ممنوعیت افتتاح و تمدید حساب سپردههای کوتاه مدت بانکی
بانک مرکزی ایران، سپرده گذاری مدتدار، افتتاح و تمدید سپردههای کوتاه مدت ویژه ۳، ۶ و ۹ ماهه بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را، تا پایان سال ۱۳۹۶ ممنوع اعلام کرد.
روابط عمومی بانک مرکزی پیرو ابلاغ بخشنامه ای که به تاریخ 5 مهر امسال صادر کرده بود بار دیگر از بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی خواست که براساس بخشنامه مسکوت مانده، عمل کنند. درپی تغییر سیاست بانک مرکزی برای جلوگیری از اختلاس و ورشکستگی برخی از بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی، این موسسات موظفند نرخ سود علیالحساب سپردههای سرمایهگذاری مدتدار را بر اساس تحلیلها و برآوردهای جامع خویش از شرایط اقتصادی و روندهای آتی آن و همچنین با توجه به وضعیت شبکه بانکی و سایر بازارهای مالی تعیین کنند.
براساس این بخشنامه، بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی باید بخشی از سود مورد انتظار سالیانه را بهعنوان سود علیالحساب سپردههای سرمایهگذاری تعیین و اعلام کنند، بهگونهای که در پایان سال مالی، سود علیالحساب پرداختی به سپردهگذاران، بخشی از سود قطعی پایان دوره باشد.
در حال حاضر، سود علی الحساب پرداختی توسط برخی بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی ــ با اتخاذ رویکردی پرریسک ــ بیشتر از سود واقعی حاصله است. بهنحوی که حتی تکاپوی کارمزد بانک را نمیکند. بدیهی است که این امر، مغایر با اصول و قواعد حاکم بر قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) است.
بانک مرکزی در این بخشنامه به صراحت اعلام کرد که عدم رعایت این موضوع از سوی برخی بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی که با هدف جذب سپرده بیشتر از طریق پرداخت نرخهای سود علیالحساب بالاتر صورت میگیرد، سبب شکلگیری چرخه رقابت غیرسالم و مخرب در شبکه بانکی کشور شده است. این امر، ضمن آنکه موجب افزایش بهای تمامشده پول در کل شبکه بانکی و تضییع حقوق سایر ذینفعان بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی میشود، مانعی برای کاهش نرخ سود تسهیلات بوده و در نهایت، تهدیدی برای ثبات و سلامت شبکه بانکی محسوب میشود.
بنا بر بخشنامه بانک مرکزی، "در راستای کاهش هزینه تمامشده پول در بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی و افزایش دوره ماندگاری سپردههای سرمایهگذاری و همچنین ارتقای ثبات و سلامت شبکه بانکی و پیشگیری از قرار گرفتن بانکها در وضعیت زیاندهی و ورشکستگی، مقرر است تا پایان سالجاری، صرفاً امکان افتتاح حساب سپرده سرمایهگذاری مدتدار یکساله و کوتاهمدت عادی با شرایط و نرخهای مصرح (حداکثر ۱۵ درصد سالانه برای سپردههای سرمایهگذاری مدتدار یکساله و حداکثر ۱۰ درصد سالانه برای سپردههای کوتاهمدت عادی بهصورت علیالحساب) فراهم باشد، بر این اساس، افتتاح و تمدید سپردههای کوتاهمدت ویژه ۳، ۶ و ۹ ماهه تا پایان سال ممنوع است".
همچنین در این بخشنامه آورده شده است که بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی میتوانند در صورت تمایل و با توجه به مفاد بخشنامه مذکور با ارسال مدارک و مستندات توجیهی متضمن نحوه انجام محاسبات مربوط، تقاضای خود را برای افتتاح حساب سپردههای سرمایهگذاری کوتاهمدت ویژه ۳، ۶ و ۹ ماهه برای سال ۱۳۹۷ توأم با نرخهای پیشنهادی، حداکثر تا پایان دیماه سال جاری به معاونت نظارت بانک مرکزی ارسال کنند.
موافقت بانک مرکزی برای افتتاح حسابهای مزبور توسط هر بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی منوط به تأیید برآوردها و رعایت شاخصهای نظارتی بهویژه رعایت نرخهای سود سپردهها و تسهیلات از سوی بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی متقاضی خواهد بود.