شهریور سال گذشته بود که طرح جمع آوری کودکان کار و متکدیان از سوی سازمان بهزیستی استان تهران مطرح شد.

این سازمان اعلام کرد که  طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان در مدت زمان ۵ سال اجرا خواهد شد و هدفش سامان بخشیدن به زندگی هزار و ۸۳۶ کودک کار در تهران است. سازمان بهزیستی ۳ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این طرح دریافت کرد. طرحی که به گفته احمد مقیمی، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی، در جهت ارائه‌ی خدمات تحصیلی، رفاهی و همچنین آموزشی به خانواده‌های این کودکان درنظر گرفته شده است. این طرح فقط شامل حال کودکان کار پایتخت بود و نامی از شهرستانی‌ها به میان نیامد.

دو هفته  پس از اجرای این طرح که به  بازداشت کودکان کار از سطح شهر تهران منجر شد، بسیاری از فعالان حقوق کودکان، اعضای شورای شهرتهران، وکلا، نمایندگان مجلس و حتی وزارت کار نیز به آن معترض شده و خواستار رسیدگی دوباره به مفاد این طرح شدند.

روزبه کردونی، مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که سازمان بهزیستی باید  تفاوتی میان کودکان کار و متکدیان قائل شود و آن‌ها را از یکدیگر جدا کند.

بهاره آوینی، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران نیز یکی دیگر از معترضانی بود که به نحوه جمع‌آوری کودکان کار از خیابان‌ها، به تندی انتقاد کرد. به اعتقاد آوینی وقتی حریف علت‌ها نمی‌شویم،  دست به حذف معلول‌ها می‌زنیم.

همزمان با اعتراض این دونفر،  بیش از ۳۰۰ تن از وکلا، استادان دانشگاه، مددکاران اجتماعی و فعالان حقوق کودک نیز در نامه‌ای  خواستار پایان دادن به طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان شدند و از فرستادن این کودکان به اردوگاه یاسر در ورامین و تراشیدن موهای کودکان به‌شدت انتقاد کردند.

رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به سازمان بهزیستی گفت که به تنهایی حریف اجرای این طرح نخواهد شد و برای زمان کوتاهی این طرح موفق خواهد بود نه برای همیشه.

او گام نخست در موفقیت این طرح را آسیب شناسی علت وجود کودکان کار و خیابان عنوان کرد و گفت که باید در ابتدا ریشه یابی کرد و سپس به جمع آوری آنان پرداخت.

خضری معتقد است، «تیپ‌های خاصی» از متکدیان در شهرهای کشور ایرانی نبوده وبرخی از آنان به باندهایی وابستگی دارند که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.

با بالا گرفتن انتقادات، سازمان بهزیستی وزارت کار و فرمانداری را متولیان اصلی اجرای طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی عنوان کرد.

انتقادات به اجرای این طرح به حدی بالا گرفت که محمد حسین مقیمی استاندار تهران اعلام کرد که این کودکان برای آن‌که آینده بهتری داشته باشند جمع آوری و به مراکز مشخصی سپرده می‌شوند.

آمار دقیقی از تعداد کودکان کار و خیابان در دست نیست. فاطمه  قاسم زاده، رئیس هیأت‌مدیره‌ شبکه‌ یاری کودکان کار پیش‌تر اعلام کرده بود که از حدود ۱۵ میلیون نفر کودک زیر۱۸سال در کشور ۱۲ میلیون نفر آنان دانش‌آموزند و نشانی از مابقی این کودکان که درحدود ۳ میلیون نفر هستند، دردسترس نیست و نمی‌توان گفت که این افراد از تحصیل بازماندند یا در فهرست کودکان کار قرار گرفته‌اند.

تجاوزبه کودکان کار

با وجود آنکه هیچ مقام مسئولی آمار دقیق کودکان کار را اعلام نکرده، اما سه ماه پس از جرای طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان، رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران به یک افشاگری تلخ و دردناک پرداخت. او اعلام کرد که ٩٠‌ درصد از کودکان کاری که از سوی سازمان بهزیستی جمع آوری شدند پیش‌تر مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. قدیمی در مصاحبه‌ای که با روزنامه شهروند داشت گفت: «در سه ماهی که طرح حمایت از کودکان بدسرپرست اجرایی شد،٤٤٠٠ نفر کودک و بزرگسال از ٢٢ منطقه تهران جذب شده‌اند. از این تعداد٤٠٠ نفر کودک هستند ومتاسفانه از این تعداد که مددکاران بهزیستی با آن‌ها صحبت کرده‌اند، نزدیک به ٩٠ درصد از آن‌ها از سوی نزدیکانی همچون دایی و عمو و بستگان نزدیک مورد تعرض قرار گرفته‌اند».

ایدز، بیماری های مقاربتی در کمین کودکان کار و خیابان

پس از آنکه خبر تجاوز به کودکان کار از سوی یکی از مقامات شهرداری اطلاع رسانی شد، فرید براتی‌سده، رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، روز جمعه ۱۹ آبان‌ماه، از وجود ۱۶ کودک  کار و خیابانی که مبتلا به بیماری‌های مقاربتی هستند خبر داد.

بر اساس آمارهای شش ماه اول سال ۹۶، از میان ۷هزار و ۹۱۰ کودک در معرض آسیب استان‌های نام‌برده، ۲ هزار و ۱۳۱ نفر کودک خیابانی، یک‌هزار و ۹۸۰ نفر کودک کار و ۳ هزار و ۴۴ نفر کودک در معرض آسیب (مشغول‌به کار در محیط‌های ناسالم و کارگاه‌های زیرزمینی) بوده‌اند.

و با وجود این اختلاف نظرها و طرح‌هایی که نیمه کار رها می‌شوند، آن‌چه همچنان ادامه دارد، قصه تلخ کودکان بی‌پناه کار است.