رومان پروتاسویچ، روزنامه‌نگار مخالف دولت بلاروس در مسیر پرواز خود به لیتوانی دستگیر شد. هواپیمایی که پروتاسویچ با آن در حال پرواز بود با یک هواپیمای جنگی دولت بلاروس رهگیری و مجبور به فرود در مینسک شد. بلاروس، دلیل رهگیری هواپیما را دریافت گزارش مبنی بر احتمال بمب‌گذاری توسط گروه شبه‌نظامی حماس، اعلام کرده است. حماس هر‌گونه ارتباط یا اطلاع با این بمب‌گذاری را رد کرد. رهبران اتحادیه اروپا خواستار اعمال تحریم‌های گسترده‌تر علیه بلاروس شدند.

کشورهای غربی اعلام کردند آماده اعمال تحریم‌های بیشتر علیه بلاروس و قطع ارتباطات هوایی با این کشور هستند. بلاروس روز یک‌شنبه دوم خرداد ماه، با فرستادن یک هواپیمای جنگی هواپیمای شرکت هواپیمایی رایان ایر را رهگیری و یک روزنامه‌نگار مخالف دولت را دستگیر کرد؛ اقدامی که باعث ایجاد خشم گسترده در میان کشورهای غربی شد و وزیر خارجه ایرلند آن را شبیه یک «دزدی دریایی دولتی» خواند. سوفیا ساپگا ، دانشجوی ۲۳ ساله‌ای که با او در این سفر همراه بود نیز بازداشت شده است.

رومان پروتاسویچ، یک وبلاگ‌نویس ۲۶ ساله است، که صفحه رسانه‌های اجتماعی او در تبعید از آخرین رسانه‌های مستقل باقی‌مانده برای دریافت اخبار بلاروس پس از سرکوب گسترده مخالفان در سال گذشته بوده است.

پروتاسویچ در ویدئویی که از او در فضای مجازی منتشر شده، می‌گوید که از وضعیت سلامتی خوبی برخوردار است و در بازداشت موقت در مینسک به سر می‌برد. پروتاسویچ در این ویدئو تایید می‌کند که سال گذشته در سازماندهی اعتراضات در پایتخت بلاروس نقش داشته است. او در این ویدئو که در فضای تلگرام منتشر شده، در حالی‌این سخنان را می‌گوید که یک ژاکت تیره به تن دارد و دستانش را محکم در جلوی خود قرار داده است.

متحدان پروتاسویچ، از جمله پدرش، بلافاصله سخنان او را رد کردند و گفتند او زیر فشار و شکنجه این سخنان را گفته است.

پاول جابلونسکی ، یکی از معاونان وزارت خارجه لهستان، به تلویزیون خصوصی تی وی ان ۲۴ گفت که دولت او از طریق مادر پروتاسویچ در مورد وضعیت بد سلامتی او باخبر شده است. جابلونسکی اما جزئیاتی در این زمینه ارائه نکرد.

وزارت کشور بلاروس اعلام کرد پروتاسویچ در زندان به سر می‌برد و از هیچ‌گونه بیماری شکایتی نکرده است.

جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا اقدامات دولت بلاروس را محکوم کرد و گفت از مشاوران خود خواسته راهکارهایی برای پاسخگو کردن مقامات بلاروس به او ارائه دهند.

کاخ سفید اعلام کرد: جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در تماسی با رهبر مخالفان بلاروس، سویتلانا تسیخانوسکایا، به او گفته است که «آمریکا قاطعانه از خواسته‌های مردم بلاروس برای دموکراسی، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین حمایت می‌کند»

رهبران اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای مشترک خواستار ممنوعیت پرواز شرکت‌های هواپیمایی بلاروس از حریم هوایی ۲۷ کشور این اتحادیه شدند و از شرکت‌های هواپیمایی مستقر در اتحادیه اروپا نیز خواستند از پرواز بر فراز آسمان این کشور خودداری کنند.

رهبران اتحادیه اروپا همچنین توافق کردند که لیست افرادی را که از پیش تحریم شده‌اند، گسترش دهند و از سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) خواستند که فورا در مورد هواپیمای شرکت رایان ایر، که در مسیر یونان-لیتوانی در حال پرواز بود و بلاروس آن را روز یک‌شنبه مجبور به فرود در مینسک کرد، تحقیق کند.

الكساندر دو كرو، نخست‌وزیر بلژیک پیش از نشست سران اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «واكنش به این اقدام باید سریع و شدید باشد.»

وزیر خارجه ایرلند، سایمون كاونی گفت: «این اقدام در واقع یک هواپیماربایی بود که با حمایت دولت انجام شد.» گفته او مورد تایید برخی کشورهای اتحادیه اروپا قرار گرفت. اتحادیه اروپا و سایر کشورهای غربی همچنین خواستار آزادی پروتاسویچ شدند.

گزینه‌های محدود روی میز  برای مقابله با اقدام دولت بلاروس در بازداشت پروتاسویچ 

برخی شرکت‌های هواپیمایی و کشورها منتظر راهنمایی در مورد چگونگی برخورد با انحراف پرواز شرکت هواپیمایی رایان ایر نماندند.

بریتانیا اعلام کرد به شرکت‌های هواپیمایی این کشور دستور خواهد داد پروازهای خود بر فراز بلاروس را متوقف کنند و مجوز هوایی شرکت هواپیمایی ملی بلاروس (بلاویا) را فورا به حالت تعلیق در می آورد. خبرگزاری هلندی ای ان پی (ANP) گزارش داد، شرکت هواپیمایی کاال‌ام (KLM) پروازهای خود را به طور موقت متوقف می‌کند.

با این وجود انجام اقدامات تلافی‌جویانه برای غرب محدود به نظر می‌رسد.

ایکائو قدرت نظارتی ندارد و اتحادیه اروپا به‌ غیر از پروازهای مستقیم که از مبدا و مقصد اروپا انجام می‌شود، بر دیگر پروازها از دیگر نقاط جهان به بلاروس و بالعکس، هیچ کنترلی ندارد.

بلاروس در مسیر پرواز‌های اروپایی و پروازهای بین اروپا و آسیا قرار دارد. تحریم آسمان بلاروس باعث کندی پروازها و ایجاد هزینه بیشتر برای شرکت‌های هواپیمایی خواهد شد.

اتحادیه اروپا و آمریکا سال گذشته چندین دور تحریم مالی علیه بلاروس اعمال کردند، که هیچ تاثیری در رفتار الکساندر لوکاشنکو، رییس جمهوری مستبد این کشور نداشت. لوکاشنکو تقلب در انتخابات را انکار می‌کند و پس از انتخابات مناقشه برانگیز سال گذشته در برابر تظاهرات گسترده علیه حکومت خود مقاومت کرد.

از زمان اعتراضات سال گذشته علیه تقلب در انتخابات بلاروس، مقام‌های این کشور هزاران نفر از مخالفان لوکاشنکو را سرکوب کرده و اکنون همه مخالفان اصلی او یا در زندان‌اند و یا در تبعید.

رهگیری هواپیما به بهانه خبر تهدید به بمب‌گذاری

نکستا( NEXTA)، سرویس خبری آن‌لاین، که پروتاسویچ تا پیش از راه اندازی وبلاگ مورد علاقه خود در آنجا کارمی‌کرده است، مصاحبه‌ای با مادرش انجام داده که در آن مادر پروتاسویچ می‌گوید به محض شنیدن خبرهایی درباره احتمال بمب‌گذاری در هواپیما می‌دانست که این یک نقشه‌ برای دستگیری پسرش است.

ناتالیا پروتاسویچ با گریه گفت: «من فقط می‌خواهم بگویم که پسرم یک قهرمان است، یک قهرمان. من واقعاً امیدوارم که افکار جامعه جهانی برای او بیدار شود.»

پدرش، دزمیتری پروتاسویچ، در مصاحبه‌ای با رویترز درباره دستگیری پسرش گفت: «این یک دیوانگی محض است ، معلوم نیست اینجا چه خبر است.»

بلاروس می‌گوید که در واکنش به تهدید بمب‌گذاری گروه شبه نظامی فلسطینی حماس، هواپیما را رهگیری و مجبور به فرود کرده است. فوزی برهوم سخنگوی حماس، هرگونه اطلاع و ارتباط با اين موضوع را انكار كرد.

بلاروس می گوید: کنترل کننده‌های زمینی در بلاروس این پرواز را راهنمایی کرده‌اند اما دستور فرود آن را نداده‌اند. رسانه‌های دولتی بلاروس اعلام کردند كه این اقدام با دستور مستقیم لوكاشنكو انجام شده است.

مایکل اولیری رییس شرکت هواپیمایی رایان ایر، که این حادثه را هواپیماربایی دولتی خواند، گفت او معتقد است که ماموران امنیتی در آن پرواز بوده‌اند.

مقامات لیتوانی می‌گویند پنج مسافر از این پرواز هرگز به مقصد این هواپیما که لیتوانی بوده است نرسیده‌اند. این مقامات می‌گویند علاوه بر پروتاسویچ و ساپگا، سه نفر دیگر احتمالا در مینسک پیاده شده‌اند؛ ادعایی که احتمال حضور نیروهای امنیتی در پرواز را قوی‌تر می‌کند.

روسیه که از نظر امنیتی، دیپلماتیک و مالی به لوکاشنکو کمک کرده است، غرب را به نفاق و ریاکاری متهم کرد.