گربهها هم واقعا به انسانها وابسته میشوند
باور عامه، حتی کسانی که گربه دارند، بر این است که گربه چندان اجتماعی نیست. اما یافتههای پژوهشی تازه نشان میدهد بسیاری از گربهها، درست مانند سگها و نوزادان، با انسانها رابطهای قوی برقرار میکنند.
به گفته کریستین ویتالی، پژوهشگر آزمایشگاه تعامل انسان و حیوان از دانشگاه ایالتی اورگان و نویسنده این مقاله پژوهشی، مطالعات زیادی روی رابطه سگها با انسانها و رابطه نوزادان با والدین انجام شده است، اما این مساله در مورد گربهها، که هزاران سال است همراه و همدم انسان بودهاند، صادق نیست.
به عقیده کریستین ویتالی، بخشی از کمبود پژوهش درباره روابط گربه و انسان برمیگردد به این باور که گربهها حیواناتی اجتماعی نیستند. اما گربهها رفتارهای اجتماعی گوناگونی بروز میدهند و پژوهش اخیر نشان میدهد شاید اهمیت تعامل اجتماعی در زندگی گربهها تاکنون دست کم گرفته شده باشد.
یک شیوه درک بهتر این تعاملها، بررسی میزان «دلبستگی» گربهها به صاحبانشان است، مفهومی که شاید شما را یاد کلاسهای روانشناسی بیندازد.
موجودات اجتماعی، اغلب بسته به تجربههای پیشین، در تعامل با سایر موجودات دو نوع پیوند برقرار میکنند؛ آنها یا دلبستگی ایمن دارند، به این معنی که از حضور دیگری احساس دلگرمی میکنند و نمیترسند از دستش بدهند، یا دلبستگی نامطمئن دارند، که میتواند به شیوههای دیگری بروز کند. اگر «نامطمئنـمردد» باشند، ممکن است بترسند آن رابطه را از دست بدهند و در واکنش، هر کاری میکنند که نزدیک بمانند. اگر «نامطمئنـدوریطلب» باشند، ممکن است در وهله اول از نزدیک شدن به دیگران اجتناب کنند.
ویتالی و گروه پژوهشیاش تصمیم گرفتند یک آزمایش سنجش میزان دلبستگی را که پیش از این روی سگها انجام شده بود روی گربهها امتحان کنند. در اولین مرحله، این آزمایشها روی حدود ۸۰ بچهگربه زیر هشت ماه و صاحبانشان انجام شد. بچهگربهها دو دقیقه همراه صاحبشان توی اتاقی ناآشنا بودند، سپس صاحبشان بهمدت دو دقیقه اتاق را ترک کرد و بعد، برگشت و دو دقیقه دیگر توی اتاق ماند.
محیط ناآشنا بسیاری از گربهها را در نبودِ صاحبشان مضطرب کرد و غمگینانه میومیو میکردند و رفتار بقیه، مثل مواقع تنهایی، پریشان و اضطرابآلود بود. وقتی صاحبان گربهها به اتاق برگشتند، تیم پژوهشی رفتار گربهها را بهدقت زیر نظر گرفت.
گربهها با بازگشت صاحبشان یکی از این سه واکنش را نشان دادند: گربههای ایمن از صاحبشان استقبال کردند و سپس مشغول بازی و جستوجو شدند (اثر تکیهگاه ایمن)، اما گربههای نامطمئن آرامش پیدا نکردند، یا بیش از اندازه به صاحبشان چسبیدند (نامطمئنـمردد) یا از او دوری کردند (نامطمئنـدوریطلب).
یافته کلیدی این بود که گربهها تقریبا به اندازه سگها و نوزادان در طبقهبندی نظریه دلبستگی جای میگیرند. حدود دو سوم آنها آشکارا نسبت به صاحبشان دلبستگی ایمن نشان دادند، در حالی که اغلب گربههای نامطمئن، به صاحبشان چسبیدند و همچنان مضطرب بودند. نتایج آزمایشهای بعدی که به فاصله شش هفته روی گربههای همین گروه و گربههای بالای یک سال انجام شد کمابیش مشابه بود.
کریستین ویتالی میگوید: «بیشتر گربهها به صاحب خود دلبستگی و اطمینان دارند و برایشان بهمنزله منبع امنیتاند.»
اگر کنجکاوید بدانید گربهتان به شما علاقهمند است یا نه، در نشانههای رفتاریاش دقیق شوید. به گفته ویتالی، گربهها ممکن است علاقهشان را به شیوههای مختلفی نشان دهند. گربههای اجتماعیتر برای ابراز محبت خود را به صاحبشان میمالند یا روی پایش مینشینند. در حالی که، گربههای مستقلتر ممکن است محبتشان را فقط با ماندن در همان اتاقی که صاحبشان حضور دارد نشان بدهند.