اعترافات اجباری تلویزیونی با سناریوی جدید؛ مصاحبه مجری صداوسیما با روحالله زم در بازداشتگاه سپاه پاسداران
صداوسیمای جمهوری اسلامی شامگاه جمعه در ادامه پخش اعترافات اجباری زندانیان سیاسی و عقیدتی، اقدام به پخش برنامهای به عنوان «مصاحبه با روحالله زم» زندانی سیاسی محکوم به اعدام کرد؛ مصاحبهای که در بخشی از مجموعه بازداشتگاه ۲-الف، متعلق به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، ضبط شده و تصاویر پشت صحنه آن نشان میدهد زم با چشمبند درحال انتقال به جلوی دوربین است.
این برنامه ۹ ماه پس از آنچه مهسا رازانی همسر روحالله زم «ربودن» همسرش از فرودگاه بغداد و سپاه پاسداران آن را «بازداشت مدیرکانال آمد نیوز در یک برنامه پیچیده» عنوان کرد و در حالی پخش شد که کمتر دو هفته قبل قاسم صلواتی رییس شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران در حکمی روحالله زم را به اعدام محکوم کرد.
یک هفته قبل از پخش این برنامه از صدا و سیما، محمدعلی زم با اشاره به اظهارات وکیل تسخیری پسرش، در صفحه اینستاگرام خود خطاب به ابراهیم رییس، رییس قوه قضاییه، نوشت که روند دادگاه پسرش روحالله زم خلاف «عدالت و دادرسی اسلامی» و دارای نواقض «شکلی و ساختاری» بوده است.
محمدعلی زم که خود زمانی از نزدیکان علی خامنهای بود خطاب به ابراهیم رییسی تاکید کرد که در جریان برگزاری دادگاه فرزندش شرایط روحی مناسبی نداشته و طی ۹ ماه گذشته در بیخبری کامل از همسر و دختران خردسال خود بوده است، امکان تماس تلفنی با پدر و مادرش را نداشته و حتی در ملاقاتهای وکیل تسخیری با او، بازجویان نیز حضور داشتهاند.
در بخشی از تصاویری که شامگاه جمعه بیستم تیر ماه۹۹ از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد، علی رضوانی، مجری صدا و سیما، که پیشتر نیز به همکاری با سازمان اطلاعات سپاه پاسداران برای ضبط اعترافات اجباری و همچنین «بازجویی از مریم ممبینی همسر کاووس سید امامی» متهم شده است، اتهامات مختلفی از جمله «ایجاد اغتشاش»، «تحریک مردم برای حضور[اعتراضی] در خیابان، «خیانت»، «همکاری با سرویسهای امنیتی کشورهای دیگر»، «شبکه سازی در داخل و خارج» را به زم وارد کرد.
در هیچ بخشی از برنامه پخش شده در صدا و سیما، مجری درباره روند دادرسی، امکان دسترسی به وکیل، نحوه برگزاری دادگاه یا میزان دسترسی و امکان تماس روح الله زم با همسر و فرزندانش سئوالی مطرح نکرد.
مجری این برنامه همچنین از زم خواست بگوید که منابع خبری در ایران «چه جوری به تو وصل میشدند، خودت سعی میکردی به چه کسانی وصل شوی، از چه طریقی» با افراد برای دریافت اخبار ارتباط میگرفتی و منابع خبری تو چه کسانی بودند آیا «از وزارتخانهها بودند یا ادارات، مسئولان بودند یا آدمهای عادی و کارمندان » و «هدف شما از راهاندازی کانال آمد نیوز چه بود.»
زم گفت که هدف اولیه ما در آمدنیوز «مبارزه با مفاسد اقتصادی» بود. روحالله زم با وجود آنکه تحت بازداشت سپاه پاسداران قرار دارد و از سوی دادگاه انقلاب به اعدام محکوم شده است، اتهام وارد شده از سوی مجری صداوسیما مبنی بر «ایجاد اغتشاشات در دی ماه۹۶» و «آموزش ساخت ککتل مولوتوف» را رد کرد و گفت که «شما میگویید اغتشاشات، من آن را اعتراضات مردم میدانم» و قبلا هم گفتم که «آموزش ساخت ککتل مولوتوف» اشتباه بود اما در دورهای که کانال در دست من بود انجام نشد.
زم همچنین اتهام «خیانت به مردم» را که از سوی این مجری صدا و سیما به او وارد شد، رد کرد و گفت که «من به مردم خیانت نکردم و دچار اشتباه رسانهای شدم.»
او در بخش دیگری از سخنانش، گفت که در مقطعی این اندیشه بر او غلبه کرده است که باید نظام دیگری جایگزین جمهوری اسلامی شود.
روح الله زم همچنین به طور ضمنی به شرایط نگهداری خود طی ۹ ماه بازداشت سلول انفرادی اشاره کرد و گفت که «من از خبرها بیاطلاع هست، نمی دانم بیرون دارد چه میگذرد و از وقتی بازداشت شدم تا حالا شاید چهار پنج تا خبر را بدانم چه شده است.»
در بخشی از این برنامه، مجری از زم پرسید که اگر قاضی بودی به خودت چه حکمی میدادی، زم در پاسخ به تعیین حکم خارج از رویه قضاییه و از «روز اول» بازداشت خود اشاره کرد و گفت که «سختگیرانه از روز اول گفتند اعدام.»
علی رضوانی چندبار در لابه لای برنامه تاکید کرد که این مصاحبه در خارج از بازداشتگاه و زندان ضبط شده است اما روحالله زم در بخشهای پایانی این برنامه به طور ضمنی این سخنان مجری را رد کرد.
زم در حالی که به سئوالی درباره «تغییر وزن» پس از بازداشت پاسخ میداد، خطاب به رضوانی گفت که من در دو سه ماه اول بعد از بازداشت «در همین محلی که داریم حرف میزنیم» از ۹۸ کیلو به ۱۰۸ کیلو رسیدم اما بعد ۲۰ تا ۲۵ کیلو وزن کم کردم.»
زندانیان سیاسی پیشین گفتند که مکان ضبط این مصاحبه در مجموعه بازداشتگاه ۲-الف، متعلق به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، در زندان اوین و ساختمانی پشت بازداشتگاه اصلی است که پیشتر نیز اعترافات اجباری شماری از زندانیان سیاسی و عقیدتی در آن ضبط شده است.
انجام مصاحبه با زندانی سیاسی «محکوم به اعدام» در داخل مجموعه بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در زندان اوین تهران اولین اقدام صدا و سیما و مجری این برنامه، علی رضوانی، نیست.
پیشتر رامین سیدامامی، فرزند کاووس سیدامامی، فاش کرده بود که پس از کشتهشدن پدرش در حین بازداشت، «علی رضوانی» همان فردی بوده است که «به همراه تیمی از سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با چند وانت و جعبه به زیرزمین خانه سیدامامی رفتند و اقدام به صحنهسازی» کرده بود.
رامین سیدامامی پس از پخش برنامهای با عنوان «مظنون همیشگی» از سوی صداوسیما درباره فعالان محیط زیستی بازداشت شده در ایران، به ایران اینترنشنال گفت که مادرش، مریم ممبینی، در زمان پخش این برنامه، علی رضوانی را شناسایی کرده بود که «بازجوی او از سوی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در زمان حمله ماموران امنیتی به منزلشان در تهران» بوده است.
نقشآفرینی ماموران سپاه پاسداران در صداوسیمای جمهوری اسلامی در حالی است که محمد سرافراز، رییس پیشین این سازمان بین سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵، در گفتوگو با یک برنامه اینترنتی به نام «اتاق شیشهای» مداخلهها و کارشکنیهای این نهاد امنیتی در برنامهها و امور صداوسیما را تایید کرده بود.
کمتر از یک هفته قبل پخش برنامه ضبط شده از روحالله زم در مجموعه بازداشتگاه ۲-الف سپاه پاسداران از صدا و سیما، سازمان عدالت برای ایران در لندن گزارش تحقیقی مشترکی با فدراسیون بینالمللی جامعههای حقوق بشر در پاریس را منتشر کرد که نشان میدهد صداوسیمای جمهوری اسلامی بین سالهای ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸، دستکم ۸۶۰ مورد «اعتراف اجباری» و «محتوای افتراآمیز» علیه شهروندان منتشر کرده است.
در این گزارش تاکید شد که تلویزیون دولتی ایران تنها طی این ده سال، «اعترافات اجباری» بیش از ۳۵۵ فرد را پخش کرده است و پخش و استفاده از اعترافات اجباری «به صورت نظاممند» و با هدف «القای ترس» صورت گرفته است.
قربانیان اعترافات طی این تحقیق اعلام کردند که علاوه برآنکه تحت «شكنجه و بدرفتاری» قرار گرفتند تا وادار به اعتراف و اظهارات دروغین جلوی دوربین شوند و پخش این اعترافات باعث «درد و رنجی عظیم» برای آنها شده است.