جشن سده در کرمان
در ایران، شرکت در جشنها و مراسم اقلیتهای مذهبی برای مسلمانان ممنوع است. فقط یک استثنا وجود داشت و آن هم ۱۰ بهمن هر سال در کرمان و برای برگزاری جشن سده بود. تعدادی از مسلمانان با کارت دعوت رسمی اجازه ورود به سالن برگزاری جشن سده را داشتند. این کارتهای دعوت را انجمن زرتشتیها چاپ و بین زرتشتیها توزیع میکرد تا دوستان مسلمانشان را دعوت کنند.
اکنون سه سال است که مجوز شرکت مسلمانان لغو شده است، هرچند بهرسم صد سال گذشته هنوز تعداد زیادی از مسلمانان کرمانی در بخش عمومی مراسم سده یعنی آتش زدن هیمه بزرگ شرکت میکنند.
سالیان سال است که بزرگترین جشن سده ایران در کرمان برگزار میشود. البته در تهران، اصفهان، شیراز، اهواز و یزد هم برگزار میشود و هیچجا به بزرگی کرمان نیست. در یک هفته منتهی به جشن سده، کرمانیها شاهد عبور وانتهای بزرگیاند که هیزم بار زدهاند و به سمت محوطه باز روبهروی «باغچه بداغآباد» میروند که در واقع باغ وقفی بزرگی است با تالاری برای برگزاری جشنها، عروسیها و مراسم زرتشتیها. همه کرمانیها میدانند که وانتها چوب برای هیمه بزرگ جشن سده میبرند.
در روز دهم بهمن، از حدود ساعت ۲ بعدازظهر، مردم به سمت محل برگزاری جشن میروند. جای سوزن انداختن نیست و جای پارک بهسختی پیدا میشود. نیروی انتظامی برای نظارت و برقراری نظم در اطراف محوطه مستقر است. فقط زرتشتیها میتوانند وارد باغچه بداغآباد بشوند. بقیه اطراف محوطه خالی مقابلش تجمع میکنند. مراسم اوستاخوانی و سخنرانی در تالار برگزار میشود.
وقتی آفتاب رو به غروب میرود، گروهی از جوانان زرتشتی و پشت سر آنها، موبدان در حال اوستاخوانی از باغچه بداغآباد خارج میشوند و سمت هیمه میروند. نیروی انتظامی با فاصله دور هیمه حلقه میزند و هیچکس غیر از این گروه اجازه ندارد به آن نزدیک شود.
با غروب خورشید، موبد در حال اوستاخوانی هیمه را با مشعلی آتش میزند. بعد گروه همراهش دورتادور هیزم را آتش میزنند و شروع میکنند به دف و دهل زدن. هیمه بزرگ ناگهان شعلهور میشود، زبانه میکشد و همه جا را روشن میکند. غریو شادی جمعیت بلند میشود. آتش بهقدری بزرگ است که سوختنش ساعتی طول میکشد و دود آن از بسیاری از نقاط کرمان دیده میشود.
فردای جشن سده، شاید از بسیاری از کرمانیها بشنوید: «زرتشتیها دیروز سده رو سوزوندند، از امروز زمین گرم میشه.»
البته در کرمان هم افراد متعصبی هستند که موقع آتش گرفتن هیزمها سنگ پرت میکنند و فریاد میزنند «کافر آتشپرست». ولی اکثر کرمانیهای مسلمان و زرتشتی زندگی مسالمتآمیزی در کنار یکدیگر دارند و آیینها و سبک زندگیشان با هم تلفیق شده است.
درهمآمیختگی مردم با ادیان مختلف در حاشیه شهرهای کویری ایران مثل کرمان و یزد باعث شده است مردم رواداری دینی و احترام به هم را یاد بگیرند. شاید هم خاصیت زندگی در مجاورت کویر است که آدمها را بردبارتر میکند. زندگی کنار کویر آسان نیست، جایی است که هیچ چیز راحت به دست نمیآید، درس شکیبایی میدهد.
جشن سده در کرمان هم نمود زیبایی از این بردباری و احترام است. از امروز زمین گرم میشود، چون دیروز زرتشتیها سده را سوزاندند. پس، بهقول فرخی سیستانی:
فرخنده باد بر تو سده تا چنین سده
ماهی هزار جشن گزاری و بگذری