امروز ۵ ژوئن (۱۵ خرداد)، روز جهانی محیط زیست و آغاز دهه‌ «بازیابی اکوسیستم» سازمان ملل متحد است؛ این در حالی است که به گفته عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، طبیعت ایران «قربانی سیاست‌های کلان» شده و در حال «محو شدن» است.

در حالی که رهبران جهان خود را آماده می‌کنند تا در سال‌های آینده تلاش‌ها برای جلوگیری از فجایع زیست‌محیطی را افزایش دهند، در ایران، بی‌برنامگی دولت و همچنین محدودیت‌ها علیه فعالان محیط‌ زیست، چشم‌اندازی برای بهبود وضعیت محیط زیست کشور باقی نگذاشته است.

سازمان ملل متحد با نام‌گذاری ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) به‌عنوان «روز جهانی محیط زیست» امیدوار است آگاهی جمعی برای محافظت از محیط زیست افزایش یابد و دولت‌ها به اتخاذ تصمیم‌هایی برای جلوگیری از تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌ ترغیب شوند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، به همین مناسبت در توییتی نوشت: «ده سال آینده آخرین بخت ما برای جلوگیری از فاجعه اقلیمی و عقب راندن موج آلودگی مرگبار و پایان دادن به نابودی گونه‌هاست.»

او ابراز امیدواری کرد که «امروز آغاز یک دهه جدید باشد که در آن سرانجام با طبیعت صلح کنیم و آینده بهتری برای همه تضمین کنیم.»

همچنین صفحه توییتر رسمی برنامه توسعه ملل متحد در ایران روز شنبه ۱۵ خرداد با اشاره به آغاز دهه‌ «بازیابی اکوسیستم» که سازمان ملل متحد نام‌گذاری کرده است، نوشت: «ما برای بقای خود به اکوسیستم‌های سالم وابسته هستیم، از جنگل‌ها گرفته تا زمین‌های ذرت و سواحل.»

برنامه توسعه ملل متحد در ایران همچنین این کشور را «مستعد برای وقوع بلای طبیعی و در معرض اثرات تغییرات اقلیم» دانست و اضافه کرد که سازمان ملل متحد با همکاری شرکای ملی و بین‌المللی در موارد «کمبود آب، تلفات انرژی، آلودگی هوا و ریزگردها و کاهش مصرف مواد تخریب‌کننده اوزون برای اطمینان از اجرای پروتکل مونترال» تلاش می‌کند.

اما اخباری که در روزهای اخیر در آستانه روز جهانی طبیعت در ایران منتشر شد، چندان امیدوار‌کننده نیست.

دو روز پیش، محمد‌جواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، از آتش‌سوزی در تالاب هورالعظیم در این استان خبر داد و گفت بیش از سه هزار هکتار از این تالاب در آتش سوخت.

او ادامه داد: «با توجه به شروع فصل گرما، در صورت تخصیص نیافتن حق‌آبه از سوی وزارت نیرو در تابستان شاهد تنش آبی و احتمالا افزایش آتش‌سوزی در منطقه خواهیم بود.»

هم‌زمان رسانه‌ها گزارش داده‌اند که رودخانه‌های کارون، کرخه، دز و مارون در خوزستان «به گل نشسته‌اند» و کشت محصولات آب‌بر از جمله شلتوک ممنوع اعلام شده است.

آتش‌سوزی جنگل‌ها، مراتع و مزارع ایران نیز همچنان ادامه دارد. در آخرین مورد، علی‌اکبر جاویدان، فرمانده انتظامی استان کرمانشاه، از وقوع آتش‌سوزی در ۸۰ هکتار از مزارع گندم و جو روستاهای بخش درود‌فرامان شهرستان کرمانشاه خبر داد.

محمدهادی قانع، رییس آتش‌نشانی شیراز، نیز در ۹ خرداد از حریق در جنگل و ارتفاعات پارک ملی بمو خبر داد و گفت چندین هکتار از این ارتفاعات در آتش سوخت.

بر اساس آماری که مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی ایران در فروردین منتشر کرد، یک میلیون و ۶۴۵ هزار هکتار از جنگل‌های نیمه‌انبوه ایران در ۱۶ سال گذشته نابود شده است و بخش وسیعی از جنگل‌های ایران نیز در خطر آسیب و تخریب قرار دارند. در این شرایط، گونه‌های زیستی در ایران نیز در معرض نابودی‌اند.

حسن اکبری، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌ جنوبی، روز شنبه ۵ خرداد در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر این که حیات وحش دچار کم‌غذایی شده است، گفت: «این امر درصد موفقیت زایمان، درصد بقاء بره‌ها و زاد‌و‌ولدها را کاهش می‌دهد.»

او ادامه داد: «سال‌های قبل زادآوری داشتیم و عمده تلفات و شکارها از طریق زادآوری جبران می‌شد، اما امسال زادآوری نزدیک صفر است و هر‌چقدر شکار و تلفات داشته باشیم، از اصل سرمایه کم خواهد شد.»

جمهوری اسلامی ایران با محدودیت‌های روزافزون علیه فعالان محیط زیستی، تلاش‌ها برای حفاظت محیط زیست را دشوار کرده است.

روز جهانی محیط زیست در حالی فرا رسیده است که بیش از ۱۲۲۰ روز از بازداشت چند تن از فعالان محیط زیست ایران می‌گذرد.

هومن جوکار، امیرحسین خالقی،‌ طاهر قدیریان،‌ نیلوفر بیانی،‌ سپیده کاشانی،‌ مراد طاهباز و عبدالرضا کوهپایه در بهمن و اسفندماه سال ۱۳۹۶ با اتهام‌های امنیتی بازداشت شدند. کوهپایه در اسفند ۱۳۹۸ از زندان آزاد شد.