با شیوع ویروس جدید کرونا، روزی نیست که توصیه‌ها و اطلاعات جدیدی درباره بیماری کرونا نشنویم. اما کدام واقعیت و کدام بی‌‌اساس و نادرست است؟ در ادامه، به برخی از این موارد می‌پردازیم.

این ویروس جهش یافته و به گونه‌ای مهلک‌تر تبدیل شده است

تمام ویروس‌ها به‌مرور جهش پیدا می‌کنند و ویروس عامل کووید‌ـ‌۱۹ هم از این قاعده مستثنی نیست. میزان گسترش گونه‌های متفاوت یک ویروس، به فرایند گزینش طبیعی بستگی دارد‌، یعنی گونه‌هایی که سریع‌تر پخش و بهتر در بدن تکثیر می‌شوند، «موفق‌ترند». البته لزوما «موفق‌تر» بودن یک گونه از نوعی ویروس، به این معنا نیست که آن گونه‌ برای آدم‌ها خطرناک‌تر است، ویروس‌هایی که فرد را به‌سرعت می‌کشند یا چنان بیمار می‌کنند که زمین‌گیر می‌شود، احتمال سرایتشان کمتر است.

دانشمندان چینی در بررسی ژنتیکی ۱۰۳ نمونه از این ویروس کرونا، که از افراد مبتلا در ووهان و سایر شهرها گرفته شده بود، به این نتیجه رسیدند که ویروس جدید کرونا دو گونه اصلی دارد، گونه اِل (L) و اِس (S). هرچند به نظر می‌رسد گونه اِل شایع‌تر باشد (حدود ۷۰ درصد نمونه‌ها)، شاخه اِس ویروس گونه اصلی و در واقع، پیش‌گونه است.

به عقیده این گروه پژوهشی، شاید به همین دلیل، گونه اِل «تهاجمی‌تر» است، یا راحت‌تر سرایت می‌کند یا سریع‌تر در بدن تکثیر می‌شود. اما این فرضیه در مرحله حدس و گمان است‌ــ هنوز مقایسه دقیق و مستقیمی صورت نگرفته است که نشان دهد افرادی که به هر کدام از این گونه‌ها مبتلا می‌شوند، آن را سریع‌تر منتقل می‌کنند و علائم شدیدتری بروز می‌دهند یا خیر.

کرونا خطرناک‌تر از آنفلوانزای شایع در فصل زمستان نیست

بسیاری از افرادی که به ویروس جدید کرونا آلوده می‌شوند، علایمی شدیدتر از آنفلوانزای فصلی بروز نمی‌دهند، اما با توجه به روند کلی بیماری و نرخ مرگ‌و‌میر آن، به نظر می‌رسد جدی‌تر از آنفلوانزای فصلی باشد.

در آغاز شیوع یک بیماری، ممکن است موارد خفیف‌تر ابتلا به آن در آمار آورده نشده باشند و در نتیجه نرخ مرگ‌و‌میر بیماری، بالاتر از واقع تخمین زده شود. در مورد کووید‌ـ‌۱۹ ایتدا نرخ مرگ‌ومیر ۲ درصد تخمین زده شده بود، اما در هفته گذشته اعلام شد که این نرخ درحال حاضر، بالاتر از تخمین و ۳/۴ درصد است. موضوعی که موجب نگرانی سازمان بهداشت جهانی شد.

با در نظر گرفتن نرخ مرگ‌ومیر ۲ درصد، کووید‌ـ‌۱۹ بیست برابر مرگبارتر از آنفلوانزای فصلی است که نرخ مرگ‌ومیر آن حدود ۰/۱ درصد از مبتلایان است و برآورد می‌شود هر سال بین ۲۹۰ تا ۶۵۰ هزار نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می‌فرستد.

فقط افراد مسن را می‌کشد، پس خیال جوان‌ترها راحت باشد

بسیاری از افرادی که مسن نیستند و بیماری‌های خاص ندارند، در صورت ابتلا به کووید‌‌ـ‌۱۹، به‌طور جدی و خطرناک بیمار نمی‌شوند. اما به‌هر‌حال، در مقایسه با آنفلوانزای فصلی، احتمال این‌که فرد مبتلا، در هر سنی که باشد، به مشکلات حاد تنفسی دچار شود بیشتر است و گروه‌هایی هستند که بیشتر در خطرند و آسیب‌پذیرترند، مثل کارکنان بخش بهداشت و درمان، زیرا بیشتر در معرض ویروس قرار می‌گیرند.

افراد جوان و سالم با اقدام‌هایی مانند گزارش علائم و اجرای توصیه‌های قرنطینه، در حفاظت از گروه‌های آسیب‌پذیرتر جامعه و شکل‌دهی خط سیر شیوع نقش مهمی دارند.

ماسک تاثیری ندارد

ماسک صورت حفاظ آهنی و تضمین قطعی نیست که بیمار نمی‌شوید‌، زیرا ویروس‌ها می‌توانند از چشم‌ نیز منتقل شوند و ذرات ویروسی ریز معلق در هوا می‌توانند از ماسک هم عبور کنند. اما ماسک‌ها جلوی قطرات ریز حامل ویروس را می‌گیرند، که راه اصلی سرایت ویروس جدید کرونا همین است.

اگر احتمال دارد با فرد آلوده تماس نزدیک داشته باشید، ماسک احتمال سرایت بیماری را کم می‌کند. اگر علائم ابتلا به این ویروس را دارید یا تشخیص داده‌اند مبتلا شده‌اید، استفاده از ماسک می‌تواند از دیگران محافظت کند. بنابراین، ماسک برای کارکنان بخش بهداشت و درمان ضروری است و توصیه می‌شود وقتی کسی که از یک بیمار مراقبت می‌کند، هر دو از ماسک استفاده کنند‌، هم بیمار و هم پرستار.

اما اگر فقط در سطح شهر تردد دارید یا سوار اتوبوس می‌شوید، احتمالا تفاوت چندانی نمی‌کند ماسک بزنید یا نزنید و ضرورتی ندارد تعداد زیادی ماسک بخرید و انبار کنید. 

برای آلوده شدن به ویروس، لازم است به‌مدت ۱۰ دقیقه نزدیک یک فرد مبتلا باشید

در بروشورهای راهنمای بیمارستان‌ها در مورد آنفلوانزا، در معرض ویروس قرار گرفتن به این شکل تعریف شده است که به‌مدت ده دقیقه یا بیشتر، در فاصله حدود دو متری کسی باشید که مبتلاست و سرفه یا عطسه می‌کند. 

توجه داشته باشید که خصوصا در مورد کرونا، در تماس‌های کوتاه‌تر و حتی در تماس با سطوح آلوده نیز ممکن است به ویروس مبتلا شوید، گرچه تصور می‌شود این راه انتقال زیاد شایع نباشد.

تا چند ماه دیگر، واکسن کرونا ساخته می‌شود

دانشمندان سریع دست به کار شدند تا واکسن ویروس جدید کرونا را بسازند، البته به لطف پژوهشگران چینی که در همان مراحل اولیه زنجیره ژنتیکی ویروس را یافتند و منتشر کردند.

روند تولید واکسن به‌سرعت دنبال می‌شود و چند گروه پژوهشی اکنون دارند نمونه‌ها را روی حیوانات آزمایش می‌کنند. اما قبل از تولید انبوه واکسن، آزمایش‌های بیشتری لازم است که خود فرایندی طولانی است‌ــ و البته ضروری تا اطمینان حاصل شود که حتی آثار جانبی نادر هم شناسایی شده است. کوتاه‌ترین بازه زمانی برای ورود واکسن به بازار می‌تواند حدود یک سال باشد.

وقتی همه‌گیری جهانی اعلام می‌شود، دیگر کاری از دست ما ساخته نیست

همه‌گیری یعنی شیوع جهانی یک بیماری جدید‌، اما مرز اعلام همه‌گیری درست مشخص نیست. هرچند در عمل، اقدام‌هایی که باید انجام شود، تفاوت چندانی نمی‌کند، چه همه‌گیری اعلام شود، چه نشود. اعمال محدودیت‌ها و قرنطینه‌سازی فقط برای از بین بردن بیماری نیست. به تاخیر انداختن زمان شدت گرفتن شیوع بیماری یا پایین آوردن میزان اوج شیوع، به نظام‌های بهداشت و درمان این امکان را می‌دهد که بتوانند برای رسیدگی به سیل ناگهانی بیماران آماده شوند.