در حالی که گزارش‌ها از حقوق عقب افتاده «۱۷۰ هزار کارگر» و افزایش بدهکاری دولت ایران تا «۲۸۶ درصد» حکایت دارد؛ وزارت ارتباطات اعلام کرده که  مبلغ «دو میلیون یورو» را تنها برای ساخت ماهواره «ظفر» هزینه کرده و قرار است سرمایه‌گذاری‌های این حوزه ادامه یابد.

تکرار تلاش‌ جمهوری اسلامی برای قرار دادن یک ماهواره ایرانی در مدار فضا روز یکشنبه ۲۰ مهرماه دوباره به دلایل فنی با شکست مواجه شد.

اما هم‌زمان با تایید رسمی شکست این پروژه مرتضی براری،‌ رییس سازمان فضایی ایران، ‌از اقدام برای «تکرار » آن خبر داد.

در آستانه این پرتاب روز یکشنبه توییت‌های محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، ‌با واکنش تعدادی از کاربران در ارتباط با هزینه‌های این تصمیم و ضرورت انجام آن مواجه شد. 

جهرمی در پاسخ به یک کاربر هزینه صورت گرفته تنها برای این ماهواره را «دو میلیون یورو» عنوان کرد. 

او سال گذشته نیز از هزینه بیش از «یک میلیون یورویی» برای ماهواره «پیام» خبر داده بود که در سال ۱۳۹۷ با شکستی دیگر پرتاب شد.

این هزینه جدای از سرمایه‌گذاری‌های دیگر پرتاب یک ماهواره به فضا است که برآورد برخی کارشناسان بین‌المللی آن را بین «۱۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار» بسته به نوع ماهواره ارزیابی می‌کند.

این در حالی است که با تشدید فشار و تحریم‌های بین‌المللی اقتصاد ایران بیش از پیش با ضعف و تراکم بدهی در بخش‌های مختلف صنعتی، درمانی و آموزشی مواجه شده است. 

از سویی نیز،‌ به دلیل کاهش شدید صادرات نفت تا زیر «۳۰۰ هزار بشکه در روز»، و افزایش بدهی دولت تا حدود «۷۳۶ هزار میلیارد تومان»، برخی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها اقدام به فروش املاک،‌ زمین‌ها و دارایی‌های دولتی برای پرداخت حقوق و هزینه‌های جاری خود کرده‌اند. 

با افزایش نارضایتی‌های عمومی از وضعیت اقتصادی و معیشتی نیز حسن روحانی،‌ رییس‌جمهوری، در پی اعتراض‌های سراسری آبان‌ماه تایید کرده بود که «۷۵ درصد جامعه در شرایط فشار قرار دارد.»

بودجه فضایی در حال افزایش

با وجود بدهی دولت و تنگنای جامعه، اعتبارهای اختصاص داده شده به بخش فضا در دست‌کم دو سال اخیر رشد یافته است.

پیش از این، حکومت ایران اعتبارهای میلیارد تومانی را برای ساخت ماهواره‌هایی از جمله «پیام»،‌ «فجر»، «نوید»،‌«رصد»، «مصباح»، «ناهید» و... هزینه کرده بود. 

تنها از بودجه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به گفته رییس سازمان فضایی در سه سال اخیر «بیشترین سهم» به فعالیت‌های فضایی اختصاص یافته است.

خبرگزاری ایسنا نوشته است که در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷، اعتباری بالغ بر «۱۱ هزار و  ۸۰۰ میلیارد ریال» به فعالیت‌های فضایی ایران اختصاص یافت. 

پیش از این سال و از زمان ملحق شدن سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی ایران به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت روحانی نیز «چهار هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال» دیگر سرمایه‌گذاری در راستای توسعه خدمات فضایی انجام شده بود.

سرمایه‌گذاری برای این بخش در پی خروج آمریکا از برجام،‌ افزایش تنش با غرب و تشدید تحریم‌ها سیر صعودی داشته و گزارش‌های رسمی نیز حکایت از ادامه آن دارد.

در دی‌ماه سال ۱۳۹۷، رسانه‌ها از افزایش «۴۴۷ درصدی» بودجه پژوهشگاه فضایی ایران خبر دادند. در آذرماه امسال نیز رییس سازمان فضایی کشور از افزایش «حدود دو برابری» بودجه بخش فضایی خبر داده بود.

تخصیص هزار میلیاردی منابع عمومی به بخش فضا در دولت و واحدهای مرتبط  در نهادهای نظامی در حالی است که روحانی اخیرا از مردم خواسته بود «تحمل» خود را در سختی‌های اقتصادی بالا ببرند. 

افزایش اعتراض‌های کارگری

 آمار رسمی دولت از تورم بالای ۴۰ درصد و کاهش قدرت خرید همه دهک‌های جامعه طی ماه‌های گذشته خبر می‌دهد.

با وجود این نرخ تورم، رییس سازمان برنامه و بودجه اظهار کرد که در بودجه سال آینده دولت توانایی افزایش بیش از ۱۵ درصد حقوق کارمندان را نداشته است. 

در پی تشدید بحران مالی در بخش صنعت و کارگری، طی ماه‌های گذشته اعتراض‌های پیاپی در واحدهای صنعتی،‌ پتروشیمی و تولیدی اتفاق افتاده است. 

کارگران مجتمع‌های اقتصادی از جمله نیشکر «هفت‌تپه»، پتروشیمی «لردگان»،‌ مخابرات شیراز، «پارس جنوبی» و... بارها به دلیل عدم پرداخت ماه‌ها حقوق خود دست تحصن و اعتراض زده‌اند.

خبرگزاری مهر در شهریورماه گزارش داده بود که حقوق «۱۳۰ هراز کارگر» در کشور معوق مانده است. 

ده‌ها میلیون یورو مخارج ساخت ماهواره‌ها و سرمایه‌های هزارمیلیارد تومانی برای بخش فضایی در مقایسه با مبالغ مورد نیاز برای تسویه حقوق معوق کارگران انتقاد بخشی از کارشناسان را نیز به همراه داشته است.

بحران مدارس فرسوده و کلاس درس

در بخش آموزش مشکلاتی از قبیل نوسازی مدارس فرسوده که «۳۰ درصد» کل در کشور را تشکیل می‌دهند و یا کمبود «۴۰ میلیون متر مربع» ‌فضای آموزشی از جمله بحران‌هایی است که  حل آن به تخصیص اعتبار در بودجه از سوی دولت نیاز دارد. 

در مهرماه سال ۱۳۹۷، معاون سازمان نوسازی مدارس کشور اعلام کرده بود که تنها با تخصیص ۴۰ هزار میلیارد تومان ۳۲ هزار مدرسه ناایمن در کشور قابل بازسازی خواهد بود. 

رقم در نظر گرفته شده از سوی دولت برای بخش فضا می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکل مدارس ناایمن در برخی استان‌های محروم کشور را مرتفع کند. 

اهمیت این مساله آن‌جایی پررنگ‌تر می‌شود که پیشتر سقف کلاس یک مدرسه تخریبی دخترانه در یکی از روستاهای استان هرمزگان بر سر کودکان آن فرو ریخت.

کمبود تخت بیمارستانی

مشکل کمبود اعتبار دولت در بخش سلامت نیز به چشم می‌خورد. 

نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مهرماه سال ۱۳۹۸ گفته بود که «۲۵ هزار» تخت بیمارستانی در کشور مورد نیاز است. 

مسئولان دولت هزینه مورد نیاز برای هر تخت بیمارستانی را حدود «۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان» اعلام کرده‌اند،‌ مبلغی که در مقایسه با بودجه‌های فضایی چشمگیر به نظر نمی‌رسد. 

از سویی، در این حوزه هم‌زمان با افزایش هزینه درمان و سختی تامین دارو مدیرعامل بیمه سلامت از کسری اعتبار «۴۸۰۰ میلیارد تومانی» خبر می‌دهد.  

مجموع هزینه‌های صورت گرفته برای ساخت بیش از ۱۰ ماهواره در دو دهه گذشته،‌ در کنار بودجه مطالعه و تحقیق و همچنین ساخت ماهواره‌بر و موشک‌ها، در مقایسه با مبلغ بدهی و کمبود اعتبار در بخش سلامت قابل توجه می‌نماید. 

در نهایت روز یکشنبه پروژه میلیون یورویی پرتاب «ظفر» در حالی با شکست مواجه شد که قطعات فلزی ماهواره‌بر آن در بخش‌هایی از استان سیستان و بلوچستان سقوط کرد. استانی که به گفته وزیر پیشین بهداشت «محروم‌ترین استان» از لحاظ تعداد تخت بیمارستانی بوده و در بخش آموزش نیز «پنج‌هزار مدرسه تخریبی» دارد.