جکلین هندریکس، از دانشگاه کرتین استرالیا، در مقاله‌ای که در وبسایت کانورسیشن منتشر شده است به حمایت پدر و مادرهای اندونزیایی از آموزش سلامت جنسی به فرزندانشان در مدارس، در کشوری مذهبی با بیشترین جمعیت مسلمان جهان، پرداخته است، موردی که می‌تواند تا حدودی در کشورهایی با فرهنگ جنسی مشابه موضوعیت داشته باشد.

مدارس نقش مهمی در آموزش جوانان درباره روابط و سلامت جنسی دارند. سه دهه پژوهش در سراسر جهان نشان داده که آموزش در مدارس در این موارد بسیار موثر است و جوانان را برای تبدیل به بزرگسالانی شاد و سالم، آماده می‌کند و احتمال آسیب دیدن آنان را کاهش می‌دهد.

بسیاری مدارس در سراسر جهان از واکنش والدین دانش‌آموزان در صورت ارائه دروس مربوط به سلامت جنسی نگران‌اند و در نهایت، از پرداختن به چنین مسائل مهمی که می‌تواند به رشد شخصی و اجتماعی جوانان کمک کند، طفره می‌روند.

اما این نگرانی مدارس بی‌مورد است، چرا که والدین در سراسر دنیا از آموزش درباره سلامت جنسی حمایت می‌کنند. حتی پدر و مادرها از کشورهایی مذهبی مانند ایران، مالزی، عمان و بنگلادش راضی‌اند که مدارس این‌دست آموزش‌ها را ارائه کنند.

در اندونزی، پژوهش کمی در این‌باره انجام شده است، کشوری که بیشترین جمعیت مسلمان در جهان را دارد. در نتیجه، پژوهشگران بر آن شدند تا دریابند والدین اندونزیایی چه احساسی درباره ارائه آموزش درباره سلامت جنسی در مدارس دارند.

یافته‌های پژوهش هندریکس و همکارانش نشان داد که ۹۸/۴ درصد والدین اندونزیایی‌ــ ۳۸/‌۲ درصد مردان و ۶۱/۴ درصد زنان و ۰/۴ درصد دیگر‌ــ از ارائه آموزش درباره سلامت جنسی در مدارس حمایت می‌کنند و ۸۰ درصد آنان بر این باورند که این‌گونه آموزش‌ها باید از دوره ابتدایی آغاز شود.

۹۷/۶ درصد جامعه آماری این پژوهش متشکل از افراد بسیار مذهبی بود که ۴۰ درصد آنان هویت خود را مسلمان تعریف می‌کردند و نمودار قابل‌قبولی از کل جمعیت اندونزی بودند.

گرچه این پژوهش مبتنی بر «نمونه‌گیری آسان» بود و ممکن است نمایانگر دقیق نظر تمامی والدین اندونزیایی درباره این‌دست آموزش‌ها نباشد، نتایج اولیه این گمان را که والدین اندونزیایی مانع آموزش درباره سلامت جنسی در مدارس‌اند به‌شدت به چالش می‌کشد.

ایجاد تغییری بزرگ در مساله‌ای چالش‌برانگیز

بهداشت جنسی مساله‌ای مهم در حوزه سلامت عمومی در اندونزی است. شواهد بسیاری موجود است که نشان می‌دهد جوانان اندونزیایی از بهداشت جنسی و تولیدمثل خیلی کم می‌دانند.

به‌عنوان مثال، طبق یک نظرسنجی جمعیت‌شناسی و بهداشت، که نهاد جمعیت و تنظیم خانواده اندونزی در جامعه آماری گروه سنی ۱۵ تا ۲۵ سال انجام داده است، فقط ۱۲ درصد زنان و ۶ درصد مردان می‌دانند که اطلاعات مربوط به بهداشت جنسی را باید از کجا پیدا کنند. این امر احتمال درگیری جوانان اندونزیایی در روابط جنسی پرخطر و احتمال قرارگیری در معرض ابتلا به اچ‌آی‌وی، بیماری‌های مقاربتی، بارداری ناخواسته، سقط جنین خطرناک، ازدواج کودکان و خشونت جنسی را افزایش می‌دهد.

متاسفانه، ارائه آموزش درباره سلامت جنسی در مدارس اندونزی محدود و بسیار متفاوت است و گنجاندن این‌دست آموزش‌ها در مدارس نیز در طول زمان و به‌دلایل سیاسی و فرهنگی، بحث‌وجدل بسیار برانگیخته است.

اما والدین شرکت‌کننده در نظرسنجی اشاره کردند که این دروس برای محافظت شخصی (از جمله جلوگیری از سوءاستفاده جنسی از کودکان، اجبار به برقراری رابطه جنسی یا تجاوز جنسی)، بیماری‌های مقاربتی و تصمیم‌گیری در روابط جنسی بسیار مهم است. پدرومادرها همچنین می‌خواستند مدارس آموزش درباره برخی موضوع‌های زیست‌شناسی همچون بلوغ، تولیدمثل و رابطه جنسی بی‌خطر را نیز ارائه کنند، تمامی مسائلی که یادگیری آن‌ها برای جوانان بسیار مهم است.

با این حال، باید مراقب بود که مدارس هنگام تمرکز بر مسائلی چون بیماری‌های مقاربتی، بارداری ناخواسته و خشونت جنسی، فقط پیام‌های آمیخته به ترس را منتقل نکنند. در بهترین حالت، لازم است آموزش این‌دست مسائل در مدارس جنبه‌ای مثبت‌تر به خود بگیرد و به جوانان اندونزیایی در رشد اجتماعی، عاطفی و مهارت‌های شناختی‌شان کمک کند تا بتوانند به درکی از سلامت، روابط و تمایلات جنسی برسند.

والدین شرکت‌کننده در نظرسنجی حتی بسیار موافق بودند که فرزندشان درباره لذت جنسی بیاموزد. اگرچه از میان تمامی موضوع‌هایی که در نظرسنجی از والدین سوال شد، به نظر می‌رسید که این مساله برای آن‌ها از همه کم‌اهمیت‌تر باشد. این امر نشان می‌دهد که باید به والدین و مدارس درباره اهمیت بحث درباره بهداشت جنسی به‌ شیوه‌ای مثبت و نه با تمرکز صرف بر بدن، بیماری و فرزندآوری آموزش داده شود.

مدارس اندونزی چه تغییراتی می‌توانند ایجاد کنند؟ 

 به‌رغم بازخورد مثبت والدین به این‌دست آموزش‌ها در نظرسنجی انجام‌شده، نزدیک به یک‌چهارم آنان گفتند اطلاعی ندارند فرزندشان در مدرسه چنین آموزش‌هایی می‌بیند یا نه. این به آن معناست که مدارس باید روی اطلاع‌رسانی به  والدین درباره ارائه این‌دست آموزش‌ها در مدارس سخت کار کنند تا مدارس و خانواده‌ها بتوانند دوشادوش یکدیگر در این زمینه همکاری کنند.

والدینی که در جریان برنامه آموزش موضوع بهداشت جنسی در مدارس فرزندشان بودند، به کیفیت این آموزش‌ها نمره «رضایت‌بخش» تا «خیلی‌خوب» دادند. اگرچه ۶ درصد گفتند که عملکرد مدارس در این زمینه ضعیف بوده است.

به‌عنوان مثال، تعامل با والدین پایه و اساس ابتکار در این زمینه در تمامی مدارس بریتانیا بوده است. آموزش درباره روابط و میل جنسی اخیرا در تمامی مدارس بریتانیا، از جمله مدارس دولتی، خصوصی و مذهبی، اجباری شده است. تمام مدارس بریتانیا ملزم به تهیه سیاستی‌اند که رئوس مطالب آموزشی مرتبط با روابط و بهداشت جنسی را به‌روشنی مشخص کند. مدارس برای نوشتن طرح‌هایشان نیاز به رایزنی گسترده با والدین دارند.

همچنین روشن است که رویکرد فراگیر مدارس به آموزش در زمینه روابط و بهداشت جنسی بهترین شکل آموزش است. این بدان معناست که آموزش کلاسی جامع که کادر تدریس آموزش‌دیده و علاقه‌مند تهیه کرده باشد، با تعامل معنادار با خانواده‌ها و گروه‌های بهداشت محلی پشتیبانی می‌شود. مانند نمونه بریتانیایی که تحقق این آموزش‌ها، رایزنی واقعی با والدین محافظه‌کار و رهبران مذهبی را نیز شامل می‌شود.

از آن گذشته، رویکرد فراگیر در مدارس به این معناست که کارکنان امور دفتری و سایر بخش‌های مدرسه هم برای آموزش بهداشت جنسی اهمیت قائل‌اند و به این شکل ارائه این آموزش‌های مهم درباره سلامت جنسی در محیط مدارس جا می‌افتد.

هر دانش‌آموز باید به آموزش متناسب با سن درباره روابط و بهداشت جنسی در دوران معاصر دسترسی داشته باشد و باید معلمانی که از حمایت خوبی برخوردارند و با این‌دست موضوع‌ها درگیرند این آموزش‌ها را ارائه کنند. دانش‌آموزان باید هنگامی که از کلاس درس خارج می‌شوند، به چشم ببینند به این درس‌های مهم زندگی درباره احترام، برقراری ارتباط و اهمیت سلامت جنسی در حیاط مدرسه، مراسم مدرسه و باقی بخش‌های مدرسه پرداخته می‌شود.

پژوهشگران امیدوارند که نتایج این نظرسنجی برای مدارس روشن کند که والدین اندونزیایی نیز از ارائه آموزش روابط و بهداشت جنسی به فرزندانشان حمایت می‌کنند و این نظرسنجی می‌تواند الهام‌بخش مدارس برای گسترش ارائه این‌دست آموزش‌ها باشد تا با رعایت دستورالعمل‌های بین‌المللی و متکی بر مستندات، برنامه‌های آموزشی جامع درباره بهداشت جنسی در سراسر اندونزی ارائه کنند.