چربی قهوه‌ای که به «چربی خوب» هم معروف است، به بدن ما برای تبدیل مواد غذایی به انرژی و تولید گرما، کمک می‌کند. برعکس، نوع دیگری از چربی به نام چربی سفید یا زرد نیز وجود دارد که در نتیجه انباشت بیش‌ از اندازه کالری در بدن تشکیل می‌شود. کارشناسان امور پزشکی، چربی سفید را با چاقی مفرط و بیماری‌های مربوط به سوخت و ساز در بدن (ازجمله بیماری دیابت) مرتبط می‌دانند؛ ولی چربی قهوه‌ای می‌تواند به افراد کمک کند تا لاغرتر بمانند و سالم‌تر وزن بگیرند. 

برخی پژوهشگران معتقدند که اگر بدن را وادار کنیم تا چربی سفید را به چربی قهوه‌ای تبدیل کند، در مبارزه با چاقی مفرط روش موفقیت‌آمیزی پیدا کرده‌ایم. این پژوهشگران می‌کوشند تا روشی بیابند که امکان سوزاندن این نوع چربی را در بدن تسهیل کند. 

چربی قهوه‌ای، با فعال کردن «پروتئین غیرمزدوج۱»(UCP1)، که در میتوکندری آن‌ها وجود دارد، موجب تبدیل غذا به انرژی می‌شود. پژوهش‌های پیشین، ارتباط بین مصرف کافئین و کم شدن وزن و سوختن انرژی را مشخص کرده بود. ولی چون در آن زمان، دانشمندان هیچ مطالعه‌ای روی ارتباط قهوه و فعال‌سازی این نوع پروتئین انجام نداده بودند، گروهی از پژوهشگران دانشگاه ناتینگهام در انگلستان پژوهش‌های خود را در این زمینه آغاز کردند. 

پروفسور مایکل سیموندز از دانشکده پزشکی دانشگاه ناتینگهام، یکی از اعضای این گروه و جزو نویسندگان اصلی مقاله‌ای است که در ارتباط با این پژوهش، در نشریه «گزارش علمی» منتشر شده است. 

چگونه یک فنجان قهوه در روز، روی چربی قهوه‌ای اثر می‌گذارد

پروفسور سیموندز و گروه پژوهشی او آزمایش‌هایی را در آزمایشگاه و بدن موجودات زنده انجام داده‌اند تا تاثیر کافئین را بر گرمای تولید شده از چربی قهوه‌ای یا پدیده گرمازایی (thermogenesis) پیدا کنند. آن‌ها ابتدا سلول‌های چربی یا آدیپوسیت‌ها را که از سلول‌های بنیادین گرفته بودند در معرض کافئین قرار دادند و متوجه شدند که کافئین باعث افزایش پروتئین UCP1 و نیز افزایش سوخت‌و‌ساز سلول‌ها می‌شود. این تاثیرات به تغییرات ساختاری قهوه‌ای‌مانندی که در میتوکندری و ذرات چربی روی داده بود مربوط می‌شد. در مرحله بعد، پژوهشگران دست به کار شدند تا تاثیر این یافته‌ها را در بدن انسان نیز پیدا کنند. آن‌ها با استفاده از تکنیک تصویربرداری حرارتی، محل تجمع چربی‌ قهوه‌ای را در بدن پیدا کردند و قابلیت تولید گرمای آن‌ها را اندازه‌گیری کردند.  

پروفسور سیموندز می‌گوید: «تحقیقات پیشین به ما نشان داده بود که محل انباشت چربی قهوه‌ای اغلب در ناحیه گردن قرار دارد، بنابراین قادر بودیم با استفاده از این تکنیک، بدن افراد را پس از نوشیدن قهوه مشاهده کنیم تا ببینیم آیا حرارت چربی قهوه‌ای با نوشیدن قهوه بالا می‌رود یا خیر.»

این پژوهشگران تاثیر نوشیدن یک فنجان قهوه را با تاثیری که نوشیدن آب در بر دارد با هم مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که نوشیدن قهوه (و نه آب) روی حرارت ناحیه انباشت چربی در بدن انسان تاثیر گذار بوده‌ و باعث پدیده گرمازایی (thermogenesis) شده است.

پروفسور سیموندز می‌گوید: «نتیجه تحقیقات ما مثبت بود و اکنون باید این موضوع را قطعی کنیم که آیا کافئین موجود در قهوه عامل چنین تاثیری بوده‌است یا ماده دیگری در ترکیبات قهوه به فعال کردن چربی‌قهوه‌ای کمک کرده است. ما فعلا روی مکمل‌های کافئین تحقیق می‌کنیم تا دریابیم که آیا آن‌ها نیز تاثیر مشابهی دارند یا خیر. همین که بفهمیم کدام ماده این تاثیر را می‌گذارد، این توانایی را پیدا می‌کنیم که از آن ماده به عنوان بخشی از راهکار کنترل وزن افراد و نیز تنظیم قند خون و پیشگیری از دیابت بهره ببریم. افزایش فعالیت چربی قهوه‌ای، منجر به کنترل بهتر قند خون شده و اندازه چربی خون را نیز بهبود می‌بخشد و سوختن کالری‌های اضافه در بدن، خود باعث کاهش وزن می‌شود. ولی تاکنون، هیچ کسی نتوانسته‌است روشی قابل قبولی برای فعال‌سازی این امر در بدن انسان پیدا کند.»

پروفسور سیموندز می‌افزاید: «این اولین پژوهشی است که نشان می‌دهد چیزی مثل یک فنجان قهوه می‌تواند به‌طور مستقیم روی عملکرد چربی قهوه‌ای بدن ما تاثیر گذارد. نتایج این تحقیقات می‌تواند تاثیرات شایانی در بر داشته باشد، چرا که اکنون هم چاقی مفرط یک مساله مهم در سلامت افراد جامعه است و هم بیماری دیابت، که تعداد بیماران آن رو به افزایش است؛ و چربی قهوه‌ای این قابلیت را به ما می‌دهد که بخشی از این معضلات را از میان برداریم.»