اگر شما تا کنون یک حیوان خانگی داشته‌اید، می‌دانید که چقدر سرگرم‌کننده‌اند و محبت آن‌ها دلگرم‌کننده است. همواره از سگ‌ها به‌عنوان «بهترین دوست انسان» یاد شده، اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که این دوستان پشمالوی باوفا در حقیقت محافظ جسم و روان شما هستند؟

تحقیقات بسیاری در این زمینه، نشان می‌دهد که تماس مداوم با سگ، یا نگهداری از آن می‌تواند برای سلامت روان و جسم بسیار مفید باشد. جای تعجب نیست که بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و بسیاری درمان‌های توانبخشی در کشور‌های توسعه‌یافته، از سگ‌ها برای بهبود روحیه، تسکین تنش و کاهش درد استفاده می‌کنند.

یک مطالعه تازه نشان می‌دهد که تنها پس از ۵ تا ۲۴ دقیقه تعامل با سگ، مقدار هورمون استرس خون کاهش می‌یابد که به مراتب سریع‌تر از اثر بسیاری از داروهای کاهش استرس است. اما چطور سگ‌ها قادرند به ما کمک کنند که حال بهتری داشته باشیم؟

تسکین افسردگی و بهبود خلق و خو

صاحبان سگ کمتر احتمال دارد که از افسردگی رنج ببرند چرا که بازی با یک سگ می‌تواند سطح «سروتونین» و «دوپامین» را که هورمون‌های شادی و لذت هستند افزایش دهد. همچنین این افراد سطوح «گلیسرید» و «کلسترول» (شاخص‌های بیماری‌های قلبی) پایین‌تری دارند و در سنین بالای ۶۵ سال، نسبت به هم سن و سالان خود کم‌تر نیاز به پزشک پیدا می‌کنند.

یکی از دلایل این اثرات درمانی، این است که سگ‌ها نیاز اساسی بشر به لمس را برآورده می‌کنند. نوازش و در آغوش گرفتن یک حیوان دوست‌داشتنی می‌تواند به سرعت آرامش‌بخش باشد. حتی جنایتکاران در زندان، پس از برقراری ارتباط با سگ و تجربه محبت متقابل، برای اولین بار در رفتار خود تغییرات بلندمدت نشان داده‌اند.

نگهداری از سگ، احساس مسئولیت به فرد می‌دهد که به نوبه خود موجب هدفمندی و انگیزه و در نتیجه بالا رفتن روحیه، حس رضایت و امنیت می‌شود و دقیقا به همین علت استفاده از سگ‌ها در خانه‌های سالمندان رو به افزایش است. به گفته دکتر پیت ودربرن، جراح دامپزشک «معمولا سگ‌ها برای افراد مسنی که به تنهایی زندگی می‌کنند، نقش کلیدی دارند. سگ‌ها با دادن عشق بی‌قید و شرط و همراهی همیشگی‌شان جایگزین دلپذیری برای تنهایی و انزوای این دوران هستند».

کاهش انزوا

اکثر نژادهای سگ نیاز حیاتی به یک یا دو ساعت پیاده‌روی و فعالیت خارج از خانه در طول روز دارند. بنابراین نگهداری از آن‌ها باعث افزایش تعاملات اجتماعی با دیگر افراد می‌شود و اثری غیرمستقیم بر سلامت اجتماعی فرد دارد. در چنین مواردی فرد از تنهایی و انزوای اجتماعی خارج شده و در اینجا حیوان شبیه یک کاتالیزور اجتماعی عمل می‌کند. در نتیجه این امر برای افرادی که ریسک ابتلا به انزوای اجتماعی در آن‌ها بالاتر است مانند افراد سالخورده و معلولین بسیار سودمند به نظر می‌رسد.

زمانی که آن‌ها با سگ خود برای پیاده‌روی می‌روند، مردم بیشتری به سمتشان می‌آیند، سر صحبت را با آن‌ها باز می‌کنند، سگشان را نوازش می‌کنند و سوالاتی راجع به سگشان می‌پرسند. به علاوه شروع صحبت با دیگر مالکان سگ همیشه آسان است، چرا که موضوع مشترک و هیجان‌انگیزی برای محاوره طرفین وجود دارد.

اخیرا مسابقات مختلفی برای سگ‌ها برگزار می‌شود (مانند دوندگی سگ‌ها، شکار توپ یا «فلای بال») که راه فوق‌العاده‌ای برای آشنایی‌ با افراد جدید است که می‌تواند منجر به دوستی‌های ماندگار شود.

سگ‌ها دوستان بی‌نظیری هستند. همانطور که دکتر ودربرن گفته: «سگ همدم همیشگی با محبتی ‌است که قضاوتمان نمی‌کند و پشتیبانی عاطفی‌ای را می‌دهد که ما دقیقا در برخی شرایط به آن احتیاج داریم».

تحرک روزانه

معمولا روش‌های درمانی افسردگی شامل تعیین «روتین روزانه» و تمرین و تحرک منظم است. مسئولیت‌ سگ داشتن، به طور طبیعی ذهن ما را مشغول چیدن برنامه روزانه و جا دادن دوست جدیدمان در این برنامه‌ها می‌کند که متعاقبا «روتین» را به همراه خواهد داشت. فعالیت روزانه باعث آزاد شدن اندورفین‌های مثبت (مسکن طبیعی بدن) می‌شود که بر روی سلامت روان تاثیر بسیاری دارد. همچنین لذت بردن از تفریحات مشترک، تمدد اعصاب و قرار گرفتن در هوای آزاد موجب بهبود کیفیت زندگی خواهند شد. بنابراین این نوع دوستی و همراهی در بهداشت فکری، روانی و جسمی فرد می‌تواند موثر باشد.

کاهش استرس

بدن ما با قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا «کورتیزول» آزاد می‌کند، چه بعد از بحث و مشاجره باشد، چه دیر رسیدن به قرار ملاقات یا اتفاق بد سر کار. کورتیزول باعث می‌شود که قلبمان سریع‌تر بتپد و خون بیشتری پمپاژ کند و در نتیجه انرژی مضاعفی را برای مقابله با استرس به ما می‌دهد.

تحقیقات بسیاری ثابت کرده‌اند که وجود یک سگ در اطراف و نوازش کردن آن به راحتی می‌تواند میزان کورتیزول را کاهش دهد. به علاوه مراقبت کردن از سگ باعث ترشح «اکسی‌توسین» یا هورمون عشق می‌شود که به کاهش اضطراب و ایجاد اعتماد به نفس و آرامش کمک شایانی می‌کند.

کاهش شدت استرس‌های روزمره ابتلا به بیماری‌های مرتبط با اضطراب را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد در نتیجه این افراد، شانس بیشتری جهت رهایی از عوارض بیماری‌های خطرناکی نظیر سکته‌های مغزی، قلبی و سرطان خواهند داشت.

محبت و احساس امنیت به بهبود آسیب روانی کمک می‌کنند

سگ‌ها به دلیل همدلی و عشق بی‌قید و شرطی که به صاحبانشان می‌دهند، قادرند روابط محکم، ثابت و بدون مناقشه برقرار کنند که برای افرادی که از اختلال‌های روانی رنج می‌برند بسیار مفید است. در درمان مشکلات خاصی مثل اختلال استرس پس از حادثه (PTSD)، اضطراب، زوال عقل، آلزایمر و بسیاری از مشکلات روحی و روانی دیگر نیز، به طور افزاینده‌ از همنشینی با سگ‌ها استفاده می‌شود.

تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که مالکیت سگ، نقش حیاتی در بهبود استرس پس از سانحه یا PTSD دارد. ثبات، محبت و وابستگی سگ‌ها، توانایی التیام مصائب، حس امنیت، تسکین رنج و غم را به افراد می‌دهد و اطمینانی ایجاد می‌کند که برای بازیابی استعدادهای اجتماعی و اعتماد به نفس ضروری است.