روز جمعه ۲۱ دی‌ماه، دست‌کم ۲۵میلیارد تومان آثار هنری در دهمین دوره حراج تهران، در هتل پارسیان آزادی زیر چکش خواهد رفت.

۱۱۴ اثر از ۱۰۵ هنرمند در بزرگ‌ترین رویداد فروش آثار هنری ایران به نمایش و مزایده گذاشته خواهند شد.

این در حالی است که فروش ۱۵بیلیون و ۲۹۴ میلیون و ۶۰۰ میلیون تومانی در ۹ دوره قبلی حراج پایتخت، هوش از سر هنرمندان و هنردوستان ربوده و طیف‌های مختلف را به واکنش‌های گوناگون واداشته است.

حراج دهم

براساس اعلام روابط عمومی حراج تهران، آثار هنری حاضر در این دوره برمبنای ارزش کیفی آن‌ها و برحسب علاقه‌مندی متقاضیان، ازسوی برگزارکنندگان حراج انتخاب شده‌اند. آثار منتخب به مدت سه روز در هتل پارسیان در معرض نمایش گذاشته می‌شوند و در روز چهارم، زیر چکش حراج خواهند رفت.

کهنسال‌ترین هنرمند حاضر در این دوره، منیر فرمانفرماییان ( متولد ۱۳۰۱) است که خود با رقمی در حدود ۵میلیارد تومان، از رکوردداران فروش حراج‌های تهران است.

از میان هنرمندانی که آثار آن‌ها در دهمین حراج تهران ارائه می‌شود و در قید حیات نیستند، می‌توان به پرویز کلانتری، بهمن محصص، هانیبال الخاص و عباس کیارستمی اشاره کرد.

کمینه مجموع کل قیمت آثار حاضر در حراج، حدود ۲۵ میلیارد تومان و بیشینه آن در حدود ۳۵ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود.

اثر «پی+روز+جی» از حسین زنده‌رودی و اثر «بدون عنوان» هندسه‌گرای منیر فرمانفرماییان هرکدام به ارزش ۳ تا ۴ میلیارد تومان و اثر «پرنده‌ها» از بهمن محصص به ارزش ۲ تا ۳ میلیارد تومان، گران‌ترین آثار ارائه‌شده در حراج تهران‌اند.

دوره‌های پیشین

حراج تهران نهادی است خصوصی که از خردادماه سال ۱۳۹۱ به مدیریت علیرضا سمیع‌آذر و به‌عنوان نهادی برای معرفی آثار فاخر از هنرمندان مدرن و معاصر، آغاز به‌کار کرد.

اولین دوره حراج، فروشی ۲میلیارد تومانی را برای این رویداد رقم زد، تا حراج پایتخت اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی در بازار هنر ایران لقب گیرد.

چهارمین دوره حراج تهران، آغاز ورود آثار کلاسیک به این مزایده بود و از بین ۱۲ اثر کلاسیک، اثری از کمال‌الملک بالاترین مبلغ فروش را با قیمت ۵۰۰میلیون تومان به خود اختصاص داد. همچنین در آن دوره، نام خریدارانی چون علی دایی و بهرام رادان ( که حالا پای ثابت حراج‌های تهران شده‌اند) برای نخستین‌بار در فهرست خریداران جای گرفت.

هفتمین دوره حراج تهران با فروش چشم‌گیر ۲۶ میلیاردی و اتهام جعلی‌بودن گران‌ترین اثر حاضر، یکی از پرسروصداترین و پرحاشیه‌ترین‌های حراج پایتخت بود. دوره‌ای که به «دوره هنرهای میلیاردی» شهره است و در آن، اثر سه‌میلیاردی سهراب سپهری در جایگاه گران‌ترین اثر حاضر، حاشیه‌سار شد.

اما حراج نهم رکورد را شکست. سهراب سپهری را با فروش اثری به قیمت ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان بر صدر نشاند و صدای چکش حسین پاکدل، مجری مراسم، در رسانه‌های داخلی و خارجی طنین انداخت.

حواشی

شب‌های میلیاردی حراج پایتخت، کماکان برای بعضی افراد، موضوعی هضم‌ناشدنی و شایعات و حواشی حول آن همچنان به قوت خود باقی است؛ پرسش‌هایی که از مدیر حراج و مدیر سابق موزه هنرهای معاصر، علیرضا سمیع‌آذر، تا آنچه «بی‌عدالتی‌ اقتصادی در جامعه‌ای که با انقلاب وعده برقراری عدالت اجتماعی داده بود» خوانده می‌شود را هدف قرار می‌دهد و نام افرادی چون آیدین آغداشلو، مرتضی کاظمی، احسان رسول‌اف و مجید ملانوروزی را بر سر زبان‌ها انداخت.

افشین پرورش، فعال در حوزه نقد هنری، سکوت رسانه‌ها و انجمن نقاشان درقبال فروش اثر جعلی سهراب سپهری در حراج هفتم (تیرماه ۱۳۹۶) را نشانی از عمق فساد حاکم بر جامعه هنری قلمداد می‌کند. ادعایی که البته با تکذیب علی مرادخانی، معاون هنری وقت وزارت ارشاد روبه‌رو شد.

خبرگزاری مهر در تیرماه ۱۳۹۷ و پس از نهمین دوره حراج تهران، در گزارشی با عنوان «حراجی یا پولشویی؟ مساله این است!» به بازتاب موضوع مرتبط کردن حراج تهران با پول‌شویی گروه‌های خاص و پاک کردن پول‌های کثیف از طریق خرید و فروش آثار هنری ازسوی بعضی طیف‌ها پرداخت. ادعاهایی که سمیع‌آذر آن‌ها را شبهاتی بی‌اساس خوانده است.

صادق تبریزی، از نقاشان پیشکسوت ایرانی نیز پیش‌تر قیمت آثار را در این حراج‌ها غیرواقعی دانسته بود و از کیفیت برخی آثار حاضر گلایه داشت. وب‌سایت مشرق نیز با انتشار گزارشی، از ردپای آقازاده‌ها در پشت پرده حراج تهران پرده برداشت.

به هر روی نبود شفافیت در برگزاری حراج تهران، مشخص نبودن تیم و نحوه کارشناسی، برخوردهای محفلی و بی‌عدالتی‌های اقتصادی که منجربه انباشت سرمایه برای طبقه خاصی از جامعه شده، اعتراضاتی است که کماکان گریبانگیر این رویداد هنری است. رخدادی که بی‌توجه به انتقادها، جمعه‌شب میلیاردها تومان پول را به ضرب چکشی جابه‌جا خواهد کرد.