حمله در معابر عمومی و کشته شدن چهار روحانی در دو سال گذشته
با اعدام حمید درخشنده در بامداد چهارشنبه ششم شهریور، پرونده قتل محمد خرسند، امام جمعه کازرون، طی سه ماه بسته شد. خرسند چهارمین روحانی بود که طی دوسال گذشته در حمله یا درگیری ناگهانی جان خود را از دست داد.
در دو سال گذشته، گزارشهای متعددی از حمله شخصی به روحانیها و طلبهها در رسانههای رسمی ایران منتشر شده است و دستکم چهار تن از این افراد، در این حملهها جان باختند. ضاربان در دو مورد طی درگیری با ماموران کشته شدند، یک مورد اعدام شد و در یک مورد در مشهد نیز تاکنون کسی بهعنوان ضارب و متهم معرفی نشده است.
همسر محمد خرسند یک ماه قبل از اعدام حمید درخشنده، عامل قتل همسرش، در یک برنامه تلویزیونی تاکید کرد که در این پرونده نیز ابهامهایی وجود دارد.
او از عامل قتل همسرش بهعنوان کسی یاد کرد که بهطور مداوم در دفتر امام جمعه کازرون رفتوآمد داشت، و تاکید کرد که «حمید درخشنده با همسرش خصومت شخصی نداشت و قطعا وی دشمن روحانیت بود. اگر خصومت شخصی داشت، از طریق دیگری عمل میکرد. اگر مشکل روانی داشت، به خودش آسیب میزد، اما چرا آمد سراغ امام جمعه شهر؟»
در دو سال گذشته، محمد خرسند، امام جمعه کازرون، اولین روحانی نیست که مورد حمله قرار گرفته و گزارشهای متعددی از حملههای ناگهانی به روحانیها در خبرگزاریهای رسمی ایران منتشر شده است.
در ۲۴ تیر ۱۳۹۶ نیز یک روحانی به نام «خلیل ذوالفقاری» در ایستگاه شهرری متروی تهران، با چاقو از سوی یک مرد جوان مورد حمله قرار گرفت. ذوالفقاری ۴۷ ساله از سوی رسانهها بهعنوان قاضی سابق دادگاه خانواده شهرری، روحانی آمر به معروف و ناهی از منکر و امام جماعت مسجد مرتضیعلی شهرری» معرفی شد. او از این حمله جان به در برد، اما ضارب که هویتش اعلام نشد، بلافاصله پس از حمله در متروی شهرری هدف گلوله ماموران قرار گرفت و کشته شد.
خبرگزاری مهر در همان زمان اعلام کرد که «خصومت شخصی» سبب ایجاد درگیری فرد مهاجم با ذوالفقاری شده است، اما برخی مقامهای انتظامی اعلام کردند که فرد مهاجم «حالت عادی نداشته است».
هادی تمهیدی، معاون فرمانداری شهرری، درباره این درگیری گفت: «یک نفر امروز در متروی شهرری به یک روحانی حمله کرد و باعث مجروح شدن این روحانی شد. پس از شروع این حادثه، پلیس وارد عمل شد و زمانی که فرد ضارب مقاومت کرد، به او تیراندازی شد و فرد ضارب کشته شد.»
یک روز بعد از این رویداد، حسین بیات مختاری، فرمانده نیروی انتظامی نیشابور، از حمله به یک روحانی فعال در امر به معروف و نهی از منکر خبر داد و اعلام کرد که شامگاه ۲۵ تیرماه ۱۳۹۶ امام جماعت روستای معتمدیه از توابع شهرستان فیروزه، در خیابان رازی نیشابور مورد حمله و اصابت چند ضربه چاقو قرار گرفته است. البته اعلام شد که او «در زمان حمله افراد ناشناس، لباس روحانیت بر تن نداشت».
بنا به گفته مصدوم، هشت نفر در این حمله شرکت داشتند.
شامگاه اول آبان۱۳۹۶ رسانهها از حمله به یک طلبه حوزه علمیه چیذر به نام «مصطفی سندگل» خبر دادند. ابتدا اعلام شد که او هنگام خروج از مسجدی در حوالی میدان خراسان مورد حمله قرار گرفته، اما سرانجام این طلبه با اشاره به اینکه این اتفاق جلوی پارکینگ خانهاش رخ داده است، گفت:« من با هیچ فردی خصومت و دشمنی نداشتهام و جوان ضارب به دلیل افکار شیطانی خود و نداشتن تعادل جسمانی و روحی، بدون دلیل به سمت من حمله کرده است.»
یک روز بعد، عصر چهارشنبه ۲آبان۱۳۹۶، نیز یک روحانی ۴۶ ساله به نام «جمشید بحری» دانشجوی دکترای الهیات و امام جماعت «مسجد امام جعفر صادق» در خروجی ایستگاه خمینی متروی تهران مورد حمله مرد ۴۳ سالهای قرار گرفت و با ضربات چاقو کشته شد.
محمد شهریاری، سرپرست دادسرای جنایی تهران، پس از وقوع این قتل گفت: «ضارب چندین بار سابقه بستری در تیمارستان را داشته و دچار اختلالات روانی است. او چند روز پیش به تهران آمده بود و اعلام کرده است که روحانی را نمیشناخته و مدعی است که به او الهام شده و حکم الهی را اجرا کرده است.»
شهریاری گفت پزشکی قانونی تاکید کرده که «این فرد دارای اختلالات شدید روحی روانی بوده است و در ارتکاب جرم فاقد اراده و قوه تمیز» است و باید «به خاطر شرایط حالت خطرناک وی به قید فوریت در یک مرکز روانپزشکی بستری شود» و «بر اساس دستورات، این فرد در امینآباد بستری شده است.»
دوم بهمن ماه سال۱۳۹۶ نیز فردی در قم پس از به آتش کشیدن یک خودرو، دو روحانی را به ضرب چاقو مجروح کرد. فرد ضارب بازداشت و دو روحانی در این حمله مجروح شدند و اعلام شد که «ضارب، شیشه مصرف کرده و در زمان حمله حالت عادی نداشته است».
شهریور ۱۳۹۷ نیز اعلام شد که یک طلبه به نام «محمد تولایی» در مشهد هنگامی که در اطراف کوچه باغ عنبر داخل خودرویش بود، فردی به او نزدیک شده و در جریان طرح سوالی، با چاقو ضربهای به بدنش وارد کرده است. این طلبه نزدیک به دو هفته بعد در بیمارستان درگذشت.
برادر این روحانی جانباخته به رسانهها گفت که «بهنظر ما دلیل ضارب از این اقدام، تنها لباس روحانیت برادرم بوده است و تنها مشکل او با لباس برادرم بوده و با خود شخص مشکلی نداشته است».
در آبان سال ۱۳۹۷ نیز دو طلبه به نامهای «رضا سلیمانی» و «مصطفی قربانی» در مصاحبه با رسانهها گفتند که وقتی در یکی از محلههای نیشابور در حال حرکت بودهاند، «پنج جوان» که به گمان آنها «حالت عادی نداشتند»، از خودروی سمند مشکی رنگی پیاده شده و به آنها حمله کردهاند.
یکی از این طلبهها با بیان اینکه «یکی از افرادی که ما را مورد حمله قرار داد را قبلا در پارک دیده بودم و از طلبه بودنم اطلاع داشت»، گفت که جوانان مهاجم «از ابتدای حمله با الفاظ بسیار رکیک بهروحانیت توهین میکردند».
بر اساس گزارشها، ظهر روز شنبه ۷ اردیبهشت۱۳۹۸، یک روحانی به نام «مصطفی قاسمی» در همدان وقتی از مدرسه علمیه آیتالله آخوند خارج شد، حدود ۲۰ متر جلوتر از در مدرسه، هدف گلوله کلاشنیکف سرنشین یک خودروی پژو ۲۰۶ قرار گرفت و کشته شد.
یک روز بعد، بخشعلی کامرانی صالح، فرمانده نیروی انتظامی استان همدان، به خبرنگاران گفت که «قاتل روحانی ۴۶ ساله، ساعت ۴ بامداد یکشنبه در یکی از مناطق حاشیه شهر همدان از سوی ماموران محاصره شد و پس از یک درگیری مسلحانه، کشته شد». پس از کشته شدن «بهروز حاجیلویی»، مقامهای نیروی انتظامی او را به عنوان «فردی سابقهدار و فروشنده مواد مخدر و مشروبات الکلی» معرفی کردند.
در نخستین ساعات بامداد چهارشنبه ۸ خرداد۱۳۹۸، محمد خرسند، امام جمعه کازرون، مقابل منزل خود هدف ضربات چاقو قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان جان باخت.
یک روز بعد اعلام شد که ضارب امام جمعه کازرون، فردی به نام «حمیدرضا درخشنده» مشهور به «حمید درخشنده» است که به فعالیتهای فرهنگی و عکاسی در کازرون مشغول بوده و حتی به سفارش نیروی انتظامی این شهر، فیم مستندی درباره یکی از فرماندهان کشتهشده نیروی انتظامی ساختهاست.
مقامهای محلی در کازرون سپس اعلام کردند که «حمیدرضا درخشنده» فردی مذهبی بوده که دچار انحرافات عقیدتی شده است. همزمان فیلمهایی از سواران سبزپوشی در شبکههای اجتماعی انتشار یافت و منابع محلی گفتند که یکی از سواران «حمیدرضا درخشنده» بوده که مدتی پیش از حمله به امام جمعه کازرون، بهعنوان یکی از یاران امام زمان با چنین هیاتی در سطح شهر کازرون رفت و آمد میکرده است.
عبدالنبی نجیبی، معاون قضایی و برنامهریزی دادگستری استان فارس، روز سهشنبه ۱۵ مرداد ماه ۹۸، اما رویدادهای یک سال گذشته در کازرون را «نقشه منافقین در شهر انقلابی کازرون» خواند و گفت: «در شهرهایی که سابقه انقلابیگری بیشتری دارند، دشمن بیشتر لانه میکند.»
بیست و نهم تیرماه ۹۸، رسانهها سخنان یک طلبه به نام «امیر دهقان» را منتشر کردند که گفته بود وقتی با دوستش به یک بستنیفروشی در میدان خوشنام مشکیندشت کرج رفته است و به «سه خانم و شش پسر» به خاطر «شوخیهای نامتعارف» تذکر داده است، اما سپس او و دوستش، از سوی پسران جوان مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند.
اطلاعرسانی درباره بسیاری از پروندههای حمله به روحانیها در ایران، در نیمه راه متوقف شده است، اما در برخی موارد دیگر که به قتل یا آسیبهای اساسی منجر شده، مقامهای انتظامی و قضایی اغلب آن را ناشی از اختلال روانی مهاجمان یا اختلاف آنی میان یک شهروند و یک طلبه یا روحانی عنوان کردهاند.
با این وجود، وبسایت مشرق نیوز، نزدیک به سپاه پاسداران، در یادداشتی با اشاره به افزایش درگیری با روحانیان در سطح شهرها و معابر، ضمن تاکید بر اینکه «آخوند در این کشور نماد اسلام سیاسی است؛ بخواهد یا نخواهد»، نوشت: «عبا و عمامه» نشانه «یک دین سیاسی است، و مخالفان این روزهای نماد آخوندی، مخالفان کارآمدی دین سیاسیاند.»