همزمان با انتشار گزارش‌های بین‌المللی درباره افزایش تبعیض جنسیتی و نرخ بالای اعدام زنان در ایران، جمهوری اسلامی به عضویت «کمیسیون مقام زن»، زیرمجموعه شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، انتخاب شد. یک تشکل ناظر بر سازمان ملل انتخاب ایران را «روز سیاه حقوق زنان و حقوق بشر» خواند.

در جریان شصت و پنجمین نشست این کمیسیون در روز دوشنبه، جمهوری اسلامی ایران با کسب ۴۳ رای همراه کشورهای ژاپن، ‌لبنان، ‌پاکستان و چین برای دوره چهار ساله ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ میلادی به عنوان عضو این کمیسیون انتخاب شد.

کمیسیون مقام زن که در سال ۱۹۴۶ میلادی تاسیس شده، هدف «برابری جنسیتی و کمک به پیشرفت زنان» را در دستور کار خود دارد و برخی آن را بالاترین مقام نظارتی در حوزه زنان در سازمان ملل متحد توصیف می‌کنند.

زمینه این دوره از نشست کمیسیون «مشارکت و تصمیم‌گیری کامل زنان در زندگی عمومی» و همچنین «محو خشونت» با هدف دستیابی به برابری جنسیتی و تقویت همه زنان و دختران عنوان شده است.

سابقه انتخاب ایران

جمهوری اسلامی یک بار دیگر نیز در سال ۱۳۸۹ به عضویت این کمیسیون درآمده بود.

هم در سال ۱۳۸۹ و هم این‌بار، موج‌های اعتراضات سراسری سیاسی، صنفی، اجتماعی و کارگری از جمله مهم‌ترین چالش‌های جمهوری اسلامی در داخل و در ارتباط با حقوق بشر بوده است. 

به خصوص، تشدید سرکوب و محدودیت‌های زنان موجب انتقادهای بیشتر به این عضویت هم در آن سال و هم امسال شده است.

از سویی این عضویت در حالی است که در گزارش‌های سال‌های اخیر گزارشگران ویژه حقوق بشری سازمان ملل هم بارها به نقض حقوق زنان،‌ زندانیان سیاسی و مدنی زن، محرومیت‌های آن‌ها و سرکوب فعالان زن اشاره می‌شود.

«آتش‌افروز رییس آتش‌نشانی شد»

دیده‌بان سازمان ملل متحد که تشکلی غیردولتی مستقر در ژنو است و عملکرد این سازمان بین‌المللی را با نگاه به اساسنامه آن مورد نظارت قرار می‌دهد، انتخاب ایران در این کمیسیون را «روز سیاه حقوق زنان و حقوق بشر» خواند.

هیلل نویر، مدیر اجرایی این تشکل، گفت: «انتخاب جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از حقوق زنان مانند این است که یک فرد آتش‌افروز را به عنوان مسئول آتش‌نشانی شهر انتخاب کنید.»

دیده‌بان سازمان ملل از نماینده آمریکا در سازمان ملل و دولت‌های اروپایی خواسته است عضویت ایران را محکوم کنند.

سورئال است

این انتخاب در میان فعالان حقوق زنان و روزنامه‌نگاران ایرانی نیز با واکنش مواجه شد.

مسیح علی‌نژاد،‌ روزنامه‌نگار، آن را «سورئال» به معنای فراواقعی خواند و در اعتراض به این انتخاب در صفحه توییترش به محدودیت‌های اعمالی حکومت ایران بر زنان و «شهروند درجه دو» بودن آن‌ها اشاره کرد.

علی‌نژاد مواردی از جمله زندانی شدن به دلیل نداشتن حجاب اجباری، منع آوازخوانی، منع ورود به استادیوم و عدم امکان سفر خارجی بدون اجازه شوهر را از مصادیقی دانست که باید در زمینه عضویت ایران مورد ملاحظه باشند.

کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی-بریتانیایی که بیش از دو سال در ایران زندانی بوده، هم با انتشار خبر عضویت ایران نسبت به آن ابراز تحیر کرد.

نرخ اول اعدام زنان؛ افزایش شکاف جنسیتی

ایران در دوره‌ای به عنوان عضو این نهاد تاثیرگذار حوزه زنان انتخاب می‌شود که گزارش‌های بین‌المللی حاکی از تشدید جایگاه نامناسب و محدودیت‌های زنان در آن است.

روز چهارشنبه گزارش سالانه سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل درباره وضعیت جهانی اعدام نشان داد که جمهوری اسلامی از لحاظ تعداد اعدام زنان در جهان رتبه نخست قرار دارد.

از سوی دیگر به تازگی مجمع جهانی اقتصاد نیز در گزارش سالانه «شکاف جنسیتی» ایران را از میان ۱۵۶ کشور بررسی شده در جایگاه ۱۵۰ و در قعر جدول رتبه‌بندی کرد.

بر اساس این گزارش، ایران در مسائلی از جمله تامین برابری برای زنان در آموزش و سلامت،‌ بازار کار و حقوق، دسترسی به اموال و دارایی و داشتن سهم در قدرت سیاسی نسبت به ۱۵ سال قبل ۴۲ پله در جهان سقوط کرده است.