نشست خبری روز یکشنبه ۱۶ تیرماه علی ربیعی، سخنگوی تازه‌کار دولت حسن روحانی، که همراه با علی عراقچی، معاون وزارت خارجه، و بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در تهران برگزار شد، علی‌رغم انتظارهای توام با نگرانی در داخل و خارج از ایران، مصداق کامل «بی‌خبری» و ادامه سیاست برداشتن گام‌های متزلزل برای تهدید کشورهای اروپایی بود!

خودداری از اعلام میزان افزایش غلظت اورانیوم تا سقف ۲۰ درصد، که می‌توانست عبور قطعی از خط قرمز جامعه جهانی تلقی شود و واکنش‌های تندی در پی داشته باشد، نشانه محتاطانه عمل کردن جمهوری اسلامی ایران و گرایش مقام‌های ایرانی به سیاست کوتاه آمدن و دل بستن به معجزه‌ای سیاسی بود که شاید بتواند طی هفته‌ها و ماه‌های آینده به خنثی کردن بخشی از تحریم‌های آمریکا منجر شود.

ادامه بلاتکلیفی راکتور آب سنگین اراک که پس از خروج آمریکا از توافق اتمی، باز‌طراحی‌اش در رکود کامل بود، نشان داد که قصد بازسازی الگوی سابق و گشودن راه دوم برای حرکت به سوی ساخت بمب اتمی (پلوتونیومی) فعلا منتفی است.

خودداری بهروز کمالوندی از تعریف محتوای «گام سوم» که ظاهرا قرار است در صورت ادامه نارضایتی تهران، طی ۶۰ روز آتی برداشته شود، نشان داد که تهران به محدود بودن گزینه‌های موجود و جدی بودن خطر انزوایش واقف است.    

گذشته از خالی بودن دست ایران از اهرم‌های فشار موثر علیه غرب، گفت‌و‌گوی تلفنی امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، با حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران، در «ساعت ۱۱» و پیش از سرآمدن «مهلت شصت روزه» را هم می‌توان از عوامل «تعدیل» تصمیم تهران و به‌خصوص خودداری‌اش از اعلام عبور غنی‌سازی اورانیوم از حد مجاز ۳/۶۷ درصد تا سقف ۲۰ درصد برشمرد، تجربه‌ای که پیش از توافق اتمی ایران به آن مشغول بود.

معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه ضمن ابراز امیدواری نسبت به امکان یافتن راه سیاسی خروج از وضعیت کنونی، مدعی شد که تهران پیام‌های مستقیم و غیر‌مستقیم خارجی را دریافت می‌‌کند. توقیف نفتکش «گریس ۱» حامل ۲ میلیون بشکه نفت خام ایران در جبل‌الطارق پیش از برداشتن متزلزل «گام دوم» و ادامه توقف اجباری نفتکش ایرانی دیگر، هپی‌نِس، که از ۱۲ اردیبهشت تاکنون در بندر جده آب می‌خورد، را می‌توان پیام‌های غیر‌دیپلماتیکی تلقی کرد که احتمالا در اتخاذ تصمیم به حرکت «پهلو‌به‌پهلو»، به‌جای فاصله گرفتن از تعهدات برجامی، نقش داشته‌اند.

عباس عراقچی دعوت آمریکا از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تشکیل جلسه فوق‌العاده را که قرار است چهارشنبه ۱۹ تیرماه، سه روز بعد از اعلام گام دوم ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی، برگزار شود، حرکتی از روی «استیصال» خواند، حال آن‌که برداشتن متزلزل گام دوم تلافی‌جویانه تهران و خودداری از تعریف گام سوم به درماندگی و کاهش گزینه‌های اعمال فشار بیشتر شبیه است.