دانشمندان هشدار داده‌اند که اگر برای مقابله با بحران اقلیمی و گرمایش زمین، تنها به کم‌کردن گازهای گلخانه‌ای حاصل از خودروها، هواپیماها، کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها اکتفا کنیم، تلاش‌های ما محکوم به شکست خواهند بود.

به گزارش روزنامه گاردین، در گزارشی که هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی در ژنو تهیه کرده و به رسانه‌ها درز پیدا کرده، آمده است که کم‌کردن گازهای گلخانه‌ای ناشی ‌از سیستم حمل‌و‌نقل و انرژی کافی نیست.

در این گزارش که درباره تغییرات اقلیمی و کاربری زمین تهیه شده و اکنون در حال بررسی ‌است، همچنین آمده که مهار گرمایش زمین در آستانه امن ۱/۵ درجه، بدون تغییر و تحول در شیوه تولید غذا و مدیریت اراضی امکان‌پذیر نیست.

این هیات می‌گوید که ما تا به امروز، ۷۲ درصد از مساحت غیریخی زمین را برای تهیه غذا، لباس و افزایش جمعیت استفاده کرده‌ایم. هم‌زمان، کشاورزی و سایر موارد استفاده از زمین‌، یک چهارم گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند. 

علاوه بر این، تقریبا نصف متان تولید شده که یکی از تاثیرگذارترین گازهای گلخانه‌ای است، به دامداری‌ها و زمین‌های برنج مربوط می‌شود.

کشاورزی فشرده که طی یک قرن گذشته جمعیت زمین را از ۱/۹ میلیارد نفر به ۷/۷ میلیارد نفر رسانده، نیز موجب فرسایش بیشتر خاک و کاهش مواد آلی آن شده است.

در این گزارش با اشاره به اینکه این مشکلات در آینده احتمالا وخیم‌تر می‌شوند، آمده است که «تغییرات اقلیمی با افزایش شدت بارندگی، سیل، کثرت و شدت خشکسالی‌، تنش گرمایی، باد، افزایش سطح دریاها و فعالیت موج‌ها، تخریب زمین را شدیدتر می‌کند.»

این‌ تحلیل‌های ناامیدکننده زمانی مطرح شدند که خبرهای مربوط به رویدادهای وخیم آب و هوایی که در نتیجه افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای رخ داده بودند، در جهان منتشر شدند. خبرهایی مانند:

 • پوشش یخی اقیانوس منجمد شمالی به کمترین ضخامت خود در ماه ژوییه رسید؛

 • به علت تغییرات اقلیمی، موج گرمای اروپا در ماه گذشته بین یک و نیم تا سه درجه سانتیگراد بیش‌تر از حد معمول بود؛

 • دمای جهانی در ماه ژوییه، ۱/۲ درجه بیش‌تر از دمای همین ماه در دوران پیشا‌صنعتی بود. 

مورد آخر به‌ویژه اخطاردهنده است. هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی هشدار داده که افزایش دمای بیش از یک و نیم درجه سانتیگراد، به نوسانات اقلیمی منجر خواهد شد؛ افزایش بیش از دو درجه سانتیگراد نیز حوادث به‌مراتب وخیم‌تری در پی خواهد داشت.

باب وارد، رییس امور سیاست‌گذاری موسسه تحقیقاتی تغییرات اقلیمی و محیطی «گرانتام» در لندن می‌گوید: «ما اکنون به سر حد خطرناک رفتار اقلیمی خیلی نزدیک شده‌ایم؛ ولی طبق گزارش این هیات، انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز این خطرات کار بسیار دشواری خواهد بود.»

در این گزارش تاکید شده است که اراضی را باید عاقلانه‌تر مدیریت کرد تا کربن آزاد شده آن‌ها، بسیار کمتر از حد امروز باشد. خاک تورب با توقف طرح‌های زهکشی احیا می‌شود، مصرف گوشت باید کم شود تا متان کمتری تولید شود و زباله‌های غذایی نیز باید کاهش یابند. 

در میان اقداماتی که در این گزارش برای کاهش خطر تغییرات اقلیمی مطرح شده، پیشنهاد تغییر رژیم غذایی به گیاه‌خواری و خام‌خواری وجود دارد. مصرف غذای سالم و احیاپذیر مانند غلات دانه درشت، حبوبات و سبزیجات، آجیل و دانه‌ها، انتشار گازهای گلخانه‌ای را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد. 

همچنین لازم است در چگونگی کاربری اراضی تغییرات اساسی رخ دهد. سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که دسترسی به بازار تره‌بار بهبود یابد، زنان دهقان توانمند شوند، دسترسی به خدمات کشاورزی توسعه یابد، و امنیت حق زمین‌داری تقویت شود. سیستم‌های هشداردهنده اولیه برای پیش‌بینی شرایط آب و هوایی در کوتاه‌مدت، بازدهی محصولات زراعی و حوادث آب و هوایی فصلی نیز جزو موارد حیاتی محسوب می‌شوند. 

هرچند معلوم نیست که سیاستمداران و دانشمندان برای تحقق این اهداف چقدر شانس دارند ولی قرار است اواخر سال ۲۰۲۰ و احتمالا در بریتانیا و در قالب یک کنفرانس مهم، ملت‌ها گرد هم آیند، و نمایندگان آن‌ها درباره دستیابی به سیاست‌های حذف انتشار گاز کربن طی چند دهه آینده با یکدیگر گفت‌وگو کنند. 

این کنفرانس اندکی پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا که دومین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است، برگزار خواهد شد. اگر در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری آمریکا، نامزدی از حزب دموکرات پیروز شود، احتمالا با اقدامات مربوط به کنترل گرمایش زمین همدل خواهد بود؛ اما انتخاب مجدد دونالد ترامپ، کسی که تغییرات اقلیمی را «حُقه»‌ای بیش نمی‌داند، دورنمایی بسیار متفاوت و تاریک‌تر از امیدهای رسیدن به یک توافق‌جمعی به‌دست خواهد داد.