با شدت گرفتن بحران کرونا در سراسر دنیا، هیچ بعید نیست هراس ابتلا به این ویروس کشنده به کابوس‌های کودکان هم راه یافته باشد. در این روزهای تعطیلی مدارس و مراکز پیش‌دبستانی که با قرنطینه اجباری در خانه همراه است، احتمالا پیش آمده است که از سوال‌های ریز و درشت کودکتان به تنگ آمده باشید و حتی جواب قانع‌کننده‌ای در توجیه شرایط بحرانی به ذهنتان نرسیده باشد تا بتوانید ابهام‌های فرزندتان درباره کووید-۱۹ را برطرف کنید و به احساس اضطراب و نگرانی‌اش پایان دهید؛ به‌خصوص اگر با این پرسش مواجه باشید: «آیا قرار است همگی بمیریم؟»

از آن‌جا که تاکنون هیچ کتابی در حوزه روانشناسی کودک درباره نحوه برخورد در دوران همه‌گیری جهانی تالیف و منتشر نشده است، نشریه گاردین برای نظرخواهی سراغ سه متخصص برجسته حوزه طب اطفال، روان‌شناسی کودک و روان‌شناسی بالینی رفته است. این کارشناسان در مورد مدیریت شرایط روحی کودکان در مواجهه با یک بیماری عالم‌گیر و اضطراب مرگ توصیه‌های مفیدی کرده‌اند.

برای حفظ سلامت روان فرزندتان و غلبه بر اضطراب ناشی از همه‌گیری کرونا یا «کرونا‌هراسی» می‌توانید از این راهکارها کمک بگیرید.

زمان مناسب برای حرف زدن درباره ویروس کرونا یا «اسمشو نبر»

به عقیده دکتر مدلین لِوین، روان‌شناس و مشاور کودک، «به محض این‌که برای فرزندتان سوال پیش آمد یا متوجه تغییر اوضاع و شرایط شد، مجبور خواهید بود برای حرف زدن آماده باشید».

او می‌افزاید: «مساله این است که نحوه صحبت با کودک ۵ ساله و نوجوان ۱۵ ساله با هم فرق دارد. پنج ساله‌ها هنوز در دنیای خیال و جادو به سر می‌برند، در مقایسه با بچه‌های بزرگ‌تر واقعیت امور برایشان متفاوت است. در نتیجه، ویروس موجودی ترسناک است و نمی‌توانند منطقی (درباره آن) فکر کنند.» دکتر لوین توصیه می‌کند: «پاسخ‌هایتان کوتاه باشد.»

این متخصص باتجربه عقیده دارد، کودکان پیش از هر چیز به احساسات نهفته در حالات و رفتارتان توجه می‌کنند و کلامی که ناچارید به گفتنش در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

اگر کودک درون‌گرایی دارید که متوجه تغییر اوضاع در محیط پیرامونش شده است اما در این‌باره حرف نمی‌زند، خودتان پا پیش بگذارید و او را به گفت‌وگو ترغیب کنید. از او بپرسید با توجه به تغییر شرایط، آیا سوالی در ذهن دارد یا نه. واقعیت این است که کودکان کم‌سن‌وسال به اطلاعات زیادی نیازی ندارند؛ فقط لازم است پاسخ پرسش‌هایشان را دریافت کنند.

مختصر و مفید پاسخ بدهید

در این دوران، ممکن است ترس از مرگ یا وحشت از بیماری والدین و ناخوش‌احوالی پدربزرگ و مادربزرگ به جان کودکتان بیفتد. به گفته لوین در چنین شرایطی، توجه به این نکته ضروری است که کودکان میزان بسیار زیادی اطلاعات جسته‌و‌گریخته دارند. این مسائل ساده را از هم تفکیک نمی‌کنند که بسیاری از افرادی که بیمارند لزوما مبتلا به کووید‌ـ۱۹ نیستند و خیلی از افرادی که به کووید‌-‌۱۹ مبتلا می‌شوند قرار نیست بمیرند.

با این همه، از سن هفت هشت سالگی به بعد، تفکر منطقی در کودک تا‌حدودی شکل گرفته است و راحت‌تر می‌تواند مسائلی نظیر بیماری واگیردار و کشنده را از آنفلوانزا یا سرماخوردگی معمولی تفکیک کند.

با کودکتان روراست باشید، او را گول نزنید!

دکتر آشانتی وودز، متخصص طب اطفال از بالتیمور مریلند، در گفت‌وگو با گاردین بر لزوم روراستی و حفظ صداقت هنگام صحبت با کودکان در این شرایط تاکید کرده است. به توصیه وودز، مساله را با کاربرد جملاتی مشابه این برای کودکتان تشریح کنید: «می‌دانی که ویروس کرونا می‌تواند باعث شود بزرگ‌ترها نسبت به جوان‌ترها بیشتر مریض شوند و به همین دلیل است که می‌خواهیم از شستن دست‌هایمان مطمئن باشیم... به همین دلیل هم موقع عطسه از دستمال کاغذی تمیز استفاده می‌کنیم... به همین دلیل هم از طریق واتس‌اپ یا اسکایپ پدربزرگ و مادربزرگ را می‌بینیم.»

به این ترتیب، کودکتان را از اهمیت و لزوم حفظ فاصله اجتماعی آگاه کنید. همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد هضم این مساله برای کودکان ۷ تا ۱۱ سال به‌مراتب راحت‌تر است. برایشان توضیح دهید که این بیماری از راه قطره‌های مخاطی ناشی از عطسه و سرفه یا حتی تنفس معمولی در هوا پخش و به دیگران منتقل می‌شود. اما علاوه بر این، به آن‌ها اطمینان خاطر بدهید که این وضعیت موقت است و قرار نیست تا ابد طول بکشد.

از راهکارهای کمک‌آموزشی غافل نشوید

توصیه دکتر جاشوا کِلَپو، روان‌شناس بالینی و استادیار سلامت عمومی، این است که با کمک ویدیوها و تصاویر موجود در اینترنت، ماهیت ویروس جدید کرونا را برای کودکتان روشن کنید. مواجهه بصری با موجودی به نام کووید-۱۹ می‌تواند هضم تغییرهای اجباری برای مقابله با این بحران عالم‌گیر را برای کودک‌ آسان‌تر کند. برای روشن‌تر شدن قضیه، به‌صورت عملی به کودکتان نشان دهید دو متر فاصله دقیقا چه اندازه است تا در مورد حفظ فاصله ایمن، معیار مشخصی در ذهنشان نقش ببندد.