ایران ‌اینترنشنال به سندی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد دولت ایران در صدد خرید واکسن کرونا از شرکت چینی سینوواک (Sinovac) است. این در حالی است که این واکسن هنوز برای استفاده گسترده در خود چین تایید نشده و درباره میزان اثربخشی آن تردیدهای جدی وجود دارد.

به‌تازگی کریم همتی، رییس جمعیت هلال احمر ایران، اعلام کرده این سازمان یک میلیون دوز واکسن کرونا از چین خریداری می‌کند، اما نه او و نه دیگر مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون درباره نوع واکسن چینی مورد نظر وزارت بهداشت ایران اظهارنظر نکرده‌ و جزییات بیشتری ارائه نداده‌اند.

هنوز مشخص نیست خرید واکسن از شرکت سینوواک به انجام موفقیت‌آمیز مرحله سوم آزمایش بالینی آن در ایران مشروط شده یا جمهوری اسلامی منتظر اعلام نتایج قطعی آزمایش بالینی در کشورهای دیگر است.

در میان واکسن‌های تولید چین، پکن به‌تازگی مجوز استفاده از واکسن ساخت شرکت سینوفارم را به تایید رسانده که کارآیی آن ۷۹/۳۴ درصد اعلام شده است. امارات متحده عربی هم از واکسن سینوفارم استفاده می‌کند.

نگرانی جمهوری اسلامی از واکنش منفی افکار عمومی

اطلاعاتی که ایران ‌اینترنشنال به دست آورده، حاکی است پنهان‌کاری مقام‌های جمهوری اسلامی در این زمینه به دلیل نگرانی آنان از واکنش منفی افکار عمومی در ایران نسبت به خرید واکسن از چین است. 

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در جریانند که آزمایش و خرید واکسن چینی سینوواک در کشوری مثل ترکیه واکنش منفی افکار عمومی را به دنبال داشته است.

همچنین به گفته مقام‌های بهداشتی برزیل در آبان‌ماه، روند آزمایش‌های بالینی این واکسن به دلیل وقوع «یک اتفاق شدیدا نامطلوب» برای یکی از داوطلبان، یک بار متوقف شده است. اعلام نتیجه قطعی آزمایش بالینی هم سه بار به تاخیر افتاده است.

چین با وجود پیشتازی در تولید و آزمایش واکسن‌های متعدد کرونا در جهان، هنوز اطلاعات زیادی درباره این واکسن‌ها منتشر نکرده، اما آنچه مشخص است این است که خود چین همچنان واکسن سینوواک را تایید نکرده است.

نتایج غیرقطعی آزمایش واکسن سینوواک در کشورهای مختلف

درباره نتایج آزمایش‌های بالینی واکسن سینوواک که براساس گونه غیرفعال ویروس برای ایجاد واکنش ایمنی بدن ساخته شده، تاکنون آمارهای مختلفی ارائه شده که هنوز قطعی نیست. 

براساس گزارش‌های رسانه‌ای از آزمایش واکسن سینوواک در ترکیه، میزان کارآیی این واکسن ۹۱/۲۵ درصد است.

روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از سرحت اونال، یک متخصص بیماری‌های عفونی، در گزارشی نوشت میزان اثربخشی این واکسن در ترکیه تنها براساس نتایج آزمایش روی یک هزار و ۳۲۲ نفر ارائه شده که از این میان ۷۵۲ نفر واکسن واقعی را دریافت کرده و ۵۷۰ نفر در گروه کنترل بوده و واکسن غیرواقعی دریافت کرده‌اند.

با این حال، بلومبرگ به نقل از منبع مطلعی که نامش فاش نشده نوشت این اثربخشی بعد از آزمایش واکسن چینی تنها روی ۲۹ نفر در ترکیه اعلام شده است. این منبع اعلام کرده تست‌ بالینی ادامه پیدا می‌کند تا نتیجه نهایی مشخص شود.

در حالی که شفافیت نبودن دولت آنکارا درباره نتایج آزمایش سینوواک موجی از انتقادها را در ترکیه به همراه داشته، دولت اردوغان یک هفته پیش اعلام کرد به زودی اولین محموله از این واکسن را دریافت خواهد کرد و واکسیناسیون عمومی در ترکیه اواسط ماه ژانویه آغاز می‌شود. 

در برزیل نیز محققان میزان اثربخشی واکسن سینوواک را بین ۵۰ تا ۹۰ درصد اعلام کرده‌اند، اما هنوز نتیجه رسمی منتشر نشده و انتظار می‌رود تا ۱۸ دی‌ماه اعلام شود.

موسسه دولتی بوتانتان در برزیل هفته گذشته اعلام کرد که میزان تاثیرگذاری واکسن سینوواک به «سطح تاثیرگذاری مورد نظر سازمان بهداشت جهانی» که ۵۰ درصد است رسیده، اما میزان دقیق آن را مشخص نکرد.

در حالی که این میزان در ترکیه کمی بالاتر از ۹۰ درصد اعلام شده، بلومبرگ به نقل از یک مقام بهداشتی در ایالت سائوپائولو برزیل نوشت که کارآیی سینوواک به ۹۰ درصد نمی‌رسد.

اثربخشی واکسن‌های مدرنا و فایزر-بیون‌تک بیش از ۹۰ درصد اعلام و تایید شده است.

استفاده از شیوه‌های سنتی در تولید واکسن سینوواک موجب شده که ذخیره و توزیع آن نسبت واکسن فایزر-بیون‌تک آسان‌تر باشد و بتواند در یخچال‌های عادی نگهداری شود.

معیارهای ژئوپولیتیک به‌‌جای معیارهای علمی

به نظر می‌رسد نتایج به‌دست آمده درباره واکسن سینوواک در برزیل قابل اطمینان‌تر است، زیرا تعداد کسانی که در آزمایش‌های بالینی این واکسن در برزیل شرکت کرده‌اند به مراتب بیشتر از تعداد داوطلبان در ترکیه است.

در مجموع ۱۳ هزار نفر در هشت ایالت برزیل در آزمایش‌های بالینی این واکسن شرکت کردند، در حالی که این رقم در ترکیه ۷۳۷۱ نفر است.

نهاد ناظر بر بهداشت عمومی در برزیل (Anvisa) در اواسط ماه دسامبر، چین را به استفاده از معیارهای «غیرشفاف» برای صدور مجوز فروش این واکسن متهم کرد.

این نهاد با انتشار بیانیه‌ای همچنین درباره به‌کارگیری «معیارهای ژئوپولیتیک» در فروش واکسن از سوی چین هشدار داد.

علاوه بر ترکیه و برزیل، واکسن سینوواک در شیلی و اندونزی نیز مورد آزمایش قرار گرفته است. در اندونزی ۱۶۶۰ نفر در آزمایش بالینی این واکسن شرکت کردند، اما نتایج آن هنوز منتشر نشده است.