یک زندانی محبوس در زندان مرکزی تهران بزرگ (فشافویه) به ایران اینترنشنال خبر داد که تعداد بسیاری از افراد محبوس در این زندان به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند و به‌دلیل فقدان امکانات بهداشتی و پزشکی، روزانه موارد فوت گزارش می‌شود.

این زندانی، که شامگاه پنجشنبه ۲۲ اسفندماه با ایران اینترنشنال گفت‌وگو کرد، گفت اکثر زندانیان هم‌بند او به کرونا و بیماری‌های حاد تنفسی مبتلا شده‌اند و کنترل وضعیت از دست مسئولان زندان خارج شده است.

او اشاره کرد که در زندان «سمفونی سرفه زندانیان» شنیده می‌شود و با این‌که مشکل بسیار جدی است، «مسئولان زندان آن را مخفی کرده‌اند و رسیدگی نمی‌کنند».

این زندانی اضافه کرد که هیچ‌گونه امکانات اولیه بهداشتی از جمله دستکش، مواد ضدعفونی‌کننده،‌ شوینده و ماسک در اختیار زندانیان نیست و این بیماری در حال پیشروی در زندان است.

این فرد، که خود هنگام گفت‌وگو سرفه می‌کرد، گفت تعدادی از زندانیان «مرگشان را می‌بینند» و با خانواده‌‌شان تماس می‌گیرند و از امکان قربانی شدن خود خبر می‌دهند. به گفته او،‌ برخی زندانیان به‌دلیل احتمال جان ‌باختن، تلفنی و از طریق خانواده‌ دارند طلب و بدهی‌هایشان در خارج از زندان‌ را تسویه می‌کنند.

فیلم‌سازی نمایشی از زندان قزل‌حصار

روز پنجشنبه، خبرگزاری هرانا،‌ رسانه مجموعه فعالان حقوق بشر،‌ ویدیویی کوتاه از زندان قزل‌حصار کرج منتشر کرد که نشان می‌دهد ده‌ها زندانی، در پی شیوع بیماری کرونا، با وسایلشان به هواخوری فرستاده شده‌اند، تا مسئولان زندان با فیلم‌برداری از بندها با فضای خالی، تراکم زندان‌ را کمتر نشان دهند.

شواهد جدید از وضعیت دو زندان قزل‌حصار و فشافویه در حالی به دست می‌رسد که در روزهای اخیر، مدافعان حقوق بشر و فعالان مدنی درباره بحران شیوع کرونا در زندان‌ها هشدار داده بودند.

گزارش‌های پراکنده‌ای نیز از ابتلای ده‌ها نفر از زندانیان و نگهبانان به بیماری‌های ویروسی و کرونا در زندان‌های ارومیه،‌ زنجان و اوین تهران منتشر شده است.

بحران کمبود ظرفیت و ۷۰ هزار مرخصی

بنابر اعلام علی‌اصغر جهانگیر،‌ رییس سازمان زندان‌های ایران، تا روز دوشنبه، حدود ۷۰ هزار نفر از زندانیان کشور برای پیشگیری از ابتلا به کرونا، به مرخصی فرستاده شده‌اند.

او در سال ۱۳۹۶ گفته بود: «ظرفیت زندان‌های ما ۸۸ هزار تن است، اما اکنون ۲۲۳ هزار تن، یعنی بیش از ۲/۵ برابر تراکم، موجودی زندانی داریم.»

این در حالی است که در این دو سال بر تعداد زندانی‌ها افزوده شده و در پی اعتراض‌های آبان‌ماه امسال نیز دست‌کم ۱۰ هزار نفر بازداشتی به محبوسان در زندان اضافه شده است.

با این حساب، به نظر می‌رسد پس از ۷۰ هزار مرخصی داده‌شده در هفته‌های اخیر، باز هم باید بیش از ۱۶۰ هزار تن در زندان‌های ایران محبوس باشند، عددی که نزدیک به دو برابر ظرفیت اعلامی زندان‌هاست.

علاوه‌بر تهران،‌ در استان‌هایی مانند اصفهان، یزد، فارس، خوزستان، کردستان، خراسان و گلستان، مدیران کل امور زندان‌ها و دادگستری از محدودیت فضای زندان و نگهداری زندانی بیش از ظرفیت و «حتی تا دو برابر» خبر داده بودند.

سازمان زندان‌های ایران علاوه بر کمبود امکانات، با مشکل تامین مایحتاج نیز روبه‌روست. این سازمان در تیرماه سال گذشته، از کسری بودجه «یک هزار میلیارد تومانی» و هم‌زمان «بدهی ۳۰ میلیارد تومانی به دولت» در ازای خدماتی همچون آب و برق و گاز خبر داده بود.

محرومیت زندانیان سیاسی از مرخصی

مرخصی‌هایی که با بخشنامه اخیر رییس قوه قضاییه‌ در پی بحران کرونا برای زندانیان با محکومیت زیر پنج سال ممکن شده، هنوز بیشتر زندانیان سیاسی را دربر نگرفته است.

زندانیان سیاسی شامل اعضای گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی،‌ روزنامه‌نگاران،‌ فعالان محیط زیست،‌ اعضای تشکل‌های دانشجویی و کنشگران مدنی هنوز در زندان به سر می‌برند.

مهدی محمودیان،‌ زندانی سیاسی پیشین و عضو کمیته دفاع از حقوق زندانیان، روز پنجشنبه در گفت‌وگو با وب‌سایت انصاف‌نیوز، تعداد زندانیان سیاسی را که از مرخصی استفاده کرده‌اند «انگشت‌شمار» عنوان کرد.

این فعال سیاسی افزود: «زندانیان دیگری که با دلایل مختلف سیاسی در زندان‌اند امکان استفاده از این مرخصی را نداشتند، به‌ویژه زندانی‌ها در استان‌هایی مثل کردستان و آذربایجان تقریبا هیچ‌کدام امکان استفاده از مرخصی را نداشتند.»

در روزهای اخیر خانواده تعدادی از زندانیان سیاسی با نگارش نامه‌ خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی و انتشار متن‌هایی در رسانه‌‌های اجتماعی، در مورد وضعیت سلامتی بستگان خود در زندان ابراز نگرانی کردند و خواستار آزادی موقت آن‌ها تا پایان بحران کرونا شدند.

روز پنجشنبه، یکصد نفر از زندانیان سیاسی پیش از انقلاب‌ با امضای نامه‌ای مشترک خطاب به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی،‌ از او خواستند که با توجه به بحران‌های تحریم،‌ فشار معیشتی و شیوع کرونا، دستور «عفو عمومی و آزادی زندانیان سیاسی» را صادر کند.