هلگا اشمید معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و عباس عراقچی معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی، تاکید کردند که آمریکا بعد از پایان دادن به حضور خود در برجام، از سال ۹۷ در هیچ‌یک از فعالیت‌های مربوط به این توافق شرکت نداشته و نمی‌تواند به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، روند بازگرداندن تحریم‌ها را آغاز کند.

این درحالی است که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، ششم شهریور ماه اعلام کرد که «همه تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران» در پی فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی این کشور از ۳۰ شهریورماه باز خواهند گشت. او گفت که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این‌گونه عمل می‌کند که چنانچه هر عضو شورای امنیت سازمان ملل بخواهد قطعنامه‌ای برای ادامه لغو تحریم‌ها ارائه کند، آمریکا با آن مخالفت می‌کند و اگر قطعنامه‌ای ارائه نشود هم تحریم‌ها ۳۰ شهریور برمی‌گردند.

هلگا اشمید، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که ریاست نشست روز سه‌شنبه کمیسیون برجام در وین را بر عهده داشت، با انتشار بیانیه‌ای  تاکید کرد که «شرکت کنندگان در این نشست تاکید کردند که آمریکا  در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ [۲ ماه مه ۲۰۱۸] به صورت یک‌طرفه حضور خود در برجام را پایان داد و به دنبال آن در هیچیک از فعالیت‌های مربوط به برجام شرکت نداشته است.»

در بخشی از این بیانیه آمده که اعضای کمیسیون برجام بر مواضع قبلی خود در مخالفت با اقدام آمریکا در بازگرداندن تحریم‌های ایران تاکید کردند و گفتند: «آمریکا نمی‌تواند به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، روند بازگرداندن تحریم‌ها را آغاز کند.»

نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیر و مدیران سیاسی وزارت امور خارجه ایران و کشورهای روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا سه‌شنبه یازدهم شهریور ماه در وین برگزار شد.

در بیانیه رییس نشست کمیسیون مشترک برجام با اشاره به اقدام آمریکا در پایان دادن به معافیت تحریم شرکت‌های خارجی که در ساخت  تاسیسات اراک فعالیت دارند، گفت: «اعضای این نشست بر حمایت قوی و مسئولیت جمعی خود برای ادامه این پروژه تاکید کردند.»

هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ساتی پیش از این بیانیه نیز در توییتی نوشت که «جلسه کمیسیون مشترک برجام به پایان رسید، مهم است که طرفین برای حفظ توافق هسته‌ای ایران توافق دارند و برای یافتن راهی و اطمینان از اجرای کامل آن، علی‌رغم چالش‌های فعلی متحد هستند.»

از سوی دیگر عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نیز پس از شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، گفت که «اعضای این توافق، آمریکا را به عنوان مشارکت کننده برجام نمی‌شناسند و حقی برای این کشور در خصوص استفاده از سازوکارهای درون برجام یا قطعنامه ۲۲۳۱ قائل نیستند».

عراقچی افزود که «طرف‌های باقی‌مانده در برجام تلاش‌های آمریکا در نیویورک برای به‌کارگیری مکانیسم ماشه را غیر قانونی و بلااثر دانسته و معتقدند که این اقدام نمی‌تواند موثر واقع شود».

معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرد که «این موضع یکپارچه شرکت کنندگان و پیام مهمی به جهانیان درباره موضع اعضای برجام بود» و افزود که  «این موضع اکثر جامعه بین‌الملل است و فضا در داخل شورای امنیت هم همینطور است.»

عراقچی پیشتر نشست اعضای کمیسیون مشترک برجام را یک نشست روتین عنوان کرده و گفته بود که این نشست به روال معمول هر سه ماه یک‌بار برگزار می‌شود و این بار به دلیل شیوع کرونا با تاخیر همراه شده است و ارتباط مستقیمی با اقدامات آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های تعلیق شده شورای امنیت علیه ایران ندارد.

معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی بعد از برگزاری نشست کمیسیون برجام گفت که در نشست روز سه‌شنبه «پیرامون اقدامات احتمالی آمریکا نیز بحث شد اما همه اعضا تاکید کردند که برجام  یک دستاورد بزرگ دیپلماسی است و باید حفظ شود.»

عراقچی البته به اختلاف نظر میان اعضای کمیسیون مشترک برجام در خصوص کاهش تعهدات برجامی ایران اشاره کرد و افزود که «طرف‌های برجام خواستار اجرای کامل این توافق هستند» ولی «در خصوص کاهش تعهدات برجامی ایران اختلاف نظرهایی وجود دارد. 

او گفت که «طبیعتا ما هم خواهان این هستیم که آنها به تعهداتشان در خصوص رفع تحریم‌ها به طور کامل عمل کنند ولی در جلسه روز سه‌شنبه تصمیم بر این شد که وارد این موضوعات نشویم و به موضوع اصلی که حفظ برجام در نیویورک است بپردازیم که موضوع بسیار خوبی هم گرفته شد.»