ایران یکی از ۱۹۷ دولت جهان است که «پیمان پاریس» را امضا کرده، ولی پس از آن‌که مجلس شورای اسلامی عضویت در این پیمان را تصویب کرد، شورای نگهبان دو ایراد گرفت و پیمان را به مجلس برگرداند.

شورای نگهبان پرسید: ضمایم این پیمان کجاست؟ برنامه اقدام ملی کو؟

دولت می‌گوید پس از تصویب پیوستن به پیمان پاریس، برنامه اقدام ملی را می‌نویسد، و جزییات برنامه‌ریزی و بودجه پیوستن به این پیمان را در قالب یک قانون به مجلس می‌فرستد، تا در‌نهایت به تصویب شورای نگهبان هم برسد.

همچنین فعال‌های محیط‌زیست می‌گویند برخلاف آنچه در رسانه‌های محافظه‌کار داخل ایران مطرح شده، پیمان پاریس ضمایم پنهانی ندارد.

پس از نزدیک به دو سال، و در آستانه اجلاس مجمع اقلیمی سازمان ملل در کاتوویتسا در لهستان، مجلس بار دیگر به بررسی پیوستن ایران به پیمان پاریس مشغول است.

کمی پیش‌تر، محمدجواد ظریف، وزیر امور‌خارجه ایران، و بیژن زنگنه، وزیر نفت، در دو نامه دلایل خودشان را در حمایت از الحاق این به این پیمان مطرح کردند و توضیح دادند چرا ایران بایستی در اولین فرصت ممکن به این پیمان بپیوندد. آن‌ها نگران هستند که ایران به‌خاطر تولید بالای گازهای گلخانه‌ای در آینده‌ای نزدیک تحریم یا جریمه شود، و همچنین از ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری محروم بماند.

هم‌زمان، رسانه‌های اغلب نزدیک به محافظه‌کارها یا سپاه پاسداران ایران، ایرادات خود را به پیوستن ایران به پیمان پاریس مطرح کرده‌اند.

در ادامه این متن خلاصه‌ای از ایرادهای آنان و پاسخ‌هایی که موافقان پیوستن به پیمان مطرح کرده‌اند، می‌آید.

یک. «ایران مگر چقدر گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند؟»

هدف پیمان پاریس کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای به‌منظور مهار گرمایش زمین در آستانه ۱/۵ درجه سانتیگراد است.

مخالفان پیوستن ایران به‌کرات به این پیمان انگ زده‌اند که بخشی از استعمارگری غرب است، و ایران کشوری صنعتی و تولیدکننده اصلی گازهای گلخانه‌ای نیست.

هرچند، برابر آمارهای دولتی ایران و همچنین سنجش‌های بین‌المللی، ایران، و مشخصا «شرکت ملی نفت ایران»، یکی از ده تولیدکننده اصلی گازهای گلخانه‌ای در زمین‌اند.

استخراج نفت و زغال‌سنگ، در کنار استخراج گاز طبیعی (که خود به‌واسطه تولید پایین گازهای گلخانه‌ای فعلا یک گاز پاک محسوب می‌شود، ولی استخراجش گاز مخرب متان تولید می‌کند) دلیل اصلی تولید فزاینده گازهای گلخانه‌ای در ایران است.

ایران همچنین برای تولید انرژی سوخت‌های فسیلی می‌سوزاند، و به اشکال مختلف از صنایع کشور نظیر صنعت فولاد، کشاورزی و دامداری صنعتی گرفته، تا سوء‌مدیریت در تولید، دفن، سوزاندن و بازیافت زباله، سد‌سازی و غیره، گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کند.

این میزان تولید گاز گلخانه‌ای سوای گازهای گلخانه‌ای حاصل از سبک زندگی مردم است؛ رانندگی، مصرف گوشت قرمز، شیوه ساختمان‌سازی و مصرف انرژی در آن، دور ریختن غذا از عوامل دخیل در تخریب محیط زیست و تشدید تولید گازهای گلخانه‌ای است.

دو. «۵۲ میلیارد دلار‌مان کجا بود؟»

در رسانه‌های اغلب محافظه‌‌کار این عدد مدام مطرح می‌شود، و مدعی هستند معادل یارانه ۱۲ سال مردم ایران یا ۵۲ میلیارد دلار باید خرج بشود تا ایران بین ۴ تا ۱۲ درصد از تولید گازهای گلخانه‌ای خود بکاهد. بخش عمده این رقم البته صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ایران می‌شود، و به‌گفته‌ رسانه‌هایی مثل باشگاه خبرنگاران جوان، صندوق ملی محیط‌زیست در کنار یارانه‌های انرژی، کمک‌های بین‌المللی، و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی محل تامین این رقم است.

گنده کردن این رقم همراه با نادیده‌ گرفتن صورت‌حساب تغییر اقلیم در ایران است: هزینه ادامه خشکسالی، گسترش ریزگردها، ناتوانی در کشت محصول و تولید غذا، موج‌های گرما و افزایش دما، نابودی طبیعت و انقراض گونه‌ها، بالا آمدن سطح آب‌ها، مرگ روستاها و مهاجرت به شهرها، نامسکونی شدن تدریجی شهرها و استان‌ها، در مجموع بی‌اندازه بالاتر از هزینه اجرای این پیمان خواهد بود.

سه. «اقتصادمان را کوچک می‌کند، بیکاری می‌آورد.»

این رسانه‌ها می‌گویند پیمان پاریس ۷/۲ درصد از حجم اقتصاد ایران می‌کاهد، و هم‌زمان موج بیکاری همراهش می‌آورد.

این در حالی است که برای کشورهایی که به پیمان پاریس پایبندند بودجه‌های گوناگونی وضع شده است، به‌عنوان مثال، بانک جهانی در سال جاری ۲۰۰ میلیارد دلار به سرمایه‌گذاری در این کشورها اختصاص داد.

تغییر سیاست مصرف سوخت‌های فسیلی و رو آوردن به منابع پاک انرژی، برخلاف گفته محافظه‌کارها در این سو و آن سوی زمین، فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد می‌کند، و قیمت انرژی را به‌تدریج ارزان می‌کند، هرچند شاید در ابتدا گران‌تر تمام شود.

طبق آمار دولت فدرال، هم‌اکنون تعداد افرادی که در آمریکا در بخش تولید انرژی از منابع پاک مشغول به کارند بیشتر افراد شاغل در بخش استخراج و تولید انرژی از نفت، گاز و زغال‌سنگ است.

در برخی کشورهای اروپای غربی که زیرساخت‌های تولید انرژی از این منابع را ساخته‌اند، بعضی روزها برق مجانی می‌شود، چون میزان برق موجود بیشتر از نیاز کشور است، و اگر مصرف نشود، زیرساخت شبکه برق آسیب می‌بیند.

چهار. «همسایه‌هایمان شفاف نیستند و مشروط عضو شده‌اند.»

همان‌طور که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در مخالفت با پیمان پاریس انگشت اتهام را سمت کشورهایی مانند چین می‌گیرد، در ایران هم محافظه‌کارها می‌گویند همسایه‌ها و کشورهای حوزه خلیج فارس در رابطه با تعهداتشان به این پیمان شفاف نیستند.

گفته می‌شود کشورهایی مثل عربستان سعودی یا قطر، با این‌که تولیدکننده نفت‌اند، تعهد مشخصی به کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای نداده‌اند.

ایران در مقابل متعهد شده است تا ۴٪ (در‌مجموع ۱۲٪، البته اگر تمامی تحریم‌ها برداشته شوند) از تولید گازهای گلخانه‌ای خود بکاهد.

همچنین این نقد مطرح می‌شود که چرا ایران هم مثل افغانستان تمام تعهد خود را مشروط نکرده، و کاهش ۴ درصدی را متعهد شده است.

فارغ‌ از این‌که فعالان محیط‌زیست مکرر می‌گویند فقط یک سیاره زمین وجود دارد، و وقتی امکان حیات بر آن از بین برود، فرقی نمی‌کند ایرانی باشی یا قطری، همراهش تو هم از بین می‌روی.

پنج. «اول تحریم‌ها برداشته شود.»

«ایران تحریم است، ارتباط بانکی ندارد، و نمی‌تواند به تعهدش برابر پیمان پاریس عمل کند»، این نظری است که برخی از منتقدان این پیمان مطرح می‌کنند.

در مقابل، وزرای کابینه دولت حسن روحانی نگرانند ایران حق نظر و رای خود را در مجمع تغییر اقلیمی سازمان ملل از دست بدهد، به‌خاطر عدم کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای تحریم شود، و کشورهای دیگر ایران را به دادگاه بکشانند و بابت نابودی سرزمین‌هایشان درخواست غرامت کنند، و علاوه بر این، ایران از گسترش فناوری‌ها و بازار کار سرمایه‌گذارهای خصوصی و بین‌المللی دور بماند.

شش. «پیمان پاریس برق را قطع می‌کند.»

ایران در گذر یک سال اخیر با کاهش توان تولید منابع برق‌آبی خود روبه‌رو شد. هم‌زمان، این خبر پخش شد که در صورت پیوستن ایران به پیمان پاریس، برق خانه‌ها و مشاغل مرتب قطع خواهد شد. در‌حالی‌که، ایران هنوز عضو این پیمان نیست و برق مرتب قطع می‌شود. خبرگزاری‌های دولتی از‌جمله ایرنا، خبر دروغ قطعی مکرر برق در صورت الحاق به پیمان پاریس را رد کرده‌اند.