سازمان «شفافیت بین‌الملل‌» که شاخص‌ فساد کشورها را به طور سالانه منتشر می‌کند، در تازه‌ترین گزارش خود مربوط به سال ۲۰۲۰ میلادی، ایران را همراه با چند کشور دیگر در رتبه ۱۴۹ از مجموع ۱۸۰ کشور مورد مطالعه قرار داده است.

بر اساس گزارش این سازمان غیردولتی بین‌المللی، ایران که در نقشه جهانی این سازمان باز هم در میان کشورهای با رنگ «قرمز» مشخص شده از امتیاز ۱۰۰ تنها توانسته ۲۵ نمره به دست بیاورد. 

مشابه با وضعیت ایران در این رده‌بندی، کشورهایی از جمله لبنان، گواتمالا،‌ نیجریه، موزامبیک، کامرون، تاجیکستان و ماداگاسکار رتبه ۱۴۹ را کسب کرده‌اند.

مقایسه آمار این سازمان حاکی است ایران در سال ۲۰۱۳ میلادی و همزمان با سال پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد، در میان ۱۷۷ کشور مطالعه‌شده رتبه ۱۴۴ را کسب کرده بود. با این حال جایگاه کشور پس از آن و در پایان نخستین سال دولت حسن روحانی در ۲۰۱۴ میلادی به ۱۳۶ از میان ۱۷۵ کشور بررسی‌شده رسید.

در سه سال اخیر و از ۲۰۱۸ میلادی به این سو، رتبه ایران به ترتیب از ۱۳۸ به ۱۴۶ و سپس به ۱۴۹ سقوط کرده است.

سازمان شفافیت بین‌الملل در سال ۱۹۹۳ میلادی تاسیس شده و در برلین آلمان مستقر است. 

هدف این نهاد تلاش برای مبارزه با فساد و همچنین افزایش آگاهی درباره آن اعلام شده و گزارش رتبه‌بندی کشورها از نظر شفافیت و فساد را به صورت سالانه منتشر می‌کند.

این سازمان در مطالعه و رتبه‌بندی کشورها به ملاک‌هایی از جمله اختلاس، رشوه‌گیری، خرید و فروش پست‌های دولتی، رشوه‌پذیری دستگاه قضایی، فساد مالی سیاستمداران و مقام‌های دولتی و عدم مقابله کافی یا ناکارایی در مبارزه با مواد مخدر می‌پردازد.

پیشرفتی در یک دهه اتفاق نیفتاد

این سازمان در بخشی از گزارش تشریحی خود نوشته در حالی که تقریبا طی یک دهه در بیشتر كشورها در زمینه مقابله با فساد پیشرفتی صورت نگرفته یا میزان آن کم بوده، بیش از دو سوم كشورها نمره زیر ۵۰ از ۱۰۰ کسب كرده‌اند.

در زمینه خاورمیانه و شمال آفریقا اشاره شده که این منطقه با میانگین نمره ۳۹برای سومین سال متوالی، هنوز هم بسیار فاسد تلقی می‌شود و پیشرفت کمی در زمینه کنترل فساد در آن حاصل شده است.

کرونا بحران فساد است

شفافیت بین‌الملل همچنین فساد را به مساله همه‌گیری ویروس کرونا مرتبط دانسته و نوشته است: «تحقیقات ما نشان می‌دهد فساد نه‌تنها واکنش بهداشتی جهانی به کووید-۱۹را تضعیف می‌کند، بلکه به ادامه بحران دموکراسی نیز منجر می‌شود.»

دلیا فریا روبیو،‌ رییس این سازمان بین‌الملی،‌ در این زمینه می‌گوید: «کرونا فقط یک بحران اقتصادی و بهداشتی نیست، این بحران فساد است و چیزی که ما در حال حاضر قادر به مدیریت آن نیستیم.»

بهترین و بدترین‌ها

کشورهای برتر در رتبه‌بندی فساد این سازمان دانمارک و نیوزیلند هستند که امتیاز ۸۸ را کسب کرده‌اند و پس از آن فنلاند، سنگاپور، سوئد و سوئیس قرار گرفته‌ و هر کدام امتیاز ۸۵ دارند.

کشورهای پایین جدول نیز سودان جنوبی و سومالی‌اند که هر کدام نمره ۱۲ دارند. بالاتر از این دو کشور، سوریه با امتیاز ۱۴، یمن و ونزوئلا با امتیاز ۱۵ قرار دارند.