بر اساس گفته‌های علی باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، یک سوم افراد بی سواد در ایرن افغانستانی و اتباع بیگانه هستند.
به گزارش ایسنا، علی باقرزاده امروز  (۲۰ مهر) در جلسه پشتیبانی سوادآموزی در اردبیل، جمعیت افراد بی سواد کشور را ۲ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر دانست که یک سوم این آمار متعلق به اتباع افغانستان، یک سوم آموزش‌ناپذیر و یک سوم دیگر افراد واجد شرایط برای سوادآموزی هستند .

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی معتقد است که طی چند سال گذشته ایران با رشد یک و نیم میلیون نفر افراد بی سواد در کشور روبرو بوده که از نگاه او این یک رشد قابل قبول است.

باقرزاده گفت که هم اکنون تعداد افراد  بی‌سواد در دنیا۸۰۰ میلیون نفر برآورد شده است که ۲۵۰ میلیون نفر این افراد زیر ۱۷ سال هستند.

جنگ در افغانستان سرآغازی شد برای مهاجرت اتبع این کشور. هم مرز بودن ایران با افغانستان، فارسی زبان بودن و برخی وجوه مشترک میان این دوکشور انگیزه ورود اتباع افغانستان به ایران را بیشتر کرد.

طی این روند مهاجرتی، ازدواج های بسیاری میان اتباع اففانی و ایرانی صورت گرفته است. اما طبق قانون مدنی ایران، ازدواج زنان ایرانی با تبعه خارجی بدون رعایت ماده ١٠٦٠ قانون‌ مدنی و گرفتن پروانه‌ زناشویی رسمیت ندارد.

آمار دقیقی از تعداد زنان ایرانی که در این سال‌ها با مردان افغان ازدواج کرده‌اند وجود ندارد. برخی منابع رسمی این آمار را ۳۰ هزار ازدواج  اعلام کرده‌اند، اما بدون شک این آمار دقیق نیست. بسیاری از ازدواج‌ها به صورت عرفی صورت گرفته و در هیچ محضری ثبت نشده است، در نتیجه کودکان حاصل از این ازدواج ها نیز بدون شناسنامه و تابعیت ایرانی هستند.

۲۹ اردییهشت امسال، علی حسینی، معاون مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش، اعلام کرد که مشکل ثبت نام  دانش‌آموزان اتباع افغانستانی برطرف شده و آن ها می توانند به صورت رایگان در ایران تحصیل کنند.

به گفته وی آن دسته از دانش آموزان فاقد مدارک هویتی باید مشکلشان را از طریق وزارت کشور برطرف کنند.

یازدهم شهریورماه، احمد میدری، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از تصویب قانون صدور کارت هویت، شناسنامه و همچنین کارت سلامت برای کودکانی که دارای مادر ایرانی و پدر افغان هستند، در کمیسیون لوایح دولت خبر داد.

با انتشار این خبر ازسوی معاون وزیر تعاون، سیف‌الله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت احوال، نسبت‌ به آن واکنش نشان داد و گفت: «وزارت رفاه به‌ لحاظ  قانونی نمی‌تواند به این موضوع ورود کند و وزارت کشور در این زمینه مسؤل است و صدور شناسنامه برای افراد بی‌هویت، باید از مسیر قانونی و ازطریق وزارت کشور طی شود».

در حال حاضر کودکانی که هویت آنها ثبت نشده حق تحصیل در مدارس ایران را ندارند. براساس آخرین آمار اعلام‌ شده در سال ۱۳۹۴ از سوی معاون مرکز بین‌اللل و مدارس خارج از کشور، ۳۸۰ هزار دانش‌آموز افغانستانی در ایران تحصیل می‌کنند و مابقی کودکان دور مانده از تحصیل نیز باید در انتظار قانون جدید باشند.