مسعود بارزانی، رییس سابق حکومت اقلیم کردستان و رهبر حزب دمکرات کردستان عراق، روز چهارشنبه ۳۰ آبان‌ماه ۱۳۹۷ (بیست و یکم نوامبر ۲۰۱۸)، به دعوت برخی از احزاب عراقی، وارد بغداد شد و در فرودگاه مورد استقبال محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق، قرار گرفت.

مسعود بارزانی در این سفر با عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق؛ حیدر العبادی، نخست‌وزیر سابق؛ نوری المالکی، رییس حزب قانون؛ هادی العامری، رئیس ائتلاف الفتح؛ عمار الحکیم، رهبر جریان الحکمه و صالح المطلک، از رهبران سنی‌های عراق، دیدار کرد.

بارزانی همچنین در دومین روز سفر خود به بغداد، برای دیدار با مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و ائتلاف السائرون، از آن‌جا راهی نجف شد.

هرچند در جریان این سفر، تأکید عمده بارزانی و مقام‌های حکومت مرکزی عراق بر حل مشکلات میان اربیل و بغداد بود که پس از برگزاری رفراندوم استقلال کردستان در سپتامبر (اوایل مهرماه) سال گذشته به اوج خود رسید، اما تحولات یک‌سال گذشته اقلیم کردستان نشان می‌دهد که بارزانی هدف مهم دیگری را هم دنبال می‌کند: به حاشیه راندن رقیب اصلی‌اش، حزب اتحادیه میهنی کردستان.

اتحادیه میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان، دو حزب پرنفوذ از لحاظ سیاسی و پرقدرت ازلحاظ نظامی در اقلیم کردستان‌اند که در طول حیات نظامی و سیاسی خود، بارها با یکدیگر درگیر نزاع سیاسی و جنگ نظامی شده‌اند و سعی در حذف کامل یکدیگر داشته‌اند؛ اما درنهایت هیچ‌کدام نتوانستند به این هدف برسند.

از سال ١٩٩٨ که جلال طالبانی و مسعود بارزانی با وساطت مادلین آلبرایت، وزیر خارجه وقت آمریکا، در کاخ سفید توافق‌نامه صلحی را امضا کردند و دست همدیگر را فشردند، این دو حزب بنابر شرایط منطقه و عراق، نه‌تنها به قرارداد صلح پایبند ماندند، بلکه سعی کردند که روابط نزدیک‌تری داشته باشند و قدم‌های اولیه‌ مثبتی را هم درجهت یک‌پارچه‌سازی اداره‌‌کردن حکومت اقلیم کردستان برداشتند.

پس از سکته مغزی جلال طالبانی که در زمان ریاست جمهوری او بر عراق روی داد، جناح‌های مختلفی در کادر رهبری اتحادیه میهنی کردستان به‌وجود آمد و پس از مرگ او در اکتبر ٢٠١٧ این جناح‌بندی‌ها بیشتر خود را نمایان کرد.

وجود جناح‌های مختلف در اتحادیه میهنی، کار اداره امور اقلیم کردستان را برای حزب دمکرات و بە‌ویژه شخص بارزانی، به‌عنوان رییس حکومت خودگردان اقلیم کردستان، سخت‌تر کرد. به‌ویژه اینکه کسانی همچون خانم هیرو ابراهیم احمد، همسر جلال طالبانی و پافیل طالبانی، فرزند او، به‌شدت با مسعود بارزانی و سیاست‌هایش مخالف‌اند و از طرفی هم روابط حسنه‌ای با جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران و شخص قاسم سلیمانی دارند.

پس‌از سرنگونی حکومت صدام حسین در عراق، اتحاد و همکاری دو حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان، به بهترین نقطه ممکن رسید و بدون کمترین تنش و اصطکاکی این دو حزب به توافق رسیدند که جلال طالبانی ریاست جمهوری عراق و مسعود بارزانی ریاست حکومت اقلیم کردستان را برعهده گیرند.

درپی درگذشت طالبانی، نه‌تنها روابط میان این دو حزب به‌سردی گرایید، بلکه حزب دمکرات کردستان جناح‌هایی در داخل اتحادیه میهنی را به همکاری نزدیک با سپاه پاسداران ایران و حشد الشعبی برای لشکرکشی به کرکوک و به شکست کشاندن استقلال کردستان متهم می‌کند.

سیاستمداران و رسانه‌های وابسته به حزب دمکرات کردستان بدون هیچ ملاحظه‌ای، عقب‌نشینی نیروهای اتحادیه میهنی کردستان از کرکوک را نقشه قاسم سلیمانی می‌دانند. آنان هدف از عقب‌نشینی نیروهای اتحادیه میهنی را به‌شکست کشاندن نتایج رفراندوم استقلال کردستان و همچنین شکست‌دادن نیروهای حزب دمکرات در آن شهر می‌دانند و از این واقعه به‌عنوان خیانت بزرگ شانزدهم اکتبر یاد می‌کنند.

این گونه اقدامات و توافقات با نیروهای بیگانه علیه یکدیگر، بین این دو حزب بی‌سابقه نیست و پیش‌تر نیز در زمان ریاست جمهوری صدام حسین، در سال ١٩٩٦، حزب دمکرات با کمک ارتش عراق توانست اتحادیه میهنی را از اربیل بیرون براند که اتحادیه میهنی و طرفدارانش، از آن به‌عنوان خیانت ٣١ ئاپ (نوامبر) یاد می‌کنند.

پس از مساله کرکوک و رفراندوم استقلال، آخرین تنش میان حزب دمکرات و اتحادیه میهنی، اختلاف شدید در سپتامبر سال جاری برای معرفی نامزد جایگاه ریاست جمهوری عراق بود که بنابه توافق احزاب آن کشور، به کردها تعلق دارد.

اگرچه مسعود بارزانی تمام تلاشش را کرد تا بتواند فواد حسین را به‌عنوان رییس جمهوری به بغداد بفرستد، اما درنهایت این اتحادیه میهنی کردستان بود که توانست در دوم اکتبر، برهم صالح را ساکن کاخ ریاست جمهوری کند که با نارضایتی شدید حزب دمکرات و بارزانی همراه بود.

اکنون چنین به‌نظر می‌رسد مسعود بارزانی که برای سالیان متمادی روابطش با بغداد و شخص نوری المالکی، نخست‌وزیر پیشین، بسیار پرتنش و حتی خصمانه بود، به بغداد سفر کرده است تا با بازسازی روابط اربیل و بغداد، امتیازاتی را که گفته می‌شود اتحادیه میهنی از دولت عراق و سپاه پاسداران برای مخالفت با او و برنامه‌هایش گرفته است، از این حزب سلب کند.

روابط حسنه بارزانی با دولت عراق و شبه‌نظامیان وابسته به حکومت ایران در عراق، حتی اگر ظاهری و از روی اجبار هم باشد، احتمالاً اتحادیه میهنی را که در حال حاضر از چنددستگی رنج می‌برد، به حاشیه خواهد راند.

در راستای همین سیاست و بلافاصله پس از سفر بارزانی به بغداد و نجف، برخی رسانه‌های اقلیم کردستان، از دیدار مسرور بارزانی (فرزند مسعود بارزانی و رئیس امنیت اقلیم کردستان) با قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، خبر داده‌اند. مشابه همین اقدام که به‌دور از چشم رسانه‌ها صورت گرفت، پیش‌تر ازجانب اتحادیه میهنی انجام شده و مورد انتقاد حزب دمکرات کردستان قرار گرفته بود.

در مقابل اما رسانه‌های حزب دمکرات مدعی‌اند که در این دیدار، مسرور بارزانی حامل پیامی ازسوی آمریکایی‌ها برای ایران بوده است. این درحالی است که روابط آمریکا با حزب اتحادیه مینهی به‌مراتب بهتر از روابطش با حزب دمکرات است و اگر پیامی هم بوده باشد، قاعدتا باید ازطریق آن‌ها به ایران می‌رسید.

در نهایت، علاوه بر استقبال گرم و مهم دانستن جایگاه مسعود بارزانی در سیاست‌های داخلی و خارجی عراق از سوی شخصیت‌های سیاسی عراق، این سخن عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، که گفته بود با رییس بارزانی توافق کردیم که همدیگر را با نام ابومسرور و ابوهاشم مورد خطاب قرار دهیم، حاکی از آن است که حتی اگر به‌ظاهر هم باشد، کدورت‌ میان بارزانی و بغداد موقتاً کنار گذاشته شده است و این نشانه خوبی برای اتحادیه مینهی کردستان که از تضاد میان این دو سود می‌برد، نخواهد بود.

تنها به فاصله کمتر از سه روز پس‌از بازگشت بارزانی از بغداد به اربیل، اتحادیه میهنی کردستان دفاتر جنبش آزادی، حزبی که از لحاظ فکری به حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) نزدیک است را محاصره و خواستار بستن دفاتر آن شد.

این اقدام اتحادیه میهنی کردستان، علی‌رغم مقاومت اعضا و هواداران جنبش آزادی و چندین تظاهرات مسالمت‌آمیز که ازسوی نیروهای امنیتی و پلیس سرکوب شد و درنهایت به بستن دفاتر این جنبش انجامید، مورد تقدیر دولت ترکیه قرار گرفت.

اکنون که بارزانی دارد روابطش را با بغداد بهبود می‌بخشد و جایگاه اتحادیه مینهی را متزلزل می‌کند، چنین به‌نظر می‌رسد که اتحادیه مینهی نیز به فکر افتاده تا با بستن دفاتر جنبش آزادی و محدودکردن فعالیت‌های حزب کارگران کردستان در مناطق تحت کنترل خود، روابطش را با ترکیه بهبود بخشد تا شاید بتواند بر روابط ترکیه و حزب دمکرات کردستان تاثیری بگذارد.