردان‌های تاریخ سینمای جهان را به‌صورت کتابی خواندنی عرضه کند. کتاب «سر کلاس با کیارستمی» ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد و چندی بعد، با ترجمه‌ سهراب مهدوی و البته تایيد عباس کیارستمی، که آخرین ماه‌های زندگی‌اش را می‌گذراند، و البته مقدمه‌ نویسنده برای چاپ فارسی، به همت نشر نظر منتشر شد.

کتاب سرشار از نکاتی است که هر‌کدام می‌تواند دریچه‌ای به دنیای خالق «طعم گیلاس» باشد. از جمله این بخش از گفته‌های کیارستمی که می‌گوید: «معمولا قبل از این‌که مکان‌هایی را که مایلم در آن‌ها فیلم بسازم دیده باشم، دست به نوشتن نمی‌زنم. اگر در صحنه‌ای فکر کنم باید دری باشد که شخصی از آن عبور کند، اول به جست‌وجوی مکانی می‌روم که چنین دری داشته باشد. قاب گرفتن چنین دری همان اندازه مهم است که یافتن بازیگر مناسب نقش.»

اگر می‌خواهید به دنیای عباس کیارستمی از دریچه‌ای متفاوت نقب بزنید، خواندن کتاب «سر کلاس با کیارستمی» را از دست ندهید.

«مرشد و مارگریتا»؛ سفر به دنیای عجیب بولگاکف

در میان رمان‌هایی که در دوران سرکوب و سانسور اتحاد جماهیر شوروی نوشته شدند رمان «مرشد و مارگریتا» نوشته‌ میخاییل بولگاکف یکی از متفاوت‌ترین و شاخص‌ترین آثار به‌جا مانده است. بیستمین چاپ این رمان درخشان با ترجمه‌ عباس میلانی را نشر نو در سال ۱۳۹۷ منتشر کرد. اگر از این بیست چاپ هیچ‌کدام به شما نرسیده است، در همین تعطیلات نوروزی فرصت را غنیمت بشمارید و کسالت نوروز را با دنیای عجیب و خارق‌العاده بولگاکف پر کنید.

میخایيل بولگاکف سال ۱۹۸۱ در کی‌یف اوکراین به‌ دنیا آمد. فارغ‌التحصیل رشته‌ پزشکی بود اما آن را به عشق داستان و نمایشنامه‌ کنار گذاشت. کنار گذاشتنی که البته در دوران خفقان استالینی نتیجه‌ خوبی در پی نداشت. اکثر نوشته‌هایش توقیف و ممنوع شدند تا جایی‌که از سر فقر و استیصال به استالین نامه نوشت و از او خواست یا به او اجازه‌ کار دهند یا اجازه دهند از کشور خارج شود. نتیجه این‌که کاری مختصر در یک تئاتر به بولگاکف داده شد. بولگاکف دوازده سال پایانی عمرش را صرف نوشتن «مرشد و مارگریتا» کرد. رمان یک ماه پیش از مرگش به پایان رسید و بعدها همسرش آن را منتشر کرد.

رمان «مرشد و مارگریتا» از سه داستان موازی تشکیل شده است که در پایان به هم می‌پیوندند، داستان‌هایی که پیوند‌دهنده‌ فانتزی و رئالیسم جادویی‌اند. «مرشد و مارگریتا» همچنین آکنده از فلسفه و سیاست است و از آن دسته رمان‌هایی است که پس از پایان رهایتان نمی‌کند.