انتشار سخنان محمد خاتمی، رییس جمهوری اسبق در جمع نمایندگان ادوار مجلس، با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. این اولین‌بار نبود که سخنان خاتمی خبرساز شده، اما آن‌چه اعتراض‌ها به حرف‌های اخیر او را متفاوت می‌کند، جنس اعتراض‌ها و همچنین خاستگاه سیاسی معترضان به لیدر جریان اصلاحات است.

اگر قبلاً سایت‌های خبری اصول‌گرایان و کاربران نزدیک به این جناح سیاسی در فضای مجازی در‌مقابل خاتمی موضع می‌گرفتند، این‌‌بار معترضان کسانی بودند که یا به درخواست او «تَکرار» کردند و به لیست‌ دوگانه مود حمایت او در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در سال ۹۴ رأی دادند و در سال ۹۶ نیز به درخواست او، بار دیگر «تَکرار» کردند و روحانی را برای دومین‌بار به خیابان پاستور فرستادند، یا کسانی که با شعار رایج در ناآرامی‌های دی‌ماه سال گذشته، یعنی «اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تموم ماجرا» همراه شده‌اند و براندازی نظام جمهوری اسلامی را راه‌حل مشکلات کشور می‌دادند.

رد معترضان به سخنان خاتمی را در صفحات اینستاگرام و اکانت‌‌های توئیتر، می‌توان به روشنی دید. اگر قبلاً هشتگ‌هایی مثل #خاتمی_تنها‌_نیست و #خاتمی_حذف‌_شدنی_نیست از محبوبیتی نسبی بین کاربران شبکه‌های اجتماعی برخوردار بود، این‌بار کار به جایی رسید که #خاتمی‌_خفه_شو به هشتگ محبوبی تبدیل شد و دو روز پس از انتشار سخنان خاتمی، در عرض یک ساعت، پای چهل پست توئیتر قرار گرفت.

چکیده‌ای از سخنان اخیر خاتمی را می‌توانید در اینجا بخوانید.

در ادامه، واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی را به سخنان اخیر خاتمی و راهکارهایش مرور خواهیم کرد.

واکنش منفی به استقبال همفکران

استقبال همفکران خاتمی در صفحات مجازی از سخنان او نیز نتوانست موج اعتراض‌ها به سخنان او را کم کند.

حسین نورانی‌نژاد، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار و رییس کمیته تبلیغات و اطلاع‌رسانی جبهه مشارکت در توئیتی در واکنش به سخنان خاتمی نوشت: با هیچ یک از این پانزده راه‌کار خاتمی کسی بازنده نخواهد بود، مگر کسانی که نانشان در آشوب و تنش است.

اما واکنش کاربران به توئیت نورانی‌نژاد تند بود. کاربری به نام آندریاس جواب داده است: هیچ‌کس هم برنده نخواهد بود مگر آنان که نانشان در چپاول و فریب مردم است.

کاربر دیگری با نام کاربری «ترکیبات به هم ریخته» نوشته: «من فقط یه سؤال در مورد این ۱۵ راهکار دارم. تعریف شما از مردم چیه؟ یعنی به کی می‌گین مردم؟»

حسن اسدی زیدآبادی، فعال سیاسی دموکراسی‌خواه نیز در یک توئیت درباره موضع اخیر خاتمی نوشت: «موضع امروز خاتمی یکی از صریح‌ترین مواضعی است که او اتخاذ کرده. اهمیت این شروط خاتمی البته از آن جهت است که اخیراً نظام برای رفع محدودیت‌های او تصمیم‌هایی گرفته و ظاهراً شروطی هم مطرح بوده؛ شروط ۱۵گانه خاتمی را باید در این چارچوب تحلیل کرد.»

کاربری به نام پیمان گوهرشناسان در واکنش به این توئیت نوشته است که آقای خاتمی به‌جای راهکار دادن، باید از مردم ایران به‌خاطر مخفی‌شدن در توالت سازمان ملل، به‌دلیل ترس از مواجه‌شدن با کلینتون، معذرت‌خواهی کند. او افزوده است که «در ضمن در جایگاه یک تدارکات‌چی حق ندارند برای مردم ایران راهکار بدهند».

حسین دهباشی، مدیر وب‌سایت تاریخ آنلاین که در انتخابات سال ۹۲ از مشاوران روحانی بود، در یک توئیت‌ به نقد سخنان خاتمی پرداخته و این پرسش را مطرح کرده است که تا چه حد اخلاقی است که «خاتمی به‌عنوان کسی که به‌واسطه محبت و اعتماد اکثریت مردم، باعث ترکیب فعلی دولت، مجلس و شهرداری‌ها شده»، چنین «غیرمسؤولانه» به‌جای پاسخ‌گویی، فرار به جلو نموده و در جایگاه پرسش‌گری، «به مطالبه و تکرار رهنمودهای مبهم و خیالی بنشیند»؟

اینستاگرام، انتقاد صریح‌تر با تمرکز بر مسائل اقتصادی

اینستاگرام چون در ایران شبکه اجتماعی مورد استفاده ازسوی عامه مردم است، بهتر می‌تواند بازتابنده نظرات بخش وسیعی از جامعه باشد.  

سخنان اخیر خاتمی در جمع نمایندگان ادوار مجلس، در اینستاگرام با نظر به‌شدت منفی کاربران روبه‌رو شده. عمده کاربران، فقدان راه‌کار برای حل مشکلات معیشتی را مهم‌ترین ضعف سخنان خاتمی ارزیابی کرده‌اند. فردی با نام کاربری دکتر بهمنش زیر صفحه اینستاگرامی اعتدالیون نوشته است: مشکل مردم اقتصادیه، این پانزده بند، کجاش به درد ملت می‌خوره؟

کاربر دیگری با نام محسن نوشته است: پس کو رفع مشکلات اقتصادی، همیشه حاشیه.

یک کاربر دیگر تأکید کرده است: شما هی مسکن می‌دهید؛ باید درمان کنید این غده را.

m.r.j7927 به این ضعف در راه‌کارهای خاتمی پرداخته و نوشته: جالبه حتی یکی از شروطش هم اقتصادی نیست، همش سیاسیه، به این شروط می‌گن از آب گل‌آلود ماهی گرفتن.

Naserchobineh ،خاتمی را مخاطب قرار داده است و در آن‌چه حرف حساب با او نامیده، نوشته: «اونی که اول سفارش می‌ده و دعوت می‌کنه، آخرش باید فاکتور رو حساب بکنه. خاتمی بزرگوار، شما یه‌دونه روحانی سفارش دادید و دو تا لیست امید هم داشتید و حالا نمی‌خوای فاکتور رو پرداخت بکنی؟ اتفاقاً شما بزرگوار باید پاسخگو  باشید، نه این‌که خودت رو در ردیف طلبکارها قرار بدی.»

مرزبندی با براندازان به‌جای «زنده باد مخالف من»  

یکی از بخش‌های سخنان خاتمی که مورد انتقاد کاربران قرار گرفته است، به راهکار هفتم او برمی‌گردد. او در این بند خواستار آزادی تمام زندانیان سیاسی و عقیدتی شده، اما تصریح کرده است: «باید همه زندانیان سیاسی و عقیدتی که دستشان به خون آلوده نیست، و همدست عملی براندازان نیستند، آزاد شوند.»

Elassadi2000 نوشته: تقریباً تو ایران همه با نظام مخالفن، پس به اعتقاد ایشون همه باید تو زندان باشن! برای آقای خاتمی خیلی احترام قائل بودم، ولی می‌فهمم یه ترسوی دست‌نشانده‌ای بیش نیست!

شاهد علوی، روزنامه‌نگار نیز در توئیتی، از این نگاه خاتمی انتقاد کرد و نوشت: «این سقف آزادی‌خواهی و مدارا و اصلاحات مطلوب جمهوری اسلامی است!»

کاربری به نام مستشار نیز در این‌باره نوشته که «اتفاقاً این‌ها مواضعیه که به‌مناسبت‌های مختلف مطرح کرده و اصلاً جدید نیست».

طعنه به «تَکرار»ها

واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به سخنان خاتمی نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان و لیدرشان یعنی خاتمی، حداقل از سرمایه اجتماعی سال ۹۶ برخوردار نیستند. عملکرد ضعیف فراکسیون امید مجلس در احقاق حقوق شهروندان آزادی‌خواه، عملکرد غیرشفاف شوراهای شهر به‌‌ویژه شورای شهر تهران و از همه مهم‌تر همراهی چند چهره سرشناس اصلاح‌طلب با سرکوب مردم معترض در دی‌ماه ۹۶، چرخش به‌راست روحانی پس از پیروزی در انتخابات و وضعیت بسیار بد اقتصادی باعث شده است که تکرارهای او به‌جای حماسه‌سازی، به سوژه طعنه‌ و طنز بدل شود.

بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی، پس از انتشار سخنان خاتمی در جمع نمایندگان ادوار مجلس، با کنایه گفتند که دیگر تکرارهای او برای مردم جذابیتی ندارد.

کاربری به نام فاطمه آگاهی، زیر توئیتی از مهدی بابایی، روزنامه‌نگار، که در آن تأکید شده بود «حالا نوبت دوستداران ایران است که تکرار کنند، تکرار پیشنهادات راهگشای محمد خاتمی و ان‌قدر تکرار کنند تا این پیشنهادات اجرایی و عملی شود»، نوشت: «یه بار تکرار کردیم دیدیم نتیجه‌شو.»

Golnaz.akhavan هم در کامنت خود در اینستاگرام تأکید کرده: دیگر بیعت با شما را تَکرارررررررررر نمی‌کنیم!

Hamedb3129 هم در واکنش به کامنتی نوشته است: «هنوز جای رهنمودهای تَکراریش در رأی دادن به فریدون درد می‌کنه.»  

اما شاید بتوان چکیده نظرات انتقادی کسانی را که با «تَکرار»های خاتمی پای صندوق‌های رأی رفتند و حالا پشیمان‌اند و تعدادشان هم کم نیست، در کامنت کاربری به نام Sabora.brz63 خلاصه کرد. او زیر پست اینستاگرامی صفحه اعتدالیون نوشته است: «تَکرار می‌کنم این حقه‌ها قدیمی شده.»