شاپور بختیار

در چنین روزی (پانزدهم مرداد ۱۳۷۰) شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر دوره سلطنتی در ایران، توسط یک گروه وابسته به حکومت ایران، در منزلش در پاریس به قتل رسید.

بختیار پس از خروج از ایران، باز هم به مخالفتش با حکومت جدید به رهبری آیت‌الله خمینی ادامه داد و به همین منظور، در سال ۵۹، حزبی به نام «نهضت مقاومت ملی ایران» را برای مبارزه با جمهوری اسلامی تأسیس کرد. او دوبار مورد سوءقصد نیروهای برون‌مرزی ایران قرار گرفت و در تابستان ۵۹ از عملیات ترور به‌دست یک شهروند لبنانی به‌نام انیس نقاش، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جان سالم به‌در برد، اما در ۱۵ مرداد ۱۳۷۰، به‌دست عوامل جمهوری اسلامی ایران در منزلش در پاریس به قتل رسید.

ترور بختیار نخستین یا آخرین ترور یک مخالف جمهوری اسلامی ایران در خارج از ایران نبود.

عبدالرحمن برومند

پیش از بختیار، عبدالرحمن برومند در مقابل ساختمان مسکونی‌اش در پاریس، با ضربات کارد به‌قتل رسید. برومند رییس هیأت اجرایی نهضت مقاومت ملی ایران بود.

عبدالرحمن قاسملو

پیش از برومند نیز عبدالرحمان قاسملو، فعال سیاسی و دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران در وین، پایتخت اتریش، درحال مذاکراه با نمایندگانی از جمهوری اسلامی ایران، به قتل رسید.

ترور قاسملو يکى از بحث‌برانگیزترین صحنه‌هاى ترور سياسى در خارج از کشور ایران بود. او در ۲۲ تیرماه ۶۸ در وين به همراه عبدالله قادرى و فاضل رسول که استاد دانشگاه عراقى و میانجیگر گفت‌وگو میان حزب دموکرات کردستان ایران و دولت جمهوری اسلامی بود، حین گفت‌وگو با مقاماتی از تهران به ضرب گلوله کشته شدند.

به گفته منابع مخالفان جمهوری اسلامی، افرادی که اقدام به ترور قاسملو و همراهانش کردند، با پوشش دیپلماتیک وارد اتریش شده بودند و با همکاری سفارت ایران پس از ترور، خاک آن کشور را ترک کردند. مقامات تهران همواره گفته‌اند که قاسملو به‌دست گروهی ناشناس به قتل رسید و همچون قتل‌های پیش و بعد از آن، هیچ‌گاه مسئولیت این ترور را به عهده نگرفتند.

کاظم رجوی

کاظم رجوی از دیگر مخالفان حکومت ایران بود که اردیبهشت ۶۹ در نزدیکی ژنو سوئیس به قتل رسید. او برادر مسعود رجوی و عضو مجاهدین خلق بود. گروه مجاهدین خلق اعلام کرد که براساس تحقیقات پلیس سوئیس، حکومت جمهوری اسلامی ایران در طراحی این سوء قصد، دست داشته است.

صادق شرفکندی

دو سال بعد نیز صادق شرفکندی، فعال سیاسی و دبیرکل جدید حزب دموکرات کردستان نیز در برلین آلمان به‌همراه دو تن دیگر از همرزمانش در هتل میکونوس ترور شد. یک ایرانی به نام کاظم دارابی و دو شیعه لبنان در این ترور ازسوی دادگاه آلمانی مجرم شناخته شدند. دارابی پس از تحمل پانزده سال زندان آزاد شد و در فرودگاه تهران از سوی وزارت امور خارجه ایران مورد استقبال قرار گرفت.  

یکی از شاهدان میکونوس که سابقه فعالیت در سپاه پاسداران داشت، در دادگاه آلمان گفته بود که تمامی ترورهای خارجی درنتیجه تصمیم یک کمیته پنهان ترور، متشکل از رهبر، رییس جمهور، وزیر اطلاعات و وزیر امور خارجه صورت می‌گیرد.

فریدون فرخ‌زاد

فریدون فرخ‌زاد، شاعر، هنرمند و فعال سیاسی مخالف جمهوری اسلامی ایران، ۱۶ مرداد سال ۱۳۷۱ در محل سکونتش در شهر بن آلمان، با ضربات چاقو به قتل رسید. نزدیکان فرخزاد، انتقادهای عیان او از استبداد سیاسی و مذهبی حاکم بر ایران را از انگیزه‌های قاتلان عنوان کرده‌اند.

عده‌ای از مخالفان جمهوری اسلامی، با توجه به شیوه‌ قتل با چاقو و مشابهت آن با مواردی از قتل‌های زنجیره‌ای در ایران (مانند قتل داریوش و پروانه فروهر)، قتل فرخزاد را کار عوامل وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران می‌دانند؛ اما هرگز عاملان و آمران این قتل به‌طور دقیق مشخص نشده‌اند.

علاوه بر افرادی که از آن‌ها یاد شد، سازمان‌های حقوق بشری، نام ده‌ها نفر دیگر از مخالفان جمهوری اسلامی ایران را نیز ذکر کرده‌اند که در خارج از کشور به قتل رسیده‌اند و در اکثر موارد، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران یا سپاه قدس متهم اصلی ترور بوده است.

متهم تازه برای ترورهای برون مرزی

قتل‌ مخالفان جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، در دو دهه نخست پس از پیروزی انقلاب ۵۷، اغلب به وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نسبت داده می‌شد (و بسیاری شواهد نیز از این حکایت داشت)، اما گروهی از مخالفان جمهوری اسلامی، نیروهای سپاه قدس را برنامه‌ریز اصلی ترورهای خارج از ایران در سال‌های اخیر معرفی کرده‌اند.

نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران یا سپاه قدس، نیروی ویژه و زیرشاخه‌ای از سپاه پاسداران است که مسؤولیت فعالیت‌های نظامی برون‌مرزی را برعهده دارد. سپاه قدس در دوران جنگ ایران و عراق تشکیل شد و هدفش در آن زمان، انجام عملیات در خاک عراق بود.

البته فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سپاه قدس، بارها مخالفانشان در خارج کشور را به نابودی تهدید کرده‌اند؛ اما هیچ‌گاه مسؤولیت هیچی تروری را برعهده نگرفته‌اند.

یکی از معدود کسانی که به‌طور مستقیم به نقش سپاه در یک ترور خارج از کشور اشاره کرده، انیس نقاش است. نقاش، فرد لبنانی‌تباری بود که گروه ترور نخست بختیار را در فرانسه رهبری می‌کرد و به اتهام کشتن یک پلیس و یک شهروند فرانسوی، یک‌دهه را در زندان گذراند. او حدود ده سال پیش، درباره ورودش به ماجرای ترور بختیار گفت: «حکم اعدام بختیار در دادگاه انقلاب صادر شد که امام [خمینی] هم آن را تأیید کرد. من به بچه‌های سپاه گفتم که باید هرچه زودتر عمل کنید، چون این آدم خطرناکی است.»

چند سال پیش، آمریکا افرادی در سپاه قدس ایران را به برنامه‌ریزی برای ترور عادل الجبیر، سفیر وقت عربستان سعودی متهم کردند. وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا در تاریخ  ۱۹ مهر ۱۳۹۰، یک شهروند ایرانی-آمریکایی به‌نام منصور ارباب‌سیر را به‌عنوان متهم اصلی و یک شهروند دیگر ایرانی به‌نام علی‌غلام شکوری که به ادعای آمریکا از نیروهای ارشد قدس سپاه بود را به ارتباط‌گیری، طراحی و پرداخت پول جهت ترور عادل الجبیر، سفیر ریاض در واشنگتن متهم کرد.

دولت ایران همچون ترورهای پیشین، این اتهام را «سناریوی تبلیغاتی آمریکا و اسرائیل» دانست.

همچنین مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در یکی از سخنرانی‌های اخیرش سپاه قدس را عامل ترورهای خارج از ایران معرفی کرده و گفته است: «سپاه قدس در سراسر اروپا نیز دست به ترور زده است و این یک بحران مشترک در سراسر جهان است.»