وضعیت حقوق بشر در ایران در سی‌وچهارمین نشست «بررسی ادواری جهانی» در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران بررسی شد.

در ابتدای این نشست که روز جمعه ۱۷ آبان در ژنو برگزار شد، محمد جواد لاریجانی، دبیر کمیسیون حقوق بشر قوه قضاییه ایران، ضمن اعلام موضع جمهوری اسلامی در مورد حقوق بشر گفت: «حقوق بشر یک محصول غربی نیست که صادر شود، بلکه در عقلانیت اسلام ریشه دارد.»

او همچنین به برخی از قوانین و طرح‌ها از جمله منشور حقوق شهروندی و اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر که ایران به تصویب رسانده است، اشاره کرد.

لاریجانی ادامه داد: «جمهوری اسلامی با مکانیزم‌های حقوق بشری سازمان ملل همکاری دارد و در این مسیر سه دعوتنامه هم برای سه گزارشگر موضوعی برای بازدید از ایران صادر کردیم.»

در ادامه این نشست، کشورهای مختلف توصیه‌هایی را برای رعایت حقوق بشر در ایران مطرح کردند.

به عنوان نمونه، اندونزی «نهایی کردن لایحه محافظت از زنان در برابر خشونت و درخواست پیوستن به معاهده منع شکنجه»، هند «ادامه ارائه بیمه درمانی برای همه»، ایسلند «توقف کامل اعدام‌ها و تغییر قوانینی که علیه همجنسگرایان است»، هائیتی «اطمینان از رعایت حقوق مسیحیان و دیگر اقلیت‌های مذهبی در ایران»، یونان «توقف و حذف اعدام و پایان دادن به آزار و تعقیب فعالان حقوق مدنی و بشر» و آلمان «پیوستن به معاهده‌های رفع تبعیض علیه زنان و منع شکنجه، بالا بردن سن ازدواج و اطمینان از این که قوانین منطبق بر معاهده‌های حقوق بشر هستند» را به ایران توصیه کردند.

همچنین «پایان دادن به سانسور»، «تغییر قوانین برای از بین بردن همه موارد تبعیض علیه زنان و دختران» و «اجازه بازدید به گزارشگر ویژه سازمان ملل» و «معاهده حمایت از کارگران و مهاجر و خانواده‌هایشان» از دیگر توصیه‌های مطرح شده در این نشست بود.

نکته اصلی نشست شورای حقوق بشر درباره ایران توجه ویژه کشورهای مختلف به وضعیت حقوق زنان در ایران بود؛ به ویژه آمریکا که توصیه کرد قانون حجاب اجباری در ایران حذف شود و همه آمریکایی‌های زندانی در ایران نیز آزاد شوند.

اتریش نیز توصیه کرد که همه زنان مدافع حقوق بشر آزاد شوند و ایران به معاهده منع شکنجه و رفع تبعیض علیه زنان بپیوندد.

بحرین نیز گفت که همه تبعیض‌های علیه اقلیت‌های مذهبی و قومی رفع شود و ایران عضو معاهده رفع تبعیض علیه زنان شود.

درخواست‌های چهارگانه آمریکا از ایران

همچنین روز جمعه، نماینده آمریکا در شورای حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که طی دهه‌های گذشته، ایران به شیوه‌ای آشکار حقوق انسانی شهروندان خود، فعالان جامعه مدنی و اقلیت‌های مذهبی و قومی را نقض کرده است.

در این بیانیه به قتل‌های غیرقانونی و خودسرانه از سوی ماموران دولتی و ناپدیدشدن‌های اجباری و شکنجه اشاره شده است.

این بیانیه می‌افزاید که دولت ایران به طور معمول روزنامه‌نگاران را هدف قرار داده و فعالیت آن‌ها را محدود می‌کند.

آمریکا به طور ویژه چهار خواسته را درباره رعایت حقوق بشر در ایران در این جلسه مطرح کرد. این کشور در ابتدا، آزادی فوری زندانیان عقیدتی در ایران از جمله نرگس محمدی و نسرین ستوده و همچنین زندانیانی با ملیت‌های دیگر مثل باب لوینسون را خواستار شده است.

پایان دادن فوری به شکنجه و تحقیق معتبر در این باره از جمله مرگ کاووس سیدامامی و محمد راجی و تعقیب قضایی عاملان شکنجه از دیگر خواسته های آمریکا از ایران بود.

واشینگتن همچنین از تهران خواسته که دستگاه قضایی ایران مستقل باشد و اصلاحاتی را در زمینه دادگاه‌های انقلاب اجرا کند و برای رعایت انصاف در روند قضایی تضمین دهد.

حذف قانون حجاب اجباری در مکان‌های عمومی و پایان دادن به ممنوعیت‌های قانونی برای حضور کامل زنان در جامعه و توقف جرم‌انگاری مطالبات اصلاح‌طلبانه زنان چهارمین درخواست آمریکا از ایران بود.