رویش زخمی تازه بر زخم کهنه
«علیه فراموشی، فراموشی یکی از فجایع تاریخ بشر؛ هولوکاست» عنوانی است که لوییجی توسکانو، عکاس ایتالیاییـآلمانی، بر آخرین نمایشگاه پرترههایش گذاشته است.
او بهجای گالری یا موزه، پیادهروی بلواری در مرکز شهر وین، پایتخت اتریش، را برای نمایش آثارش انتخاب کرده است. پرترهها چهرههایی کهنسال و تکیدهاند، چهرههای نجاتیافتگان هولوکاست، با خطوط واضح و درشت در گوشه لبها و پیشانی و گرداگرد چشمها، چشمهایی که صحنههای خشونتبار کشتار و شکنجه میلیونها انسان در جنگ جهانی دوم را دیدهاند و سوزاندن انسانها به دلیل نژاد، مذهب و ملیت؛ کشتاری که نژادپرستها در اردوگاههای مرگ آلمان نازی ترتیب دادند.
روز هفتم ماه مه، برابر با ۱۷ اردیبهشت، عکسها به نمایش درآمدند. عدهای از رهگذرها کنار تصاویر گل میگذاشتند و عدهای بیتفاوت از کنار تابلوها عبور میکردند. همه چیز تا شبانگاه سومین روز نمایشگاه طبیعی به نظر میرسید اما، حادثه رخ داد. عدهای راستگرای افراطی شبانه به تصاویر حمله کردند و آنها را با چاقو و تیغ پاره کردند.
از اتریش بهعنوان یکی از مراکز فعالیت راستگراهای افراطی و نژادپرستها یاد میشود. انتخاب پایتخت این کشور از سوی این عکاس برای نمایش آثارش انتخاب دقیقی بوده است. توسکانو میگوید این اولین بار است که بهطرز وحشیانهای به عکسهایش حمله شده، در حالیکه این نمایشگاه را تاکنون در کشورهای مختلفی برگزار کرده است. او از چهره نجاتیافتگان هولوکاست عکاسی کرده است. پس از پژوهش و یافتن اسامی، به کشورهای بسیاری سفر کرده و سرانجام، مجموعهای از پرترههای ۴۰۰ نفر را گرد آورده است.
رسانهها به این رویداد واکنش نشان دادند. جنجال حمله به این نمایشگاه تا جایی پیش رفت که ريیسجمهوری اتریش هم به آن واکنش نشان داد.
الکساندر فاندر بِلِن این اتفاق را شوکآور دانسته و گفته است اکثر قریب به اتفاق جامعه اتریش جنایتهای نازیها را مردود میدانند، ولی برخی نمیتوانند این حقیقت را ببینند. واکنش او میتواند اشارهای داشته باشد به آنچه پیشتر در انتخابات ریاست جمهوری پشت سر گذاشت.
بلن دو سال پیش، پس از انتخاباتی جنجالی که یک سال طول کشید، سرانجام بهعنوان رهبر حزب سبز نامزد حزب راستگرای مردمی آزادی اتریش را شکست داد. نظرسنجیهای همان سال نشان میداد که نیمی از مردم اتریش به سمت راست افراطی گرایش پیدا کردهاند، آماری که مفسرهای سیاسی آن را به زلزلهای سیاسی تعبیر کردند.
زلزلهای که پسلرزههای آن همچنان ادامه دارد، تا جاییکه نمایشگاهی از عکسهای بازماندگان هولوکاست هم تحمل نمیشود.
با این حال، لوییجی توسکانو نمایشگاهش را حتی پس از تخریب عکسها جمعآوری نکرد. گویی این پرترهها با جراحتهایشان، هویت جدیدی یافتهاند و بیش از پیش، روایتگر زخم همیشهتازه قربانیان نژادپرستی در جهان معاصرند.