طبق آخرین گزارش کنگره ایالات متحده، دولت ترامپ علی‌رغم نگرانی‌های داخلی، بر انتقال فناوری هسته‌ای به عربستان سعودی اصرار دارد. این فرایند، در‌حقیقت، بخشی از سیاست هسته‌‌ای کردن متحدان ایالات متحده است که دونالد ترامپ دو سال پیش، در کارزار انتخاباتی‌اش، بر آن تاکید و اذعان کرده بود کشورهایی مثل ژاپن، کره جنوبی و عربستان سعودی برای مقابله با دشمنان خود، کره شمالی و ایران، بایستی تبدیل شوند به قدرت هسته‌ای.

در حال حاضر، عربستان سعودی در تدارک توسعه بیش از ۱۶ راکتور هسته‌ای در بیست سال آینده است. حکومت سعودی برای تاسیس این تعداد راکتور بیش از ۸۰ میلیارد دلار در نظر گرفته است. از لحاظ عملی، عربستان سعودی به چند دلیل به دنبال توسعه انرژی هسته‌ای است. نخست، افزایش تقاضا برای برق در کشور در نتیجه رشد و توسعه اقتصادی روز‌افزون طی چند سال اخیر، مقامات سعودی را بر آن داشته است تا به دنبال توسعه منابع انرژی بیشتری باشند. بر‌اساس آخرین گزارش شهر انرژی اتمی و انرژی‌های تجدید‌پذیر عربستان سعودی، موسوم به شهرِ ملک عبدالله، افزایش سالانه تقاضای داخلی برای انرژی در حال حاضر بین ۶ تا ۸ درصد بوده است و عربستان می‌بایست تا سال ۲۰۴۰ قدرت تولید انرژی خود را تا ۸۰ گیگاوات افزایش دهد، که این امر تنها در سایه انرژی هسته‌ای، موسوم به انرژی پاک، میسر خواهد شد.

دومین عامل محرکی که سعودی‌ها را به سوی دستیابی به انرژی هسته‌ای سوق داده است تمایل آن‌ها به تنوع منابع انرژی کشور است. تامین تقاضای داخلی انرژی با استفاده از انرژی هسته‌ای از یک سو وابستگی عربستان به نفت را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر، به افزایش میزان صادرات نفت عربستان منجر می‌شود.

اما سومین و شاید مهم‌ترین انگیزه عربستان برای توسعه انرژی هسته‌ای قرار گرفتن در رده همسایگانش، از جمله ایران و اسرائیل، است که پیش‌تر برنامه‌های هسته‌ای خود را توسعه داده‌اند و به قدرت‌های هسته‌ای منطقه تبدیل شده‌اند. اما همان‌گونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، هسته‌ای شدن عربستان سعودی ضامن امنیت این کشور در مقابل ایران خواهد بود، که مقامات سعودی همواره از آن به‌عنوان مهم‌ترین تهدید علیه خود نام می‌برند.

اکنون، دونالد ترامپ با هدف اجرایی کردن وعده‌های انتخاباتی دو سال پیش خود، در پی آن است که مقامات ریاض را پای میز مذاکره برای امضای یک توافق هسته‌ای در چارچوب بخش ۱۲۳ قانون انرژی اتمی آمریکا، مصوب ۱۹۵۴، بکشاند. توافق‌نامه موسوم به «توافق ۱۲۳» مقرر می‌کند کشورهایی که وارد همکاری‌های هسته‌ای با ایالات متحده می‌شوند، مجاز به غنی‌سازی اورانیوم یا پردازش مجدد سوخت نخواهند بود، که از آن با نام «استاندارد طلایی ایالات متحده» یاد می‌شود. این توافق‌نامه اولین بار در سال ۲۰۰۹ بین ایالات متحده و امارات متحده عربی به امضا رسید. اما با در نظر گرفتن ماهیت توافق مذکور و نیز با توجه به این حقیقت که ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش در برهه زمانی مشخص مجاز به غنی‌سازی به میزان مشخص بوده است، بی‌شک اعمال محدودیت در این خصوص بر عربستان سعودی در چارچوب توافق ۱۲۳ خوشایند مقام‌های سعودی نخواهد بود.

بر این اساس، مهم‌ترین مانعی که اکنون دولت ترامپ با آن مواجه است مخالفت شدید قانون‌گذارهای آمریکایی با هرگونه مصالحه در خصوص استاندارد طلایی ایالات متحده برای همکاری‌های هسته‌ای است. به عبارت دیگر، استاندارد مذکور تحت هیچ شرایطی قابل مذاکره، حتی با متحدان ایالات متحده، نیست و هر‌گونه تغییر با مخالفت شدید سیاست‌مدارهای آمریکایی مواجه می‌شود. همچنین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بارها و بارها در خصوص ضرورت مقابله با غنی‌سازی اورانیوم از سوی سعودی‌ها به دونالد ترامپ هشدار داده است. او معتقد است در صورتی‌که عربستان سعودی از استاندارد طلایی منحرف شود، احتمال گسترش سلاح‌های هسته‌ای در این کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

گذشته از این، دولت ترامپ به‌خوبی می‌داند ایالات متحده تنها گزینه عربستان برای همکاری‌های هسته‌ای نیست و قدرت‌های هسته‌ای دیگری همچون روسیه و چین تمایل زیادی به همکاری‌های هسته‌ای با سعودی‌ها دارند. کما این‌که عربستان پیش‌تر با چین در خصوص همکاری در عرصه تامین و تولید عناصر سوخت هسته‌ای و نیز تاسیس و توسعه راکتورهای تحقیقاتی موافقت‌نامه‌هایی امضا کرده است. با توجه به پیشینه دو کشور روسیه و چین در زمینه همکار‌های هسته‌ای با کشورهای خاورمیانه، نظیر ایران، احتمال توافق عربستان با این کشورها نیز دور از ذهن نخواهد بود، اگر دولت ترامپ در شرایط استاندارد طلایی تجدید‌نظر نکند. در تایید این ادعا، وزیر انرژی عربستان معتقد است اگر ایالات متحده همگام با عربستان به یک توافق جامع هسته‌ای دست نیابد، فرصت مهم نفوذ و ایفای نقش در برنامه هسته‌ای عربستان را از دست خواهد داد، چرا که در هر صورت عربستان، مطابق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، ان.‌پی‌.تی، از حق طبیعی غنی‌سازی انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز برخوردار است و بدین منظور می‌تواند وارد هر نوع همکاری با قدرت‌های هسته‌ای شود.

بنابراین، مسلم است ایالات متحده تحت هیچ شرایطی حاضر نخواهد بود بازنده رقابت هسته‌ای با چین و روسیه باشد. از طرفی، عربستان سعودی به دنبال توافقی است که بتواند مسیر رسیدن به اهداف سه‌گانه‌ای را که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد هموار سازد. اما با در نظر گرفتن رویکرد جامع ایالات متحده در قبال منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، اصرار دونالد ترامپ بر هسته‌ای کردن عربستان بدون زیر پا گذاشتن سیاست‌های کلی ایالات متحده میسر نخواهد بود. به‌عبارتی، رسیدن به یک توافق هسته‌ای استثنایی خارج از چارچوب توافق ۱۲۳ مقررات داخلی ایالات متحده و سیاست هسته‌ای آن کشور را به چالش خواهد کشید.