مقام‌های غربی می‌گویند پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین با موشک ایران سقوط کرده است، در حالی‌که تهران مصرانه می‌گوید علت احتمالی این حادثه نقص فنی بوده است.

این هواپیمای اوکراینی بامداد چهارشنبه ۱۸ دی‌ماه، در حوالی تهران سقوط کرد و تمام ۱۷۶ مسافر آن کشته شدند.

اما در حالی‌که بررسی‌ها ادامه دارد، ایران نظر آمریکا و سایر مقام‌های غربی مبنی بر سقوط هواپیما در اثر برخورد موشک را رد می‌کند و می‌گوید شواهد اولیه حاکی از این است که هواپیما پس از بروز نقص فنی، دچار حادثه شده است.

مقام‌های واشینگتن گفته‌اند سیستم‌های نظارتی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا تشعشع مادون قرمز پرتاب موشک‌های ضدهوایی را تشخیص داده بودند که نشان‌دهنده هدف قرار گرفتن هواپیماست.

نیویورک تایمز نیز ویدیویی را منتشر کرده که با موبایل گرفته شده است و این‌طور به نظر می‌رسد که لحظه برخورد موشک با هواپیما را نشان می‌دهد.

ایران فرضیه شلیک به هواپیما را از اساس رد می‌کند و از آمریکا خواسته است شواهدی را که در اختیار دارد ارائه دهد.

این حادثه چند ساعت بعد از حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق رخ داد. حمله‌ موشکی ایران پس از آن صورت گرفت که فرمانده سپاه قدس، قاسم سلیمانی، هفته گذشته در بغداد هدف حمله پهپادی آمریکا قرار گرفت و کشته شد.

با وجود این‌که آمریکا می‌گوید سانحه سقوط هواپیما درپی شلیک موشک، «تصادفی» بوده است، سوال‌هایی همچنان باقی می‌ماند که ایرانی‌ها و تیم تحقیق باید پاسخ دهند.

اگر اصابت موشک تایید شود، چگونه ممکن است یک هواپیمای مسافربری غیرنظامی به‌اشتباه هدف شلیک موشک قرار گرفته باشد؟

عملیات سامانه‌های ضد‌موشکی معمولا زیر نظر افراد آموزش‌دیده‌ای است که در تشخیص ترافیک هوایی غیر‌نظامی و تهدیدهای نظامی تخصص دارند.  

به گفته تحلیلگران، در شیوه برخاستن پرواز ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین هیچ مورد غیرعادی وجود نداشت، و با توجه به ارتفاعش، در لحظه حادثه، ابتدایی‌ترین تجهیزات رادار هم به‌راحتی تشخیص می‌داد که هواپیما مسافربری است.

پرواز دقایقی بعد از برخاستن دچار حادثه شد. اگر واقعا موشک علت سانحه باشد، شلیک به هواپیما به محض عزیمت، حاکی از این است که یا سیستم ضد‌موشکی خودکار عمل کرده یا عجولانه تصمیم‌گیری شده یا الگوریتم اشتباه بوده است.

چرا پروازهای غیرنظامی متوقف نشدند؟

پس از حمله موشکی به نیروهای آمریکایی در عراق، واحدهای ضد‌هوایی ایران در وضعیت آماده‌باش بودند. 

امکان پاسخ آمریکا، از جمله حمله موشکی یا هوایی، دور از انتظار نبود. اگر برخورد موشک با پرواز ۷۵۲ تایید شود، تهران باید توضیح دهد چرا وقتی انتظار می‌رفت هواپیمای دشمن وارد حریم هوایی شود، به ترافیک هوایی غیر‌نظامی اجازه تردد داده شد. 

چرا محل سقوط به این سرعت پاکسازی شد؟

تشخیص علت سانحه نیازمند بررسی دقیق محل برخورد و شکل پراکندگی بقایای لاشه هواپیماست؛ اما منابع حاضر در محل می‌گویند بیشتر محدوده پاکسازی و بقایا جمع‌آوری شده است.

این کار در بررسی‌ها اختلال ایجاد می‌کند و سرنخ‌هایی را که ممکن است به تشخیص علت سانحه کمک کند از بین می‌برد.

حالا تحقیق چگونه پیش می‌رود؟

در وضعیتی که ایران و آمریکا در مرز جنگ ایستاده‌اند و سوءظن‌های فراوانی میان دو طرف وجود دارد، ایرانی‌ها تمایلی ندارند اجازه دهند شرکت بویینگ به گروه تحقیق بپیوندد.

با این حال، پس از امتناع اولیه از تحویل جعبه سیاه به شرکت بویینگ، حالا ایران گفته است با این شرکت و آمریکا همکاری خواهد کرد.