زیباکلام: تغییر نظام ریاستی به پارلمانی، حذف آخرین بقایای مردم سالاری است
طرح دوباره بحث تغییر نظام حکومتی ایران از مدل ریاستی به پارلمانی از سوی برخی نمایندگان نزدیک به علی لاریجانی در مجلس، بازتاب گستردهای در محافل سیاسی و رسانههای داخل کشور داشته است. از جمله روزنامه قانون در یادداشتی به قلم صادق زیباکلام، استاد دانشگاه، به این موضوع پرداخته و به نقل از وی نوشته: «تغییر نظام ریاستی، پایان رای مستقیم مردم است و من با آن مخالفم.»
صادق زیباکلام، در یادداشت خود آورده است: «گذشته از صحبت نمایندگان درباره ارسال نامه به رهبری و درخواست تشکیل شورای بازنگری قانون اساسی و نیز تغییر نظام ریاستی به پارلمانی و این که نیت و هدف دوستان از تبدیل پست ریاستجمهوری به انتخاب نخستوزیر از سوی مجلس چیست، بنده فوقالعاده به این بحث بدبین هستم. این موضوع به تازگی مطرح نشده و چند سال پیش نیز بحث تغییر به نظام پارلمانی شنیده شد. انتخابات ریاستجمهوری آخرین جزیره از مردمسالاری و رأی مستقیم مردم است که باقی مانده.»
زیباکلام در ادامه یادداشت خود آورده است: «متاسفانه این موضوع را تلاش ترسناک و حرکت مخوفی میدانم که قصد دارند آخرین بقایای مردمسالاری و انتخاب رییسجمهور با رأی مستقیم مردم را تعطیل کنند تا شاهد این باشیم که تمامی مقامها به صورت مستقیم و غیر مستقیم انتصابی باشند. بنابراین با تمام وجود با این برنامه مخالف هستم.»
زیبا کلام افزوده: «بنده امیدوار بودم که نمایندگان مجلس دهم و فراکسیون امید طرحی را انتخاب کنند که نظام، انتخابیتر و مردم سالاری پررنگتر شود نه این که باعث کمرنگتر شدن این ویژگی نظام مردمسالاری شویم.»
زیبا کلام در ادامه یادداشت خود به عملکرد شورای نگهبان در رد صلاحیت داوطلبان نمایندگی مجلس و ریاستجمهوری نیز اشاره کرده و آورده است: «متاسفانه شورای نگهبان بابی را باز کرده و تعداد قابل توجهی از رد صلاحیتشدگان با بهانههایی سیاسی از صحنه انتخابات کنار میروند. بهانههایی از جمله عدم التزام به مسائل مختلف، نداشتن اعتقاد کافی به جمهوری اسلامی ایران و لبخند به فتنه که هیچکدام در قانون مطرح نیست، ولی شورای نگهبان به راحتی آب خوردن، افراد را رد صلاحیت میکند. امید ما نیز این بود که نمایندگان دست کم جلوی این رد صلاحیتهای غیر قانونی را بگیرند اما اقدامی تا به امروز از سوی نمایندگان صورت نگرفت.دوباره تاکید میکنم که این اقدام یعنی تغییر نظام ریاستی، پایان رای مستقیم مردم است و من با آن مخالفم.»
-
طرح موضوع ایجاد نظام پارلمانی از سوی لاریجانی صحت ندارد
همزمان بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس، طرح موضوع ایجاد نظام پارلمانی که گفته شده از سوی علی لاریجانی، رییس مجلس، مطرح و حمایت میشود، را نادرست خواند و تاکید کرد رئیس مجلس نظری در این رابطه ندارد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، بهروز نعمتی روز سه شنبه در جمع خبرنگاران در مورد شایعه طرح موضوع ایجاد نظام پارلمانی از سوی علی لاریجانی که برخی رسانه ها مطرح کرده اند، گفت: «در این خصوص مذاکره ای با علی لاریجانی داشتم و رییس مجلس بیان کرد که از طرح این موضوع بیاطلاع است و نظری در این رابطه ندارد.»
وی افزود: «این موضوع از طرف آقای عزت الله یوسفیانملا نماینده آمل به عنوان نظر شخصی ایشان مطرح شده و تعدادی از نمایندگان نیز آن را پیگیری میکنند، اما این مساله ربطی به لاریجانی ندارد و ایشان در جریان این موضوع نبوده اند.»
روز گذشته عزتالله یوسفیانمولا، رئیس کمیسیون تدوین آئیننامه داخلی مجلس شورای اسلامی ایران، از احتمال ارسال نامه نمایندگان مجلس به آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ، جهت بازنگری در قانون اساسی خبر داد و گفت: «ایجاد نظام پارلمانی نتایج خوبی را بهدنبال دارد، اما برای رسیدن به آن به بازنگری قانون اساسی نیاز داریم، بههمین جهت نمایندگان مجلس در این فکر هستند که برای بازنگری در قانون اساسی چه اقدامی انجام دهند، آیا نامهای را به رهبری برای بازنگری در قانون اساسی تقدیم کنند یا اینکه رهبری، دستور بازنگری قانون اساسی را به رئیسجمهور ابلاغ کنند.»
همزمان جلیل رحیمی جهانآبادی، عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس نیز گفت: «اگر انتخابات پارلمانی داشته باشیم، سیستم نخست وزیری و پارلمانی احیا میشود که به نفع کشور بوده و لازمه آن تغییر قانون اساسی است.»
آیتالله علی خامنهای در اواخر دوره ریاست جمهوری محمود احمدینژاد، ایجاد نظام پارلمانی به جای نظام ریاستی کنونی را قابل بحث دانسته بود. رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۰ و با علنی شدن اختلافاتش با محمود احمدینژاد، رئیس جمهور وقت، در سفر به استان کرمانشاه گفته بود: «در شرایط فعلی نظام سیاسی کشور، ریاستی است و رئیس جمهوری با انتخاب مستقیم مردم برگزیده میشود. اما اگر روزی در آینده احتمالا دور احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است، هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد.»
در دوران رهبری آیتالله خمینی، نخستوزیر اداره دولت را برعهده داشت، اما بعد از بازنگری در قانون اساسی در سال ۶۸، پست نخستوزیری حذف و رئیسجمهور مستقیما اداره دولت را برعهده گرفت.
ناظران اختلافنظرهای آیتالله علی خامنهای با همهی روسای جمهور و دخالت وی در عملکرد قوه مجریه را از جمله دلایل طرح تغییر نظام حکومتی ایران میدانند تا مخالفت رهبر نظام با رئیسجمهور، مخالفت با منتخب مردم و مقابله با آرای آنان تلقی نشود.