دوچرخههای نارنجی و موانع سر راه زنان ایرانی
استفاده از دوچرخههای اشتراکی برای رفت و آمد شهروندان در بسیاری از شهرهای دنیا خصوصا اروپا، از چندین سال پیش معمول شده است. شهر تهران هم از اواخر تابستان سال گذشته، میزبان دوچرخههای نارنجی رنگی شده است که برای کرایه کردن آنها از یک اپلیکیشن بر روی گوشی هوشمند تلفن همراه استفاده میشود.
برخلاف طرحهای پیشین شهرداری تهران و دیگر شهرهای دیگر شهرها، لازم نیست این دوچرخهها را از ایستگاهها یا مکانهای مشخص کرایه کنید و دوباره به آن مکانها تحویل دهید. آنها قفل هوشمندی دارند که از روی اپلیکیشن موبایل باز و بسته میشود و دوچرخه را هرجای شهر که بیابید، میتوانید سوارش شوید و در پایان مسیرتان هم پارکش کنید و بروید.
از آغاز شروع این طرح، با توجه ابراز مخالفتهای گاهبهگاه مقامهای مذهبی و حکومتی، همواره این پرسش مطرح بوده است که آیا زنان نیز بدون مانع، امکان استفاده از این دوچرخهها را خواهند داشت؟
شبکه خبری ایبیسینیوز آمریکا، جمعه ۱۴ تیرماه در گزارشی، گسترش استفاده از این دوچرخههای کرایهای نارنجیرنگ را اقدامی موثر در حذف موانع سر راه زنان ایرانی دانسته است.
در این گزارش آمده است: «با راهاندازی دوچرخههای موسوم به بیدود، تصویر زنی سوار دوچرخه در خیابانی شلوغ در پایتخت ایران میتواند به تصویری بسیار عادی تبدیل شود.»
قرار است شهرداری تهران با همکاری شرکتی خصوصی به نام «بیدود»، این دوچرخههای کرایهای را که فعلا در بعضی نقاط پایتخت در دسترس است، در فازهای بعدی، بهطور گستردهتری زنان و مردان قرار دهند.
«نترس، دوچرخهسواری آسونه!»
گزارش ایبیسینیوز با معرفی دختری شروع میشود که در حال دوچرخهسواری در یکی از بلوارهای اصلی و پردرخت تهران است و مرد گلفروشی که با دیدن او، فریاد میزند: «نترس، دوچرخهسواری آسونه!»
در ادامه گزارش، با این دختر، که توسعهدهنده نرمافزارهای بازی است، گفتوگویی کوتاه شده است.
او که ۲۷ سال سن دارد میگوید وقتی بچه بود از دوچرخهسواری لذت میبرد، اما وقتی به سن ۹ سالگی رسید، که سن بلوغ شرعی دختران مسلمان است، این سرگرمی را رها کرد.
میگوید حالا که دوباره دوچرخهسواری را از سر گرفته است، متاسفانه ناشی است و تمرین نداشته است.
او که به گفته خودش آخرینبار، ۱۷ سال پیش دوچرخهسواری کرده، در ادامه اضافه میکند هنگام دوچرخهسواری «هیجانزده و نگران» بوده است.
منع دوچرخهسواری همزمان با سایر ممنوعیتها
در این گزارش شبکه ایبیسی، به برقراری نظامی مبتنی بر قوانین اسلامی پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ اشاره شده است و اینکه چطور همزمان با تغییر در سایر حوزهها، نوع پوشش و رفتار زنان در اجتماع هم مشمول این تغییرات شد و «زنان از خیلی از فعالیتهای خارج از خانه منع شدند، از جمله [تماشای] رویدادهای [ورزشی] در استادیومها و خوانندگی».
در ادامه اشاره شده است که زنان روشنفکر و تحولخواه ایران به دنبال راههایی بودهاند که مقابل دستورالعملهای محدودکننده حکومت مقاومت کنند و در نتیجه، تغییر اتفاق افتاده است، هرچند بهتدریج؛ چادرهای بلندی که اول انقلاب سر میکردند حالا جای خود را به مانتوهای بلوزمانند رنگارنگی داده است که روی شلوار یا دامن میپوشند.
همینطور، دیدگاهها درباره دوچرخهسواری زنان تغییر کرده است و حالا بیدود زنان را هم در طرحش گنجانده است. طرفداران این تغییر میگویند شاید این پیروزی «زودگذر» باشد.
نیلوفر حامدی، روزنامهنگاری ۲۶ ساله هم در اینباره به شبکه ایبیسی میگوید: «برای تغییر، گاهی اوقات کمپینهایی راه میاندازیم تا صدایمان به گوش تصمیمگیرندهها برسد یا آگاهی عمومی را افزایش دهیم. ولی بعضی وقتها بدون اینکه فریاد بزنیم، کار خودمان را میکنیم و آرامآرام محافظهکارها راهی ندارند جز پذیرش ما.»
او معتقد است دوچرخهسواری زنان همانقدر که موضوع محیطزیستی است، موضوعی جنسیتی هم است.
موضع رهبر جمهوری اسلامی: حرمت برای زنان
تا سالهای اخیر، دوچرخهسواری در معابر شلوغ تهران فقط برای مردان ممکن بود.
در سال ۱۳۹۵، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، موضع خود را در این مورد اعلام کرد: «دوچرخهسواری زنان در معابر عمومی و جایی که ممکن است در معرض دید مردان نامحرم باشد حرام است.»
با این حال، دیگران از جمله شهردار تهران، دوچرخهسواری را بهعنوان راهی برای کاهش ترافیک همیشگی شهر تشویق کردهاند.
اشتراک دوچرخه در سالهای اخیر در شهرهای مختلف جهان بهشدت محبوب شده است. این اقدام راهحلی است برای کاهش شمار خودروها در خیابانها و همزمان تمرین و کاهش استرس.
حرف مردان، چالش زنان
صبا جاوید، بازاریاب تبلیغاتی ۲۸ ساله، میگوید قبلا با همسرش بیرون از تهران دوچرخهسواری میکرد، اما حالا که زنان را سوار دوچرخههای نارنجی بیدود میبیند، به فکر افتاده است او هم تنهایی در سطح شهر دوچرخهسواری کند.
صبا میگوید وقتی میبیند زنان دیگر هم در شهر دوچرخهسواری میکنند، احساس امنیت میکند.
اما ازسوی دیگر، مهسا حسینی، روزنامهنگاری ۲۷ ساله، میگوید وقتی دوچرخهسواری میکند هدفون میگذارد تا حرفها و متلکهایی را که رانندگان مرد یا رهگذرها فریاد میزنند نشنود.
او میگوید مردان مسخرهاش میکنند و با خندههای بلند او را از این کار منع میکنند.
ایبیسی در این گزارش نوشته است هنوز مشخص نیست آیا سایر نقاط ایران هم از تهران تبعیت خواهند کرد یا خیر.
در خردادماه سال جاری، دادستان اصفهان دوچرخهسواری زنان را منع کرد، چون به «آزار خیابانی» منجر میشود. دادستان به پلیس دستور داد که به زنان دوچرخهسوار اخطار دهد و کارت شناساییشان را توقیف کند.
او در گفتوگو با خبرگزاریهای جمهوری اسلامی بهصراحت اعلام کرد اگر زنان پس از دریافت اخطار، باز هم دوچرخهسواری کنند، آن موقع با قوانین اسلامی روبهرو میشوند.
زنان اصفهانی در واکنش به این تصمیم، تصاویر دوچرخهسواریشان را در رسانههای مجازی منتشر کردند.