شاید عجیب به نظر برسد اما اختلال‌های آسیب‌زننده‌ای که رفتارهای اعتیادی را به دنبال دارند با مدیریت درست و تمرین ذهن‌آگاهی می‌توانند به شکوفایی و خلاقیت در زندگی فرد بینجامند. از اختلال کم‌توجهی‌ـ‌بیش‌فعالی گرفته تا اختلال وسواسی‌ـ‌اجباری یا شیدایی (مانیا) که اغلب نادانسته با برچسب‌هایی مانند «غیر‌معمولی» همراه می‌شود و فرد را دچار احساس شرم و از‌خود‌بیزاری می‌کند، البته روی دیگری هم دارد که کمتر به آن توجه شده است.  

ویژگی‌های شخصیتی افرادی که رفتارهای اعتیادی از خود بروز می‌دهند می‌تواند در بستر آموزش و مراقبت به خلق فرصت‌های جدید تبدیل شود. اگر به هر نحوی درگیر الگوی اعتیادید، از پرخوری گرفته تا قمار، مواد مخدر، الکل یا گشت‌وگذار افراطی در رسانه‌های اجتماعی، بدانید که تنها نیستید و شاید خواندن این مطلب بتواند شما را با بخش‌های ناشناخته‌ یا فراموش‌شده وجودتان آشتی بدهد.

۱. احتمال این‌که دست به ریسک‌های خلاقانه بزنید بیشتر است

برخی یافته‌ها نشان می‌دهد یکی از نقاط اشتراک میان افرادی که درگیر رفتار اعتیادی‌اند میل به تجربه‌های جدید و منحصر‌به‌فرد است. جودی گریزل، دانشمند رفتار‌شناس و متخصص حوزه اعتیاد، عقیده دارد وضعیت جوامع امروز به‌گونه‌ای است که فرصت کمتری در اختیار افراد ماجراجو و خلاق قرار می‌دهد تا توانایی‌هایشان شکوفا شود و همین موضوع سبب گرایش افراد به مصرف مواد مخدر یا دیگر تجربه‌های آسیب‌زننده می‌شود. به عبارت دیگر، احتمال این‌که افراد معتاد در مقایسه با افراد عادی ذاتا خطرپذیرتر و در پی کشف تجربه‌های جدید و هیجان‌انگیز باشند به‌مراتب بالاتر است. افرادی که نسبت به تجربه‌های جدید پذیراتر برخورد می‌کنند از خلاقیت بیشتری نیز برخوردارند. اگر رفتارهای اعتیادی دارید، اولین سوالی که می‌توانید از خودتان بپرسید این است: «چگونه می‌توانم به شیوه‌ای سالم و بی‌خطر دست به ریسک بزنم که هم برای خودم و هم برای اطرافیانم منفعت داشته باشد؟» کنجکاوی‌های ارضا‌نشده در زندگی شخصی و حرفه‌ای‌تان را بررسی کنید و ببینید به چه شیوه‌ای می‌توانید فصل جدیدی را در زندگی‌تان خلق کنید.





 

۲. فوق‌العاده با‌اراده‌اید

به عقیده برخی روان‌شناس‌ها، اگر افسرده‌حالید و از تختتان جدا نمی‌شوید و با خوردن اعتیادگونه سعی می‌کنید به خودتان آسیب بزنید، بهتر است بدانید نه تنها «بی‌اراده» نیستید، بلکه از عزمی راسخ برخوردارید. اگر روزی شش ساعت از وقتتان را صرف هر‌گونه رفتار اعتیادی می‌کنید، باید بدانید همین امر نشان‌دهنده ظرفیت بالای شما برای تمرکز و نظم بخشیدن به اراده‌تان است. نکته مهم اما پذیرش است. پذیرش به این معنا که باید با خودمان به صلح برسیم و بابت رفتارهای اعتیادی‌مان خودمان را سرزنش و تنبیه نکنیم. عصبانیت بی‌فایده است. راه موثر این است که به‌جای تنبیه خودمان، توانایی‌هایمان را بشناسیم و در پی شکوفایی آن‌ها برای معنابخشی به زندگی باشیم.

۳. با مدیریت هم‌زمان ذهنتان استاد ذهن‌آگاهی شوید

اضطراب نشان‌دهنده ذهنی شلوغ و به در و دیوار زدن برای فرار از مواجهه است. با این حال، یکی از بخش‌های کلیدی زندگی با رفتارهای اعتیادی این است که یاد بگیریم چطور محرک‌ها را مدیریت کنیم. توجه و دقت به عوامل محرکی که به رفتارهای اعتیادی‌مان دامن می‌زنند باعث می‌شود ماهیچه‌های ذهن‌آگاهی‌مان ورزیده‌تر شوند و خودآگاهی‌مان به‌مراتب افزایش یابد و در نهایت، سلامت روح و روانمان ارتقا پیدا کند. هرچه در پیش‌بینی عوامل تحریک‌کننده و زمان‌های وقوع آن خبره‌تر شوید، تسلط بیشتری بر اوضاع خواهید داشت.

۴. از مرزهای انعطاف‌پذیری عبور کنید  

نبرد با امیال اعتیادی به معنای افت‌و‌خیزهای مکرر است. خیلی‌ها درباره اهدافشان فکر می‌کنند بی‌‌آن‌که اقدامی جدی و عملی در این‌باره انجام دهند. بخشی از این بی‌عملی ناشی از ترس از شکست است. به مرور زمان، این‌گونه افراد عادت می‌کنند درمانده بمانند و در این باور غوطه‌ور می‌شوند که دست به عمل زدن ترسناک یا از عهده آن‌ها خارج است. در حالی‌که باید بدانیم شکست دشمن ما نیست و همین بارها افتادن و دوباره برخاستن پیشرفت در زندگی را ممکن می‌کند.