شاید بلای تنهایی که مثل طاعون دامن‌گیر انسان امروز شده، به راحتی درمان‌پذیر نباشد اما همچنان یک کلید طلایی برای حل این معضل پیچیده به‌ویژه در میان سالمندان وجود دارد: مداوا و کمک به‌موقع به این دسته از افراد به هنگام بروز افت شنوایی. 

بر اساس مطالعات انجام شده، از هر پنج سالمند، یک نفر با مشکل افت شنوایی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. به باور پژوهشگران، بروز این معضل با میزان تنهایی افراد به‌شدت مرتبط است.

به گزارش «ان‌پی‌آر» (رادیوی ملی آمریکا)، نتایج یک مطالعه در هلند نشان داده که هر یک دسی‌بل (واحد اندازه‌گیری تراز صدا) افت شنوایی در افراد زیر ۷۰ سال، احتمال تنهاتر شدن آن‌ها را تا هفت درصد افزایش می‌دهد.

هم‌زمان با کاهش شنوایی ممکن است تنهایی و انزوا نیز شدت یابد و همین مساله، موجی از آثار زیان‌بار را بر سلامت فرد به‌دنبال داشته باشد. امروزه ثابت شده، خطر تنهایی با کشیدن ۱۵ نخ سیگار در روز برابری می‌کند، چرا که خطر ابتلا به افسردگی، زوال عقل و مرگ زودرس را به شدت افزایش می‌دهد.

این در حالی است که همچنان اکثریت قریب به‌اتفاق کسانی که به افت شنوایی مبتلا می‌شوند، از داشتن چنین مشکلی بی‌اطلاعند و یا خودشان را به آن راه می‌زنند. افت شنوایی تدریجی و اغلب زودتر از آنچه فرد انتظار دارد، اتفاق میفتد. بسیاری از افراد حتی زمانی‌که به مشکل‌شان پی می‌برند، حاضر به استفاده از وسایل کمک شنوایی نمی‌شوند. گاهی اوقات، هزینه‌های بالای خرید و تهیه این دستگاه‌ها و بعضی مواقع نیز احساس شرم و خفت و یا دشواری‌های فنی، مانعی بر سر راه استفاده از وسایل کمک شنوایی به شمار می‌روند.

در گذشته، افت شنوایی در دوران سالمندی را امری طبیعی و به لحاظ پزشکی بی‌خطر می‌دانستند. حتی امروزه شرکت‌های بیمه و خدمات درمانی، افت شنوایی را مشکل پزشکی به حساب نمی‌آورند و آن را جزیی از روال طبیعی بالا رفتن سن می‌دانند. از همین رو، از زیر بار تامین هزینه‌های مربوط به خرید دستگاه‌های کمک شنوایی یا حتی آزمایش‌های معمول شنوایی‌سنجی شانه خالی می‌کنند.

این در حالی است که از حدود یک دهه پیش، دانشمندان با جدیت بیشتری روی زیان‌های احتمالی افت شنوایی و همچنین تنهایی متمرکز شده‌اند. دیری نپایید که مشخص شد هر دو وضعیت، به لحاظ پزشکی تبعات فراوانی به دنبال دارند.

مطالعات نشان می‌دهد تنهایی با فشار خون بالا، افزایش سطح هورمون‌های استرس و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن مرتبط است. همچنین، بر اساس مطالعات جدید احساساتی نظیر بی‌کسی و انزوا خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۴۰ درصد و احتمال مرگ زودرس را تا ۲۶ درصد افزایش می‌دهد. هم‌زمان، بی‌توجهی به درمان به‌موقع، طی یک بازه زمانی، ۱۰ ساله خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۵۰ درصد، افسردگی را تا ۴۰ درصد و خطر افتادن را تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد.

با وجود پژوهش‌هایی که تاکنون انجام گرفته، هنوز مشخص نیست چرا افت شنوایی به زوال عقل منجر می‌شود، اما تنهایی را می‌توان به عنوان عاملی مهم در بروز این مشکل دخیل دانست. کسانی که گرفتار افت شنوایی می‌شوند، احتمال دارد به قدری به لحاظ اجتماعی منزوی شوند که فعالیت مغزی‌شان نیز کاهش یابد. شواهد یافت‌شده نشان می‌دهد کاهش فعالیت مغز در تسریع افت توانایی‌های شناختی موثر است.

به عقیده فرانک لین، مدیر مرکز کاشت حلزون شنوایی جان هاپکینز، مداوای افت شنوایی می‌تواند به تغییر این وضع بیانجامد. این در حالی است که به گفته لین، تنها ۲۰ درصد از جمعیت سالمند آمریکا که از مشکل افت شنوایی رنج می‌برند، از وسایل کمک شنوایی استفاده می‌کنند. به بیان دیگر، بیش از ۲۳ میلیون نفر از جمعیت سالمند آمریکا بدون مداواهای لازم به حال خود رها شده‌اند.

هرچند، معضل فعلی به خودداری بیمه‌ها و مراکز خدمات درمانی از تامین هزینه‌های هنگفت وسایل کمک شنوایی محدود نمی‌شود. وسایل کمک شنوایی در بریتانیا به‌صورت رایگان در اختیار افراد قرار می‌گیرند و با این حال، تنها ۲۵ درصد از افراد مبتلا به افت شنوایی در این کشور از دستگاه‌های این چنینی کمک می‌گیرند. لین می‌افزاید، دسترسی به وسایل کمک شنوایی و مشکلات مربوط به قابلیت‌های فنی دستگاه‌ها نیز معضل محسوب می‌شود. استفاده درست از تنظیمات وسایل کمک شنوایی می‌تواند منجر به کلافگی و خشم سالمندان شود.

لین پیش‌بینی می‌کند با ورود شرکت‌هایی مثل «Bose» به بازار، احتمالا شاهد نوآوری‌ها و پیشرفت‌های فنی بی‌سابقه‌ای در عرصه تولید وسایل کمک شنوایی خواهیم بود. از همین رو، می‌توان امیدوار بود در آینده‌ای نه چندان دور، دسترسی مصرف‌کنندگان به این محصولات راحت‌تر شود. در حال حاضر، افراد می‌توانند محصولات شخصی تقویت‌کننده شنوایی نظیر سمعک را به قیمت ارزان از برخی داروخانه‌ها تهیه و خریداری کنند.